ÇMO Başkanı Sevim Yürüten: Su ortak paydamız

Küresel ısınma, iklim değişikliğine ve kuraklığa yol açarken, insan yaşamının olmazsa olmazı olan temiz içilebilir su kaynaklarını da etkiliyor. Çok kurak bir yaz geçirdik. Bursa'daki barajlar boşaldı, göller çekildi.

Çevre Mühendisleri Odası (ÇMO) Bursa Şubesi Başkanı Sevim Yürüten, su krizi ile ilgili bir basın açıklaması yaparak kamuoyunu uyardı. Dünkü yazımda açıklamanın durum tespitiyle alakalı bölümünü yazmıştım. Bugün de özellikle tedbirler konusundaki önerilerine yer vermek istedim.

Bazıları şunlar:

"Tarım teknolojisinde az su tüketen sulama usullerinin (damla sulama ve püskürtme gibi) geliştirilmeli.

Havza temelli kuraklık yönetim planları hayata geçirilmeli ve tüm havzalar için kuraklık yönetim planları tamamlanmalı."

Sanayi sektöründe az su kullanan üretim teknolojisi geliştirilmeli, geri kazanımlı su yöntemlerinden faydalanmalı.

Yeraltı sularının kirlenmesini önlemeli, aşırı derecede yeraltı suyu kullanımına kanuni tedbirlerle kısıtlama getirmeli. Sayaç olmadan kontrolsüzce yapılan yeraltı suyu kullanımlarının önüne geçilmeli."

SU TASARRUFU KONUSUNDA BİLİNÇLENDİRME

Yüreten'in bir önerisi de kişisel su kullanım alışkanlıklarının değiştirilmesi:

"Suyun gerçek değerini anlayabilmeyi sağlamaya ve su tasarrufuna yönelik bilinçlendirme çalışmaları yapmalı, su tasarrufuna yönelik teşvikler vermeliyiz.

Kullanılabilecek su miktarına ilişkin kota uygulanması belki de sürdürülebilir tarım ve sanayi için olmazsa olmazımız.

Arıtılmış suların sanayide, tarımda ve sulama amaçlı kullanımı çok önemli.

Kentsel ve sanayi atık su arıtma tesisi gibi yüksek debi deşarj eden arıtmaların suyu geri kazanması yasal düzenlemeler ile mecbur bırakılmalı."

YEŞİL ALAN VE PARK SULAMALARI

Sevim Yürüten kentteki park ve yeşil alan sulamaları için de öneriler getirdi:

"Özellikle küçük parkların bir kısmına dikey depolar yerleştirilip bu depoların suyunun tankerle doldurulması ve depo çıkışına konulacak otomasyon sistemi ile sulamanın yapılması düşünülmelidir.

Yeşil alan ve parklarda yapılan sulamaları tasarruflu hale getirmek amacıyla; kurulacak her park için öncelikle peyzaj projesi ve buna bağlı olarak bir sulama projesi hazırlanmalı. Her sulama yöntemine göre iklim verilerine dayalı dinamik bir sulama programı oluşturulmalı.

Çim alanlarının sulanmasında atık su arıtma tesisinde arıtılmış su kullanılmalıdır. Bu tip küçük arıtma tesislerinin kurulabileceği yerler belirlenerek parkların bir kısmının arıtılmış sularla sulanması sağlanmalıdır, meteoroloji takip edilerek sulama yapılmalı...

Çim, ağaçlar ve yer örtücü bitkilerin günlük su ihtiyaçlarının iklim verileri kullanılarak hesaplanması ve ertesi gün Belediye/BUSKİ web sitesinden sunulması konuya olan ilgiyi artıracaktır."

YAĞMUR HASADI / SARNIÇ SİSTEMİNE DÖNÜŞ

Bir başka önerisi ise yağmur hasadına yönelikti:

"Kentlerde yağmur hasadı uygulamaları yapılmalı, park ve bahçelerde su ihtiyacı yüksek bitkiler kullanılmamalı, buralarda gri suyun kullanımı yaygınlaştırılmalı, su tasarrufuna yönelik eğitimler ve uyarılar yapılmalı.

Yağmur suyunu daha verimli kullanmalıyız. Mevcut koşullara uygun olan yağmursuyu hasadı teknikleri belirlenmeli ve uygulanmalı. Belli konut sayısının üzerindeki projelerde yağmur suyunun ayrı toplanmasını, gri su kullanımını mecbur tutmalıyız.

Suyun depolanan miktarı toprağın derinliği ve organik madde oranı ile sıkı bir ilişkiye sahip. Bu sebeple, toprakta suyun depolanmasını artırıcı önlemler alınmalı."

Peki, yağmur hasadı nedir? Bildik kadim sarnıç sistemi! Eski Bursalılar anımsar; zira pek çok evin ya bahçesinde ya da bodrumunda sarnıç vardı. Yağmur suları çatıdan ya da zeminden toplanır ve depolarda (eskiden kuyularda) biriktirilir. Antik tarihten bu yana uygulanan bir sistemdir.

ŞEFFAF VE KATILIMCI SU YÖNETİMİ

Su kaynaklarının korunması havza bazında katılımcı ve şeffaf bir yönetimi öneren ÇMO Bursa Şubesi Başkanı Sevim Yürüten, en kötü senaryolar için acil su temini planlarının gözden geçirilmesini öneriyor. Aksi takdirde yüksek maliyetli çözümlerin gündeme geleceği yönünde uyarıyor ve diyor ki:

"Sürdürülebilir bir su yönetiminin en önemli ve etkili paydaşları çeşitli sektörlerde suyu bizzat kullananlar. 2021 yılına da sarkacağını öngördüğümüz bu kritik dönemin en az zararla atlatılmasında su yönetimlerinden sorumlu kurumlar kadar, sivil toplum örgütlerine ve su kullanıcılarına da görev ve sorumluluk düşmektedir. Unutulmamalıdır ki su, ortak paydamız ve geleceğimizdir!.."