Taşerona kadroda merak edilenler...

-N.Nuri YAVUZ-

Taşeron işçiler için süreç nasıl işleyecek?

Taşerona kadro konusu müracaatla başlıyor. Süreç 2 Ocak'ta başladı. Başvuru için son gün 11 Ocak.

Nereye başvuracaklar?

Müracaatlarla ilgili en çok sorulan sorulardan biri de bu. İşçiler, taşeron olarak çalıştığı firmalara değil, hangi kuruma bağlı olarak çalıştıysa oraya başvuracak.

Hangi belgeler isteniyor?

12 Ocak ile 20 Şubat arasında da ön incelemeler olacak. Müracaatta hazır bir form doldurulacak. 5 adet vesikalık fotoğraf, sicil belgesi ve öğrenim durumunu gösteren belgenin başvuru formuna eklenmesi gerekiyor.

O dönemde farklı sebeplerden çalışır durumda olamayanların başvuru hakkı var mı?

Askerde, doğum izninde ve hasta olanların da aynı hakları var. Müracaat formalarında bu konularda ilgili bölümlerin işaretlenmesi yeterli olacak.

Herhangi bir eğitim ya da sicil şartı var mı?

Herhangi bir öğrenim şartı yok fakat sicil çok önemli. Devlet memurlarında istenen şartları taşımaları gerekiyor. Devlet memurluğu şartlarını yerine getiremeyen kişiler kesinlikle kadroya alınamayacak. Yani şuan kadro beklerken şartları uygun olmadığı için işinden olanlar da çıkabilir.

Emeklilik durumunda olanlar ne yapacak?

İlk olarak denildi ki emekliliği gelen kişilerle ilgili Sosyal Güvenlik Kurumu'ndan emekliliği hak ettiğine dair belge getirilsin. Sosyal Güvenlik Kurumları ana baba gününe döndü. Çalışma Bakanlığı yeni bir açıklama ile 'bu belgeyi 2-11 Ocak tarihleri arasında almanıza gerek yok. Siz önce başvurunuzu yapın. 12 Ocak 20 Şubat arasında ön inceleme olacak. Bu dönemde emeklilikle ilgili belgelerinizi verebilirsiniz' dedi.

Başvurusu olumsuz sonuçlananların itiraz hakkı var mı?

12 Ocak ile 20 Şubat arasındaki 40 günlük inceleme tamamlandıktan sonra başvurusu olumsuz yanıtlananların, ikinci bir başvuru yapabilmek için 21-23 Şubat arasındaki 3 günlük sürede itiraz etmek hakkı var.

İtiraz sonuçları ne zaman belli olacak?

İtiraz süreci de sonuçlanınca 24 Şubat ile 2 Mart tarihleri arasında kimlerin kadroya geçtiğine yönelik ilanlar asılacak.

Sınav tarihleri ne zaman?

3 Mart ile 22 Mart arasında da sınavlar belirlenecek.

Nasıl bir sınav olacak?

Bu sınavın nasıl olacağı şuanda çok muamma. En az elli puan alınması gereken bir sınav. Ama Türkiye'de şuan taşeron işçisi olup okuma yazma bilmeyenler var. Bu kişiler yazılı bir sınavla mı alınacak? Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Jülide Sarıeroğlu, son açıklamasında bu konunun henüz netleştirilmediğini de söyledi. Sarıeroğlu, "Bu yazılı sınav da olabilir, mülakatta olabilir. Zaten meslekleriyle ilgili sorular soracağız" dedi. Tabiri yerindeyse göstermelik bir sınav olacak, herkesi alacağız demeye getirdi.

Peki, sınavda başarısız olanlar olursa ne olacak?

Onlar da 23 Mart ile 26 Mart arasında sınav kuruluna itiraz edebilecek. Bu şunu da gösteriyor ki eğer itiraz hakkı varsa bu sınavı kazanamayanlar da olacak.

Başarılı olanlar için tüm süreç ne zaman tamamlanacak?

Başarılı olanlar 2 Nisan 2018'de kadroya geçirilecek. Ama 4 Aralık 2017'den itibaren kadrolu çalışıyormuş sayılacak. Tüm hakları da bu tarihten itibaren geçerli olacak.

İşçileri hakları konusunda da bir belirsizlik var mı?

En çok merak edilen konulardan biri de bu. Müracaat için verilen formda 'kanun hükmünde kararnameyle beraber geçişi kabul ediyorum ama tüm haklarımdan da feragat ediyorum' diyor. Ama sayın bakan da dâhil olmak üzere yetkililer 'işçilerin tüm yasal hakları saklıdır' diyor.

Peki, süreç tamamlandığında tüm taşeron işçiler kadrolu mu olacak?

Bir kamu kurumlarının kadrosuna geçiş var bir de belediyeler var. Belediyelere geçenlerde aslında bir kadro yok. Çünkü taşeronda çalışan birisi, taşerondan çıktıktan sonra belediyenin personeli olmayacak. Belediyelerin mevcutta kurulu, 'BİT' dediğimiz Belediye İktisadi Teşebbüsleri var. Olmayanlarda da kurulacak. İşçiler bu şirketlerde sigortalı olacaklar. Örneğin Bursa'da taşeron işçileri, Bursa Büyükşehir Belediyesi'nin kadrolu işçisi olmayacak. Bursa Büyükşehir Belediyesi'nin kurmuş olduğu bir şirkette sigortalı olacak. Hâlihazırda taşeronda sigortalıyken çıkacak belediyenin bir şirketinde sigortalı olacak. Bu nedenle belediyelerde tam manasıyla kadrodan söz edemeyiz.

Arasında ne fark var?

Kamuya geçen işçiler, sigortaları 4/d'li işçi statüsünde olacak. Böyle olunca 52 günlük ikramiye hakkı kazanacak ve 4 bin 621 lira ikramiye verilecek kadroya geçenlere. Ama belediyelere geçenlere bu verilmeyecek. Aynı zamanda devlet kurumlarında kadroya geçen kişiler, toplu sözleşme hakkı elde etmiş olacak, sendikalar haklar kazanacak.

Peki, taşeron firmalara ne olacak?

Yönetmeliğin dördüncü maddesine baktığımızda "Yaklaşık maliyetin en az yüzde 70'lik kısmının asgari işçilik maliyeti ile varsa ayni yemek ve yol giderleri dâhil işçilik giderinden oluşması" deniliyor. Örnekleyecek olursak belediyeye hizmet veren bir taşeron firma, teçhizatı, arabaları ve personeliyle hizmet veriyor. Diyelim ki burada işçilik maliyet oranı yüzde 48. Kalan yüzde 52'lik kısım ise diğer giderler. Yönetmelikteki 4'üncü madde diyor ki işçilik maliyeti yüzde 70'in altında kalırsa buradaki kişiler kadroya geçmeden bu şekilde ihalelerle devam edebilir. Ama aynı yönetmeliğin 29'uncu maddesinde de diyor ki 4'üncü maddeye uygun olacak fakat park ve bahçe bakım ve onarımı işleri, çöp toplama işleri, cadde, sokak, meydan ve benzerlerinin temizlik işlerindekilerin hepsi belediye iktisadi teşebbüslerinde çalışacak ve bu firmalarla sözleşme feshedilecek. Burada muallak bir durum var. Dördüncü madde 'işçilik maliyeti yüzde 70'in altındaysa çalışmaya devam edebilir', 29'uncu maddede ise 'devam edilemez' deniliyor. Sosyal Güvenlik Kurumu'ndan yapılan son açıklamada 4'üncü madde de öyle yazsa dahi biz 29'uncu maddeyi baz alarak belirtilen işleri taşeronlardan alacağız ve BİT'lere vereceğiz deniliyor. Bu yönetmelikte birbiriyle uyuşmayan maddeler var. Aslında bu yüzde 70'lik oran aslında çok önemli.

Neden?

Çünkü belediyelerin taşeron hizmeti aldığı firmalar kendi kamyonları ve makine teçhizatıyla bu işleri yapıyordu. Bunlar devreden çıktığında belediyeler borçlanıp kamyonlar, makine ve teçhizatlar almak zorunda kalacak. Bunlar tartışmalı konular. Burada fayda analizine baktığımızda kamu maliyeti açısından belediyelere ekstra bir yük binecek.

Belediyeye geçen işçilerin maaşlarında artış olmayacak mı?

Ülke genelinde yaklaşık 450 bin kişi belediyelerin iştiraklerinde sigortalı olacak ama aynı maaşlarla mı yoksa taşerona verilen kar payı maaşlara yansıyacak mı belli değil. Devlet kurumları için taşeron işçilerde kadro var ama belediyelerde kadrodan söz edemeyiz. Belediyede bir kadro yok. Devlet kurumlarında maaşlar artacak. Belediyelerde artmayacak. Devlet kurumlarında 52 günlük bir ikramiye verilecek. Belediyelerde verilmeyecek.

Bu düzenleme Bursa'da kaç kişiyi ilgilendiriyor?

Bursa'da kamu kurumları ve belediyelerde toplamda yaklaşık 150 bin işçi taşeron olarak çalışıyor.