MMO Bursa Şubesi Başkanı İbrahim Mart: 'Kaza değil cinayet'

Makina Mühendisleri Odası (MMO) Bursa Şubesi Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Mart tarafından yapılan açıklamada, "27.11.2017 tarihinde Yalova'da elektrik malzemeleri satan bir firmanın deposunda, yük asansörüne malzeme yükleme/boşaltma işlemi sırasında meydana gelen kazada, yük asansörünün üzerlerine düşmesi sonucu iki çalışan da vefat etmiştir. Kazada yaşamını kaybedenlerin yakınlarına başsağlığı diliyor, kamuoyunun üzüntüsünü paylaşıyoruz" ifadeleri kullanıldı.

Mart, iş yerlerinde ve çok katlı binalarda insan ve yük taşıyarak yaşamı kolaylaştıran asansörlerin; gerekli bakım ve kontrol işlemlerinin yeterince yapılmaması ve denetim olgusunun göz ardı edilmesi nedeniyle, sık sık asansör kazalarının meydana geldiğini ifade etti.

Olayın bir facia olduğunu ve kendilerini çok derinden yaraladığını ifade eden Başkan Mart, Yalova'daki asansör kazasına ilişkin şu eksiklikleri sıraladı:

1.   Yük asansörünün konstrüksiyon, trafik, hız vb. değerlerini dikkate alarak yapılmış, mühendislik projelendirmesinin yapılmadığı,

2.   Ne kadar yükü taşıyacağı hesaplanmayan yük asansörü imalatının, Kaynak Operatör Belgesi olmayan kişi veya kişilerce, tekniğe aykırı şekilde imal edildiği,

3.   Asansörün kullanımı için Belediyesinden "Ruhsat" alınmadığı,

4.   Asansörün, TS EN 81-3+A1 Yük/servis asansörlerinin yapım ve montajları için güvenlik kuralları standartında belirtilen şartlara göre üretilmediği,

5.   Kazanın meydana geldiği yük asansörünün, içinde insan taşıyabilecek yükseklikte ve kumanda butonları da kabin içinde olduğundan, insan taşıyan yük/servis asansörü kapsamında olduğu, bu nedenle güvenlik donanım ve önlemlerinin de "İnsan Asansörü" kapsamında dikkate alınması gerektiği gözlenmiştir.

Sanayi Genel Müdürlüğü'nün 2017 Yılı Asansör Sektör Raporuna göre; Türkiye'de yaklaşık olarak 500.371 adet asansör tesis edilerek hizmete açılmış ve bugün itibarıyla eski ve yeni olarak tanımlanan bu asansörlerin büyük bir bölümü halen kullanıldığını belirten Mart "Aynı rapora göre 2016 yılında, toplamda 301.533 adet asansörün periyodik kontrolü yapılmış; 189.539 adet asansöre (%63) kırmızı etiket, 8.813 adet asansöre (%3) sarı etiket, 36.458 adet asansöre (%12) mavi etiket ve 66.723 adet asansöre de (%22) yeşil etiket iliştirilmiştir. Kullanılan 200.000 asansörün durumu bilinmemektedir" dedi.

Bu tür kazaların, kader değil ihmallerden kaynaklanan cinayetler olduğunu söyleyen Mart, yeni iş cinayetlerinin olmaması için aşağıdaki önerilerini sıraladı:

- "Her türlü asansör, kaldırma ve iletme makinaları özel uzmanlık gerektiren bir mühendislik hizmetidir. Bu nedenle üretiminden, kurulumuna, işletilmesinden bakıma kadar her alanda uzman mühendislerin görev alması şarttır.

-İş ekipmanları kapsamına giren bu tür asansör, vinç ve platformların işletilme ve bakımına ilişkin bir mevzuat eksikliği bulunmaktadır. Hazırlanması gereken mevzuatta, bu tür ekipmanların montajı, işletilmesi ve bakımı konusunda teknik kriterler, yetki ve sorumluluklar, belgelendirmeler ve periyotlar net olarak tanımlanmalıdır.

-Bu tür cihazların periyodik kontrolleri kamusal denetim mantığı çerçevesinde ele alınmalı, piyasa eliyle yürütülen denetim sistemine derhal son verilmelidir.

-Ülkemizde, kaza olduğunda sorumlusunun bulunup cezalandırıldığı sistem, bunun yerine kaza olmasının önlendiği kamusal denetim mantığıyla yeniden düzenlenmelidir.

-Kaldırma araçlarının periyodik kontrolleri en geç üç ayda bir kez yapılırken, bu periyot Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nca 25.04.2013 tarihinde yayımlanan yönetmelikle bir yıla kadar uzatılmıştır. Kaldırma makinaları tekrar üçer aylık periyotlarla kontrol edilmelidir.

-Çalışma Bakanlığı tarafından yapılan İşyeri denetimleri daha sık yapılmalı, denetimlerde maden, inşaat, metal sektörlerine ağırlık verilmelidir.

-İşçi sağlığı ve iş güvenliği kapsamındaki işçi eğitimleri formalite olmaktan çıkarılmalıdır."