BUÜ'de Özbekistan Dil Bayramı kutlandı

Bursa Uludağ Üniversitesi (BUÜ) Türk Devletleri ve Akraba Toplulukları Uygulama ve Araştırma Merkezi (TÜDAM) tarafından Osmangazi Belediyesi ve Özbekistan İstanbul Başkonsolosluğu işbirliğinde düzenlenen etkinlikte "Özbekistan Dil Bayramı" kutlandı. Özbekistan'da, Türkçenin bir aksanı olan Özbekçenin resmi devlet dili ilan edilişinin 30. yılı kapsamında düzenlenen etkinlik BUÜ Mete Cengiz Kültür Merkezi'nde gerçekleştirildi.

Etkinliğe Özbekistan İstanbul Başkonsolosu Botirov Alisher İbrahimovich, Osmangazi Belediye Başkan Yardımcısı Cem Kürşat Hasanoğlu, Osmangazi Kent Konseyi Başkanı Erol Badır, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Fakültesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Süleyman Kızıltoprak, BUÜ TÜDAM Müdürü Doç. Dr. Erdem Özdemir'in yanı sıra; UÜ'de eğitim gören Özbek öğrenciler, akademisyenler, Bursa'da yaşayan Özbekler, BUÜ Uludağ Üniversitesi Türk Dünyası ve Kültürü Topluluğu üyeleri de katıldı.

Etkinlikte Özbekistan'a ait çeşitli el sanatları, broşür ve halıların sergilendiği stant ziyaretçilerin izlenimine sunuldu. Törende söz alan Doç. Dr. Erdem Özdemir yaptığı konuşmada "Dil bir milletin kimliğidir. Ahmet Yesevi'den Ali Şir Nevai'ye dek büyük bir kültürün mirasıdır. Özbekistan denilince akla Buhara gelir" diyerek Özbekistan'ın Dil Bayramı'nı kutladı...

'BİN YILLIK DESTANLARIMIZIN ÖLMEZ DİLİ'                                                                     

Özbekistan İstanbul Başkonsolosu Botirov Alisher ibrahimovich ise şöyle konuştu:

 "Özbek dilinin Özbekistan'da resmi devlet dili olmasının 30'uncu yılını kutluyoruz. Özbek dili kadim dillerden biridir. Bin yıllık destanlarımızda, ölmez müziklerimizde yaşamıştır. Özbek dili Türki diller ailesinden biridir. Dünyada bu dilde 50 milyon insan konuşur. Halkımız dilimiz fedailerinin cansiperane mücadelesi sonucu devlet makamında 1989 yılında devlet dili olarak kabul edilmiştir. İnsan güzelliği, maneviyatı, güzel mirası dildir. Ülkemize selamet diliyorum. Sağ olun, sağlam olun, esen olun..."

Osmangazi Belediye Başkan Yardımcısı Cem Kürşat Hasanoğlu da Özbekistan'da Özbekçenin resmi dil olarak kabulünün 30. Yıl dönümü olduğuna atıfta bulundu...

Ve şunları söyledi:

"Dil insanlar arasında bir anlaşma aracı, birlik ve beraberliğin temsilcisidir. Özbekistan da yakın zamanda Türk dili konuşan devletlere üye olmuştur. Kırım'da İsmail Gaspıralı 'Dilde birlik, fikirde birlik, işte birlik' demiştir. Bizim tarihimiz ortaktır. Bursa'da Osmanlının kurucu döneminin önemli isimlerinden biri Emir Sultan Buhari'dir. Adı üstünde Buhara'dan gelmiştir. Buharalı Seyyid Usul da Bursa'da yatmaktadır. Nasır, Seyyid Nimetullah, Ali Dede ve Baba Zâkir de Buhara'dan gelmiştir. Umuyorum ki Özbekçe ve Türki diller müfredata girer ve Anadolu Türkçesi ile Özbekçe ve diğer diller arasında bir köprü oluşturulur, çevirmen olmadan iletişim kurulur."

Ve anlamlı bir soru yöneltti:

"Özbekçe 30 sene önce devlet dili oldu. 300 sene, bin yıl önce kimin diliydi? Ali Şir Nevai'nin diliydi,  Fuzuli ondan alıntı yapmış. Tüm Osmanlı entelektüelleri Ali Şir Nevai'nin şiirlerini okumuştur. Bu bizim dilimizdir. Büyük Timur'un, Hint Fatihi Babür'ün dilidir. Bu bizim dilimizdir."

Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Süleyman Kızıltoprak Özbekçe alfabesini, yazın ve konuşma diline hâkim bir akademisyen. Özbekçe şiirler okudu.

Prof. Dr. Kızıltoprak "Özbek dili Emir Timur'dan Emir Maturidi'ye dek pek çok kişinin dilidir. Özbek dili bin yıllık destanların dilidir. Türki dillerindendir. Bizim Özbekistan tarihini, kültürünü okumamız lazım. Özbekistan'da Ali Şir Nevai'den bir dörtlük okuyamadan, bilmeden aydın olunmaz. Dillerimizi yaşatmalıyız. Dillerimizi yabancı kelimelerle zenginleştiren gençlere seslenmek istiyorum" diyerek Özbek şair Abtullar Aripov'un "Bülbül gibi olalım, papağan gibi olmayalım" diye özetleyebileceğim şiirini okudu...

Ardından da Özbekistan halk şairi Erkin Vohidov'un "Alper Tunga'dan Orhun anıtlarına, Timur'a, Mirza Ulubey'e dek pek çok isme atıfta bulunduğu Özbek tarihini özetleyen 1968 yılında yazılmış olan şiirini seslendirdi.

Daha sonra kız ve erkek Özbek öğrenciler Anadolu coğrafyasından alışık olduğumuz kadim kaftanlarla büyük benzerliği olan giysilerle bir mini defile gerçekleştirdi. Ardından da TÜDAM Müdürü Doç. Dr. Erdem Özdemir'in de olduğu ULUKÖK ve Özbekistan Müzik Topluluğu sahne alarak, birbirinden güzel Özbek türkü ve şarkılarından oluşan bir konser verdi... Etkinlik Özbekistan'dan gelen aşçıların yaptığı meşhur Özbek pilavı dağıtımı ile sona erdi.

AYNI DİLİ KONUŞANLARDAKİ AYRIŞMA

Şimdi... Birkaç gün önce Azerbaycan'ın en büyük fikir insanı ve yazarlarından, Yazarlar Birliği Başkanı olan Anar'ın "Nazım Hikmet Kerem Gibi" kitabını ele almıştım...

 Anar kitabında çok çarpıcı bir tespit yapıyordu;  Nazım Hikmet, Türkiye'de yasaklı ve vatan haini olarak görülürken, Azerbaycan başta olmak üzere Türkçenin ana dil olduğu tüm Sovyet coğrafyasında Türkçeyi ve Türklüğü yaşatan biriydi. Anar çok net bir şekilde Türkçe diyordu; 'Azeri dili' filan demiyordu...

Dün, Özbekistan Başkonsolosluğu'nun konuşmasını çevirmen olmaksızın not alabildim. Çünkü ne dediğini anladım. Bir Türkçe lehçesinde konuşuyordu.  Hatta şive de diyebilirim.

Biraz daha yavaş konuşsaydı, tüm sözcükleri eksiksiz yakalayabilirdim. Hatta Anadolu'nun herhangi köyünden birinin yerel şiveyle hızlı konuşması ile karşılaştırdığımda Özbekistan Başkonsolosu'nun konuşmasını daha rahat anladığımı bile söyleyebilirim. Başkonsolos bal gibi de Türkçe konuşuyordu. Aynı dili konuşuyorduk aslında... Sadece lehçe farklıydı. Göz değil, köz denmesi gibi.

Dönemin Sovyetleri, sayıca çok fazla olan Türk dilini konuşan insanları yani Türkleri  "Sen Azeri'sin, Kırgız'sın, Özbek'sin, Tatar'sın, Kazak'sın, Tuva'sın, Başkurt'sun, Çuvaş'sın, Hakas'sın, Yakut'sun, Balkar'sın, Altay'sın, Kabartay'sın, sizler Türk değilsiniz, başka bir milletsiniz" diyerek elli çeşide ayrıştırıp, aslından kopartarak yönetmiş. Yüzyıllarca hatta binlerce yıl aynı dili kullanan, aynı kökten gelen halklar farklılaştırılmış!..