Hayata dair çeşitleme; Tirilye Evi ve Taş Mektep

Gazetemiz köşe yazarlarından Asuman Kurt Öge, Tirilye'de simgeleşmiş, neredeyse yıkılmak üzere olan evin kurtulacağını, kamulaştırılarak Tirilye'ye dolayısıyla Mudanya ve Bursa'ya hatta Türkiye'ye kazandırılacağını yazdı...

Daha önce de Tirilye'yi ziyaret eden herkesin çok iyi bildiği o simge Tirilye Evi'nin yıkılmak üzere olduğuna dikkat çeken ve yetkilileri evi ayağa kaldırmaya davet eden bir köşe yazısı yazmıştı... 

Çok sevindik. En uzun süreli yerel kültür ve tarih dergisi olan Şehrengiz'i yıllardır yayına hazırlayan ayrıca araştırma-inceleme yazılarıyla katkı sunan Asuman Kurt Öge, tarih ve kültür duyarlılığı yüksek bir isimdir. (Şehrengiz satır satır okuduğum nadir/ şahane bir dergidir.)

Biz gazeteciler için en büyük ödül, elimize aldığımız dosyanın, gündeme getirdiğimiz bir konunun kent ve insan yararına çözüme ulaşmasıdır. Aslında yaptığımız iş de kamusaldır, kamu yararınadır.

Tirilye Evi'nin yeniden hayata kazandırılması, Asuman Kurt Öge'nin cebine eskilerin tabiriyle bir delikli kuruş bile girdirmez.

Ama mesleki olarak, insan olarak "müthiş bir üstüne düşeni yapmışlık / kentte iz bırakmışlık duygusu" yaşatır.

Zaten çileli olup şimdiki zamanlarda hepten gailesi artan gazetecilikten vazgeçmememizi, sürdürmemizi sağlayan duygulardır.

TAŞ MEKTEP, MERDİVEN VE SIVA

Tirilye deyince akla ilk gelen tarihi yapılardan biri de Taş Mektep'tir. Yıllar önce Bursa Defteri Yazı Kurulu ile birlikte Tirilye'ye gezi düzenlemiştik. Rahmetli Yılmaz amca (Akkılıç) geniş bir ön çalışma hazırlamış, geziye katılan bilim insanları, gazeteciler, yazar ve şairler, kent kültür gönüllüleri ile paylaşmıştı.

Yılmaz Akkılıç ile ikimiz Taş Mektep'in en üst katlarına kadar çıkmıştık. Çok viraneydi. Ayağa kaldırılması bana hayal gibi gözükmüştü. Restorasyonu çok konuşuluyordu ama icraat hiç yoktu. Hayri Türkyılmaz seçilmeden önce Taş Mektep'i yeniden ayağa kaldıracağını vaat etmişti...

Dürüst olayım; siyasiler pek çok söz verir; seçildikten sonra da "Dün, dün olur"... O yüzden Taş Mektep'in restore edileceğine, "Gözümle görmeden inanmayacak" duygularla yaklaşmıştım konuya.
Ama Taş Mektep restore edildi!

Tarihi yapı güncel işlev kazanarak günümüze taşındı. Restorasyon projesinin müellifi ise aynı zamanda akademisyen olan ve Maltepe Üniversitesi'nde bu alanda doktora yapan restorasyon uzmanı yüksek mimar Mehmet Fatih Aydın.
Kimi zaman Mehmet Fatih Aydın ile epeyce tartışırız. Kendisi Karadenizlidir. İnatla görüşünü savunur. Dünya görüşümüz bile farklı; her şeye karşın düzeyli tartışırız. Kentin tarih ve kültürünün korunması noktasında buluşuruz.

Taş Mektep'in restorasyonuna da itirazlar oldu. Sonradan yapılan eklentilerin projede kaldırılması ve dış cepheye sıva yapılması nedeniyle. Çok iyi hatırlıyorum; Yılmaz Akkılıç merdiven gibi eklentilerin sonradan yapıldığını da anlatmıştı; binanın geçmişte sıvalı olduğunu da...

MÜELLİFTEN ELEŞTİRİLERE YANIT

Hatta Mehmet Fatih Aydın sosyal medyadaki eleştiriler üzerine şöyle bir açıklama da yapmıştı:

"20 yılımı restorasyon alanındaki tecrübelerimle geçirdim. Sayısız anıtsal yapının restorasyon projesini hazırladım. Bu yüzden elimde çok ciddi bir arşiv var. Bu yapının restorasyon projesi tam 8 ay sürdü. Yani, bu mecrada yorum yapanlar gibi, beş saniyede bir fotoğrafa bakıp projeye başlanmadı.

Sanat tarihi araştırmaları, rölövelerin hazırlanması, restorasyona ilişkin kararların verilmesi için çok ciddi emek harcandı. Konunun uzmanı akademisyen sanat tarihçilerinden danışmanlık alındı. Tarihi araştırmalar yapıldı. Proje hayata geçirilmeden önce Tirilye'de halkın da katılımıyla bilgilendirme toplantıları düzenlendi."

Merdivenlerin yıkıldığına dair eleştirileri ise şöyle yanıtlıyordu:

"Paylaştığım fotoğrafa bakın bakalım. Fotoğrafta o merdiveni görebilecek misiniz? Merdiven sonradan yapılmıştır ve betonarmedir.

Yapının ilk yapıldığı dönemde bu merdiven yoktur. İki kat arasındaki bağlantı, iç kısımda başka bir merdivenden sağlanmaktadır.

 Renk konusunda eleştirileriniz var. Biz proje firması olarak, rengin pastel tonlarda olmasını önermiştik. Ancak beyaz renk, Mudanya Belediyesi'nin tercihidir. Bu konuda yapılabilecek bir şey yok. Renk dışında hiçbir husus Koruma Kurulu tarafından onaylanan projeye ve bizim çalışmalarımıza aykırı değildir.

Restorasyon Kültür Bakanlığı'na şikâyet edilmiştir. Kimin şikâyet ettiğini bilmiyoruz. Şikâyet üzerine Kültür Bakanlığı uzmanları tarafından inceleme yapılmış, ancak ne koruma ilkelerine ne de projeye aykırı hiçbir imalat bulunmuş ve bu durum raporda belirtilmiştir."

Velhasıl Mehmet Fatih Aydın'ın Taş Mektep ile ilgili değerlendirmelerine katılıyorum.