Türkiye'nin kabusu geri döndü!

Sivas Cumhuriyet Üniversitesi (CÜ) Enfeksiyon Hastalıkları Anabilim Dalı Doktor Öğretim Üyesi Seyit Ali Büyüktuna, Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) hastalığından 2002 yılından bugüne 10 bin 562 kişinin tedavi gördüğünü bunlardan 501'inin hayatını kaybettiğini söyledi.

Keneler Yaz Aylarında Aktif Olurlar Yaşam döngüleri gereği özellikle yaz aylarında ortaya çıkan keneler, birçok farklı türe sahip haşerelerdir. Hayvanların ve insanların vücutlarına tutunurlar ve kan emerek hayatlarını sürdürürler. Farklı evrelerdeki hayat döngüleri ve hızlı üreme özelliklerine sahip olmalarının dışında, kan emme işlemi sırasında canlılara ölümcül virüsler bulaştırmaları nedeniyle de dikkat çekerler. Kenelerin zararlarının başında gelen hastalıklar, zehirli keneler nedeniyle ölümcül sonuçlar da doğurabilmektedir.

KENELER ÖLÜMCÜL HAŞERELERDİR

Sert kene ve yumuşak kene olmak üzere iki ana aileye ayrılan kenelerin büyük kısmı zararsız kene olarak kabul edilir. Özellikle hayvancılık ve tarımla ilgilenilen bölgelerde uzun yıllardır görülen kenelere, halk arasında sıradan bir parazit gibi yaklaşılır. Koyun, köpek, kuş, sığır gibi hayvanlarda görülen keneler, genellikle insanlar tarafından koparılır ve sorun ortadan kaldırılmış kabul edilir. Ancak son yıllarda artış gösteren zehirli kene çeşitleri ve zararları nedeniyle vakaların sayısında artış görülmektedir. Zehirsiz kenelerle kolay kolay ayırt edilemeyen zehirli keneleri eskiden kalma yöntemlerle yapıştıkları yerden sökmeye çalışmak, kenelerin baş ve hortum kısımlarının vücutta kalmasına ve bütün virüslerini konakladıkları canlıya aktarmalarına neden olur.

ÜLKEMİZDEKİ RİSK ALTINDAKİ İLLER

Ülkemiz, nemli ve sıcak iklime sahip geniş bir alana sahip olduğu için, kenelerin yaşam alanı olmaya oldukça uygundur. İlkbahar aylarıyla birlikte sıcak havaların etkisini göstermesi ve uzun sürmesi etkilidir. Ayrıca tarım ve hayvancılığın yaygın meslekler arasında yer alması, ekili arazi, tarla ve otlakların yaşam alanlarına yakın olması da, kenelerin zararlarının görülmesinde rol oynar. Zehirli keneler olarak kabul edilen kene çeşitlerinden kaynaklanan hastalıkların başında gelen Kırım Kongo Kanamalı Ateşi, özellikle Hyalomma marginatum kene türünün bulunduğu alanlarda yaz aylarında sık görülür.

Son 20 yılda ülkemizde tutulan istatistikler ve yapılan çalışmaların ardından özellikle Tokat, Sivas, Yozgat, Amasya, Kastamonu, Çankırı, Artvin, Erzurum, Erzincan, Ardahan, Samsun, Bolu, Karabük, Giresun, Bingöl, Tunceli, Ordu, Çorum, Gümüşhane ve Bayburt illeri ile çevrelerinin en riskli bölgeler olduğu belirlenmiş durumda.  Bu bölgelerde ve diğer bölgelerde zehirsiz kenelerin bulunması, ölümcül sonuçlar doğurmamaktadır. Asıl tehlike Kırım Kongo Kanamalı Ateşi virüsü gibi ölümcül virüsleri taşıyan kene türlerinin ve hastalığı taşıyan hayvanlar ya da insanların bir arada bulunmasıdır. Ayrıca hayvan hareketleri ve bölgeler arasındaki ulaşım ağının genişliği nedeniyle sadece bu alanlar değil, ülkenin büyük kısmı zehirli kenelerin zararlarına açık durumdadır. Büyükbaş ve küçükbaş hayvanların dışında, göçmen kuşlar vasıtasıyla da güvercin kenesi ve taşıyıcı keneler başka bölgelere taşınabilir. 

ZARARLARI NELERDİR?

Hortumları ile insanlardan ve hayvanlardan kan emen keneler, bu emme işlemi esnasında vücutlarında yer alan virüsleri de konakladıkları canlılara bulaştırırlar.  Özellikle bir önceki konaklarında bulunan virüsleri kene ısırması ile sonraki konaklarına bulaştırarak hastalıkların yayılmasına neden olurlar.  Hastalıkların bulaşması için kenelerin bir süreliğine de olsa mutlaka kan emmesi gerekir. Anlık fiziksel temaslar hastalıkların bulaşmasına neden olmaz. Kenelerin zararları arasında yer alan birçok hastalık bulunur. Kenelerden bulaşan hastalıkların en başında ise Kırım Kongo Kanamalı Ateşi, Q humması, Lyme borreliosis gibi hastalıklar gelir ve insanlarda ölümcül sonuçlara neden olabilirler.  Ayrıca theileriosis, babesiosis, anaplasmosis gibi kan parazitleri ile cowdriosis, erlichiosis, kayalık dağlar humması, tularemi, Rift Vadisi humması gibi birçok hastalık da keneler yoluyla bulaşır.  Dişi keneler, Kırım Kongo Kanamalı Ateşi ve halk arasında ağrıma olarak bilinen Babesisosis gibi hastalıkları, yumurtaları vasıtasıyla larvalarına geçirir ve hastalıkların yayılma oranı da bu yeni yavrularla daha da artar.

PROFESYONEL ÇÖZÜM

Kırım Kongo Kanamalı Ateşi, ağrıma ve diğer hastalıklardan, yani kenelerin zararlarından korunmak için denenebilecek birkaç yöntem bulunmaktadır. Özellikle ekili arazilerde, uzun otların bulunduğu bölgelerde, piknik ve kamp alanlarında ya da ahırlarda çalışanların uzun pantolonlar giymeleri, çalışırken paçalarını çizmelerinin içine koymaları, vücutlarının açıkta kalan kısımlarına böcek kovucu ilaçlar sıkmaları önerilir.

Evcil hayvanların ve barınaklardaki hayvanların sık sık veteriner kontrolünden geçirilmeleri de gerekir. Bu önlemlerin dışında yapılması gereken en doğru işlem, profesyonel kene ilaçlama firmalarından destek almaktır. Özellikle hayvan sahipleri, hem hayvanlarını hem de ahır ve ağıl gibi barınakları korumak için, yılda en az iki kez ilaçlama yapmalıdır.

Bayer Koruma Programı üyesi olan ve yalnızca Bayer ürünleri kullanan Tekniktürk, hem evlerde hem de kırsal bölgelerde kenelere karşı en etkili çözümleri sunar. Kene istilası durumunda parazitin türünü tespit etmek için analizler yapar ve en doğru kene ilacı ile kesin sonuç almanızı sağlar.