Bile bile lades; sessiz ölüm!

Makina Mühendisleri Odası Bursa Şubesi Başkanı doğal gaz ve sobalardan çıkan karbonmonoksit gazı nedeniyle ölümlere dikkat çekerek, 2020 yılının ilk 6 gününde Türkiye'de 17 kişinin bu yüzden yaşamını yitirdiğini gündeme getirdi...

Düşünceli'nin verdiği sayılar oldukça çarpıcıydı:

"Ekim 2018 - Nisan 2019 Kış Döneminde Ülkemizde 1.115 Kişi Zehirlendi, Bunlardan 148'i Hayatını Kaybetti.

Ekim 2019 - 2020 Yılının İlk 6 Günlük Kış Döneminde İse Ülkemizde 364 Kişi Zehirlendi, Bunlardan 51'İ Hayatını Kaybetti..."

Bursa'da, 2 Ocak'ta meydana gelen doğal gaz zehirlenmesindeki nedenin, 9 Aralık 2013'te gerçekleşen ve 5 kişinin hayatını yitirdiği Hocahasan Mahallesi'ndeki doğal gaz zehirlenmesi ile aynı olduğuna dikkat çekti...

"Her ikisinin de bacalı olarak kullanılması zorunlu bir şofbenin atık gaz çıkışının, baca değil, doğrudan duvardan dış ortama bağlanmasından kaynaklandığı saptandı.

Doğal gaz sisteminin süreç içinde sağlıklı çalışması, cihazların yıllık periyodik bakımlarının yapılması ve standart, şartname ve yönetmeliklere aykırı uygulamaların, kaçak olarak ve yetkisiz kişi ve kuruluşlara yaptırılmamasıyla mümkündür...

Bu olayda mutfakta ilk kurulum aşamasında hermetik olan şofbenin, ilk kurulum aşamasından sonra sürekli kiracı değişmesi nedeniyle bir aşamada, doğal gaz yakıtı kullanılabilecek şekilde tadil edilerek değiştirildiği görülmüştür..."

27 YILLIK ESKİ CİHAZ

Düşünceli, 27 yıllık kurulumunun üzerinden 13 yıl geçmiş bir cihazda tesisat açsından sorunlar yaşanacağına dikkat  çekerek son yaşanan olayın özellikle de eski tesisatın yerinde denetlenmesini zorunlu kıldığını söyledi...
Gaz dağıtım şirketlerinin mühendis ve teknik elemanların olduğu bir ekiple denetleme yapmasını ve bunun Türkiye genelinde yasal olarak zorunlu kılınmasını önerdi...
Türkiye'de lodos, yakma ve baca sistemlerindeki sorunlar nedeniyle her yıl ortalama 150 ila 200 kişinin karbonmonoksit zehirlenmesinden yaşamını yitirdiğini anlatan Düşünceli'nin paylaştığı ölüm istatistikleri oldukça acı...

2015 yılında 61 ilde bin 131 zehirlenme vakasında 193 kişi; 2016 yılında 63 ilde bin 271 zehirlenme vakasında 163; 2017 yılında 67 ilde bin 184 zehirlenme vakasında, 206 kişi;

2018 yılında 54 ilde bin 98 zehirlenme vakasında 144 kişi hayatını kaybetti. 2019 yılında ise 58 ilde 755 zehirlenme vakasında, 220 hanedeki 138 kişi yaşamını yitirdi...

Aslında  "Can kayıpları"ndan oluşan bu sayılara bakıldığında son yıllarda bir azalma olduğu gözlemleniyor...

LODOS CAN ALMAZ, BİLGİSİZLİK ALIR!

Ancak ne yazık ki 2020 yılının ilk 6 günü 14 ilde 32 zehirlenme vakasında 17 kişi ölmüş... Bu tüm istatistikleri alt üst edecek çoklukta bir sayı.

Yılın ilk günleri yurdun çeşitli bölgelerinde fırtınanın yoğun olmasından kaynaklanan bir durum olsa gerek. Neden ne olursa olsun, artık biliyoruz ki bu ölümler tedbirle, denetimle, bilinçlendirmeyle önlenebilir.

MMO Bursa Şubesi yıllardır bu konunun üzerinde durur. Çeşitli kamu kurum ve kuruluşlarına öneri götürür. Broşürler hazırlar. Toplantılarla kamuoyunu uyarır...  Ve hep denetim vurgusu yapar...

Bu yılki uyarılarında da öne çıkan husus hep denetim oldu... 
Bursa'nın o çok sevdiğim lodosu estiğinde artık "Acaba yine karbonmonoksit zehirlenmesinden birileri ölecek mi?" diye düşünür olduk.

Biz eski Bursalılar şehrin lodosuna alışığız.

Çocukluğumuzda kışın lodoslar çok daha sık eserdi.
Lodos başladığında büyüklerimiz ilk iş olarak sobaları söndürürlerdi.

 Lodoslu havalarda ne olursa olsun soba yakılmazdı. Evde küçük bebek filan varsa yakılır, ama odanın bir camı da mutlaka aralık bırakılırdı. 

Lodoslu havalarda asla soba yakılan odada uyunmazdı. Kural buydu... Bu yüzden de kimse soba zehirlenmesinden öbür dünyaya göçmezdi!

Ama şehirde artık Bursa'yı tanımayan, lodosla yaşamasını bilmeyen yüz binlerce insan yaşıyor!..

BACA TEMİZLİĞİ UNUTULDU GİTTİ!

Şehirde yaşayanların çoğunluğu artık doğal gaz kullanıyor.

 Özellikle de doğal gaz tesisatı ilk kurulduğu yıllarda yeterli denetim yoktu, pek çok yanlış iş yapıldı. O yanlış işler hâlâ kullanımda... Sorun da buradan kaynaklanıyor zaten!

Hatırlıyorum da Kırcılar Mahallesi'nde 8 yıl oturduğum apartmanda banyo şofbeni tüplüydü ve doğrudan bina bacasına bağlıydı...
Ev ahalisi duş alırken banyo kapısının aralık durması kuralımızdı. Banyoda biraz uzun kalındı mı hemen kontrol ederdim.

 O sistemin doğru olmadığını bilir ve korkardım... Sonrasında aynı sisteme doğal gaz bağlandı. Daha da çok korktum ve daha çok dikkat ettim.

Evden çıkarken de evi tutan kiracılar için banyoya not yapıştırdım. Ev sahibi bu nottan dolayı bana çok kızdı, küstü ve notu da söktü... Bir yolunu bulup yeni taşınan kiracıyı uyardım.

Öte yandan hâlâ pek çok evde doğal gaz sobası kullanılıyor. Buna yatak odaları da dâhil. Oysa yasalara göre yatak odalarında olmaması gerekiyor. 

MMO'nun uyarılarından biri de baca temizliğinin yaptırılması...

Eski Bursa evlerinde neredeyse her yıl insanlar baca temizliği yaptırırdı. Şimdi çok katlı apartmanlarda kombi cihazları kullanılıyor. Kimisinin sistemi bacalara bağlı, kimisi balkondan dışarı veriyor. 

Bugüne dek çevremde baca temizliği yaptıran bir apartmana denk gelmedim. Baca temizliği unutuldu gitti... Şehrin çarpık yapılaşan iki, üç katlı binaların olduğu bölgelerinde de yapılmadığı bir gerçek...

Soba ve doğal gaz kullanıcılarının bilinçlenmesiyle, denetimlerin artırılmasıyla karbonmonoksit gazından ölümler önlenebilir...

Bunun için de özellikle okullarda çocukların bilinçlendirilmesi, hatta ilkokuldan itibaren ders kitaplarına girmesi, okullarda bilgilendirme toplantıları yapılması gerekiyor...