Gözünü gökyüzüne çevirenler; BAAK

Bursa'da adeta bir bilim atölyesi gibi çalışan, üretken bir sivil toplum kuruluşu var... Bursa Amatör Astronomi Kulübü Derneği (BAAK).

30 Kasım 2016 tarihinde İlhan Vardar, Cem Özkan, Sedat Gökmenoğlu, Zerrin Özel, Ayten Kösa Topçu, Büşra Yıldız, Korhan Kandil, Özgür Ece Vardar tarafından kuruldu.

Halen derneğin başkanlığını İlhan Vardar yürütüyor... Kendisi de astronom olan İlhan Vardar Bursa'da astronomiye olan ilginin geçmişine dikkat çekti:

"Bursa'da astronominin geçmişi, 1954'te kendi yaptığı teleskop ile Amerika'da Altın Çekiç ödülü alan Hasip Sönmezalp'e kadar uzanıyor.

Hasip Sönmezalp'in öğreticiliğinde Uğur İkizler'in teleskop yapımında ustalaşması, Bursa'da amatör astronomların sayısının çoğalmasına vesile oldu.

15 yıl önce Kapella isimli amatör astronomi topluluğunun birikimi, bilim şenlikleri derken Elektrik Mühendisleri Odası Bursa Şubesi ile BTM gibi kurumların desteği ile Bursa Amatör Astronomi Kulübü kuruldu. Böylece Türkiye Astronomi Derneği ile okul kulüplerinin dışında STK olarak Batman'dan sonra ikinci dernek Bursa'da kurulmuş oldu."

HEDEF ODAKLI ÇALIŞMALAR

Gençlerin büyük ilgi gösterdiği dernek astronomiyi, bilimi çocuk ve gençlere sevdirmek adına pek çok etkinliğe imza attı...
BAAK Başkanı İlhan Vardar'a amaçlarını sordum; "Hedef odaklı çalışmalara ağırlık veriyoruz. Mesela 'Işık Kirliliği Yasası'nın çıkması, bu konuda farkındalık oluşturulması gibi. Ülkemize faydalı olmak, özellikle de çocuk ve gençlere bilimi aşılamayı, astronomiye ve uzay bilimine olan ilgiyi artırmayı hedefliyoruz" dedi.

İlhan Vardar, ürettikleri projelerde belediyelerle iş birliği içerisinde olduklarını da söyledi. Ancak anladığım kadarıyla Nilüfer Belediyesi ile paydaş oldukları 'Işık Kirliliği Araştırması Projesi' dışında CHP'li belediyelerin astronomiye pek ilgi gösterdikleri yok. Yani CHP'li belediyeler birkaç açık alan etkinliği dışında kalıcı projelere pek ilgi göstermemiş....

Ama BAAK'ın Büyükşehir Belediyesi ile paydaş oldukları projeler var.

TÜRKİYE'NİN İLK KARANLIK GÖKYÜZÜ PARKI

Bursa Büyükşehir Belediyesi, Bursa Amatör Astronomi Derneği ve Türkiye Sağlıklı Kentler Birliği iş birliğiyle Bursa'da 1021 noktada ölçümler yapılarak şehrin 'Işık Kirliliği Haritası' çıkartıldı.

Uluslararası Karanlık Gökyüzü Birliği'ne üyelik için çalışmaları başlatan Bursa Büyükşehir Belediyesi, Türkiye'nin ilk Karanlık Gökyüzü Parkı'nı Bursa'da İnegöl Başalan Yaylası'nda kuruyor. Yörenin turizm potansiyelinin de öne çıkartıldığı bu projede, parkta gökyüzü gözlemi, eğitim ve spor etkinlikleri de yapılacak.

Büyükşehir Belediyesi çok anlamlı bir projeye imza atıyor. Belki de o parka giden çocuklardan uzay kâşifi, bilimcisi çıkacak.

Başkan İlhan Vardar 5-12 Nisan tarihleri arasında Dünya Işık Kirliliği Haftası'nın düzenlendiğini de anımsattı...

Başkan Vardar'a ışık kirliliğini sordum; "Yapay ışığın uygunsuz ya da aşırı kullanımıdır. Şöyle de diyebiliriz; yanlış yerde, yanlış zamanda, yanlış yönde, yanlış miktarda ışık kullanımı..." diye yanıtladı.

Ve zararlarını da şöyle özetledi: "Enerji tüketimi dolayısıyla da enerji ihtiyacı artıyor. Ekosistemi ve doğal yaşamı bozuyor. İnsan sağlığına zarar veriyor..."

(Işık kirliliği başlı başına bir yazı konusu; ayrıca yazacağım...)

4 YILA SIĞDIRILAN ETKİNLİKLER

Son birkaç yılda hayata geçirdikleri faaliyetlere gelince; özetle şöyle:

"2018'de teleskop atölyesi açtık. Katılımcılar kendi teleskoplarını yaptılar. Atölyemiz çalışmalarına devam ediyor. Salgın sürecine dek 'Aylık Gece Gözlemleri' gerçekleştirdik. Çok sayıda bilgilendirme semineri ve iç eğitim düzenledik.

'Astronomi Öğretmen Seminerleri'ni hayata geçirdik. Çocuk ve gençlere yönelik bilimi sevdirecek ve beceri kazandıracak bilim ve astronomi temalı 'Kendin Yap Atölyeleri' düzenledik. Bursa Gökyüzü Gözlem Şenliği'ne BAAK olarak 4 atölye ile destek verdik."

BAAK'ın hedeflediği projeler arasında ise şunlar yer alıyor:

"Aydınlatma Armatür Tasarım Yarışması, Karanlık Gökyüzü Deneme Parkı, Nilüfer Bilim Merkezi Projesi, Bilim Kültürü ve STEM paneli/ Sempozyumu, Okul Bazlı Öğretmen Astronomi Semineri, Şirketlerin Sosyal Faaliyetlerinde Bilim Atölyeleri, Uluslararası Işık Kirliliği Sempozyumu..."

Bir de de son başvuru tarihi 6 Nisan 2021 olan çocuklara yönelik "Hayalimdeki Uzay" şiir yarışması var. baak.org.tr adlı derneğin resmî sitesinden bilgi alınabilir.

BAAK öyle böyle değil, 4 yıla gökyüzü gözlemleri, panel ve seminerler, atölyelerden oluşan yüzlerce etkinliği sığdırmış durumda. Salgın nedeniyle açık alandaki yüz yüze, yan yana etkinlikleri etkilenmiş olsa da bu süreçte de boş durmamışlar. Dijital ortamda 11 farklı konuda seminer gerçekleştirilmiş...