Irak Başbakanı'nın istifası kabul edildi!

Meclisten yapılan açıklamaya göre, 329 milletvekilinden  241'nin hazır bulunduğu oylamada Başbakan Adil Abdulmehdi'nin istifa kararı kabul edildi. 

Meclis Başkanı Muhammed el Halbusi, Cumhurbaşkanı Berhem Salih'e anayasanın 75'inci maddesine göre yeni başbakanı tayin etmesi için yazı göndereceklerini duyurdu.

Anayasanın 76. maddesine göre cumhurbaşkanı yeni bir başbakanın seçilmesi için meclise 15 gün süre veriyor. Başbakanın seçilmesi ve cumhurbaşkanı tarafından onaylanması halinde kendisine yeni hükümetin kurulması görevi veriliyor. Daha sonra yeni kabine meclisin oylamasına sunuluyor.

ABD işgali sorası Irak'ının 5. başbakanı olarak Ekim 2018'de göreve başlayan Adil Abdulmehdi, ülke çapında ara ara duran sonra dalga büyüyen protesto gösterilerinde can kayıplarının inanılmaz boyutlara varması karşısında 29 Kasım'da istifasını sunmak zorunda kalmıştı.

Abdulmehdi'nin istifası öncesi Iraklı Şiilerin dini lideri Büyük Ayetullah Ali Sistani meclise hükümeti değiştirmesi çağrısı yapmıştı.

Abdulmehdi, isitfa açıklamasında Sistani'nin çağrısına uyduğunu belirtmişti. 

Sistani, Irak'taki protestocuların baş talepleri arasında yer alan yolsuzlukla mücadele için yol haritası hazırlanması ve açıklanması çağrısı da yapmıştı.

IRAK'TA SON 2 AYDIR DEVAM EDEN GÖSTERİLERDE NELER YAŞANDI?

Irak'ta sosyal medya üzerinden yapılan çağrılar üzerine başkent Bağdat başta olmak üzere ülkenin orta ve güney kesimlerinde Şii nüfusun yaşadığı vilayetlerde 1 Ekim'den itibaren hükümet karşıtı gösteriler başladı.

Ağırlıkla Şii nüfusun yer aldığı protestolara, ülkenin kuzeyi, doğusu ve batısında yaşayan Sünni ve Kürt nüfustan kitlesel bir katılım olmadı.

Göstericiler ilk etapta işsizlik, ABD'nin Irak'ı işgalinden bu yana vatandaşlara yönelik muamelelerde görülen 16 yıllık ihmalkar tavır, yolsuzluk ve temel hizmetlerin sunulmaması gibi sebeplerle sokağa çıkarken, bu talepler ilerleyen günlerde ülkedeki tüm siyasi elitin devlet yönetiminden elini çekmesi, başbakan dahil tüm kabinenin istifası ve hizipçilik üzerine kurulu siyasi sistemin lağvedilmesine dönüştü.

Protestolar sırasında yapılan müdahale sonucu yüzlerce göstericinin hayatını kaybetmesine rağmen Başbakan Abdulmehdi'nin görevi bırakmamasında Tahran'ın rolü olduğu iddiasının yayılması üzerine meydanlarda İran'ın ülkedeki askeri ve siyasi hegemonyasını hedef alan sloganlar da yükselmeye başladı. İran'ın önce Kerbela ardından Necef'teki konsoloslukları göstericiler tarafından ateşe verildi.

Ülkede gösterilerin durmaması ve şiddetin her geçen gün tırmanması üzerine Irak'taki en yüksek dini merci Ali es-Sistani'nin, 29 Kasım'da meclise yaptığı seçim çağrısını Abdulmehdi'nin istifasını sunacağına ilişkin açıklaması takip etti. Başbakan Abdulmehdi dün resmi bir şekilde istifa mektubunu meclise sundu.

Irak'ta 2 ayını geride bırakan ve hala devam eden hükümet karşıtı protestolarda göstericiler ve güvenlik görevlilerinden hayatını kaybedenlerin sayısına ilişkin farklı açıklamalar bulunuyor.

Irak Meclisi çatısı altındaki İnsan Hakları Komisyonu son olarak 10 Kasım'da yaptığı yazılı açıklamada 319 göstericinin öldüğünü duyurdu ve devam eden gösterilere rağmen komisyondan konuya ilişkin başka bir açıklama gelmedi. Buna karşın Irak'taki yerel medyada çıkan haberlere göre ise şu ana kadar gösterilerde yaşamını yitirenlerin sayısı 400'ü aştı.

GÖSTERİLERDEKİ ÖLÜMLERDEN KİM SORUMLU?

Irak'ta gösterilere müdahale sırasında eylemcilerin çoğu gerçek mermi ve gaz kapsüllerinin başlarına isabet etmesi sonucu hayatını kaybetti.

Gösterilerde ölenlerin faillerine ilişkin hükümet tarafından açıklama yapılmazken, güvenlik güçlerinin eylemcilere karşı zaman zaman gerçek mermi kullandığı itiraf edildi.

Protestocuların öldürülmesi çerçevesinde ilk önemli açıklama, 8 Kasım'da Uluslararası Af Örgütünden geldi. Açıklamada, eylemcilerin gerçek mermi dışında ağırlıkla İran yapımı gaz bombası kapsüllerin başlarına direkt isabet etmesi sonucu yaşamını yitirdiğini kaydedildi.

Başbakan Abdulmehdi de göstericilerin ölümleri nedeniyle artan baskılar üzerine 12 Kasım'da yaptığı açıklamada, güvenlik güçlerinin gösterilere müdahalede gerçek mermi kullandığını ifade etti.

Uluslararası Af Örgütü ve Abdulmehdi'nin açıklamalarını Irak Savunma Bakanı Necah eş-Şammari'nin açıklaması takip etti. Şammari'nin, 15 Kasım'da yerel bir televizyon kanalına "gösterilerdeki ölüm vakalarının, Iraklı yetkililerin bilgisi dışında ülkeye sokulan gaz bombalarının üçüncü taraflarca kullanılması sonucu meydana geldiği" şeklindeki açıklaması tartışmalara neden oldu.

Iraklı bakanın "üçüncü taraf" ifadesiyle İran'ı kastettiği iddia edilse de merkezi hükümetten konuya ilişkin herhangi bir açıklama yapılmadı.

Irak Meclisindeki İnsan Hakları Komisyonu, 27 Kasım'daki ölümlerle ilgili yürütülen soruşturma neticesinde önemli bilgilere ulaştıklarını, ilk raporun Abdulmehdi'ye sunulacağını açıkladı. Ancak komisyon, söz konusu bilgilere dair kamuoyu ile bir şey paylaşmadı.

Gösterilerde ölümlerin artarak devam etmesi ve şiddetin özellikle Zikar ve Necef'teki güney vilayetlerinde tırmanmasının ardından Irak Yüksek Yargı Meclisi devreye girdi. Meclis Sözcüsü 29 Kasım'da yaptığı açıklamada, gösterilerdeki ölümlerin incelenmesi için soruşturma açıldığını, bunun için bir heyetin kurulduğunu duyurdu.

Irak Yüksek Meclisi, bugün Zikar'da göstericilerin öldürülmesiyle ilgili başlatılan soruşturma neticesinde General Celil eş-Şammari hakkında yakalama kararı çıkardı.