İmar şoku! Kaçak yapılar yasallaştıracak mı?

-N. Nuri Yavuz-

Bursa'nın da içinde bulunduğu büyükşehirler başta olmak üzere Türkiye'de birçok şehir kaçak ve çarpık yapılaşma ile mücadele ediyor. Öte yandan deprem kuşağındaki ülkede vatandaşın can güvenliğine yönelik endişeler nedeniyle kentsel dönüşüm bir zaruret düzeyinde değerlendiriliyor. Bu kapsamda çıkarılan 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun ile birçok şehirde kentsel dönüşüm seferberliği yaşanıyor.

YENİ DÖNÜŞÜM DÜZENLEMESİ

Bursa da kentsel dönüşüm ihtiyacının en fazla hissedildiği illerin arasında yer alıyor. Fakat gelinen noktada kentsel dönüşümün şehirlerdeki çöküntü alanlarına, afet riski arz eden bölgelere, kaçak ve çarpık yapılaşmış alanlara değil rantı yüksek lokasyonlara yöneldiğini gözlendi. Bu kapsamda hükümetin kentsel dönüşüme yönelik yeni bir düzenleme yaptığı kamuoyu tarafından biliniyordu. Bakanlıklar düzeyinde bürokratların afetlere karşı alınacak önlemlere ilişkin bir mevzuat hazırlığında olduğu ve bu bağlamda kaçak yapıları yasallaştıracak bir düzenlemenin de gündemde olduğu öğrenildi.

KRİTİK TARİH 30 EYLÜL 2017

Düzenlemeye ilişkin basına yansıyan bilgilere göre çalışma kapsamında, ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapıların kayıt altına alınması ve imar barışının sağlanması amacıyla 30 Eylül 2017 tarihinden önce yapılmış yapılar için Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüklerine başvurulması gerekecek. Bu başvuru için son tarih 31 Aralık 2018 olarak tarihi belirlenirken, hükümet bu tarihi bir yıl uzatma yetkisine sahip olacak.

CEZALAR İPTAL EDİLECEK

Bu başvuru sırasında vatandaş, arsa emlak değeri ile yapı maliyetinin toplamı üzerinde yüzde 3 kayıt bedeli ödeyecek. Bunun sonucunda kendisine yapı kayıt belgesi verilecek. Bu belgeyi alan binalar için varsa yıkım kararı duracak. Elektrik, su, doğalgaz bağlanabilecek. Varsa cezaları iptal edilecek. Elde edilen gelir kentsel dönüşümün finansmanında kullanılacak.

"HABERİMİZ YOK"

Söz konusu düzenlemeye ilişkin görüştüğümüz Bursa Çevre ve Şehircilik İl Müdürü Halit Turgut, "Bu konuyu basından öğrendik. Henüz bize iletilen bir bilgi yok. Bakanlığın kentsel dönüşüme yönelik yeni bir düzenleme yaptığını biliyoruz fakat imar affı o düzenlemede olacak mı bilmiyoruz. İmar affı olursa nasıl bir yöntem izleneceği bakanlık tarafından belirlenecek. Biz de o yöntemi uygulayacağız. Şuan net bir bilgi yok" açıklaması yaptı.

ERKEN SEÇİM İDDİASI

Gündemde şok etkisi yapan imar affının bir erken seçim hazırlığı olduğu da kamuoyuna yansıyan iddialar arasında yer aldı. İmar affının kente nasıl bir zarar vereceğine ilişkin akademik odaların görüşlerine başvurduk.

'KEŞKE GÜNDEME GELMESEYDİ'

İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) Bursa Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Albayrak, "Şuanda vatandaşlarımız, devletle kavgalı. Çünkü bir kısmı hazine arazisine konut yapmış bir kısmı kendi yeri değil, bir kısmı kaçak; kat mülkiyeti, kat irtifakı yok, tapusu yok ve sadece bir hisseli tapusu var. Çok hassas ve istismara son derece açık bir konudur. Eğer öyle bir af çıkarsa bile istismar edilmesinin mutlaka önüne geçilmesi lazım. Aksi takdirde şehrin farklı noktalarında kaçak yapılar, bir gecede mantar gibi büyüyebilir. Bunun mutlaka önüne geçilmesi gerekiyor. Eğer böyle bir çalışma düşünülüyor ise bir fizibilite çalışması yapılarak yola çıkılması gerekiyor. Çok ciddi bir alt yapı çalışması ve araştırma ile yola çıkılmalı. Kentsel dönüşüm çalışmalarıyla ilgili ülkemizin finansmana ihtiyacı var. Ancak bunu karşılayacağım diye de imar affı çıkarılmaması lazım. İmar affı çıkarılacaksa bunun bir alt yapısı ve gerekçeleri de vardır ki onlara da bakmak lazım. Şuanda ortada henüz somut bir taslak bile yok. Tek dileğimiz, ülkemizin imar aflarına ihtiyaç duymadan büyümesi ve gelişmesidir.  İmar affı, bir ülke için kötü bir çalışmadır. Keşke gündeme gelmeseydi" dedi.

'KENTLERİN İDAM FERMANI OLUR'

Mimarlar Odası Bursa Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı Can Şimşek, "Kapsamlı bir imar affını konuşuyorsanız 'deprem riski diye bir şey yok' demiş oluyorsunuz. Yani hiçbir mühendislik hizmeti almaksızın yapılan binaları sağlam göreceksiniz. Çoğunun yıkılması gereken binaların hemen hepsi bir anda yasallaşacak. Ondan sonra kentsel dönüşüm mümkün olur mu? İmar affı olursa, kentsel dönüşümde ilk ele alınması gereken çöküntü alanlarına meşruiyet kazandırılır. Binası yasallaştıktan sonra vatandaş o yapıyı niye bir daha kentsel dönüşüme versin. Kapsamlı bir imar affı yapmak kentlerin idam fermanı olur. Baktığınız zamanda burada seçimler dışında bir hesap görünmüyor. Biraz seçimin ön çalışması gibi hissediliyor" diye konuştu.