Klonlanan telefon açmazı!

Her cep telefonu kullanıcısını bekleyen bir tehlike! Kimi zaman 10 yıl önce aldığınız eski cihazınız ya da binlerce lira vererek aldığınız yeni cihanız klonlanıyor...  

Kişi, bu durumdan telefonuna  "YASAL TAKİP"ten gelen "...... IMEI numarası klonlanmıştır. Cihaz 30 gün içerisinde kapatılacaktır. Cihazı satın aldığınız yere başvurun"  mesajı ile haberdar olabiliyor.

Klonlanmış telefon cihazı ne demek? Telefon cihazının elektronik kimlik bilgisi (IMEI) değiştirilmiş ya da kopyalanmış cihaz! Klonlama yöntemiyle iki ya da daha fazla cihaz aynı IMEI numarasıyla kullanılabiliyor.
IMEI numarası üretimde telefona verilen 16 hanelik bir dijital kimlik numarası. İthalatçı firma sizin telefonunuzu sadece bir numarayla kullanmak üzere sisteme tanımlayabiliyor.

TELEFONLAR NEDEN KLONLANIYOR?

Kaçak yolla toplu olarak yurda sokulan telefonlar için yasa dışı bir şekilde ülkemizde bulunan başka bir IMEI numarasıyla değiştirilerek kullanıma açılıyor.

Çalıntı telefonlar da takibe takılmaması için klonlanıyor. Bir de takibe takılmak istemeyen dolandırıcılar ve çeşitli suçlular da takibe takılmamak adına telefonunu IMEI'ini kayıtlı olan başkasının cihazınınkiyle değiştiriyor.

Bu numaralara nasıl erişildiğine dair rivayetler muhtelif; doğrulaması kolluk kuvvetlerine aittir. Ama şu da biliniyor; IMEI numaraları genelde bataryanın alt kısmında, bazı yeni cihazlarda da telefon kutusunun üzerinde yazıyor.

İnternette araştırdığımda 3, 4 aylık garanti kapsamındaki cihazların IMEI numarasının kopyalandığını gördüm. Tüketici epeyce uğraştıktan sonra IMEI eşleştirmesi yapıyor, ama telefonunu tek hat olarak kullanabiliyor ve  model değiştirmek için ikinci elde satamayacağını öğreniyor.

HERKESİN BAŞINA GELEBİLİR!

 YeniDönem Gazetesi Genel Müdürü İbrahim Öge'nin de başına geldi... 18 Mart 2019 tarihinde cep telefonuna "YASAL UYARI"dan "IMEI numaranız klonlanmıştır. Cihazınız 30 günde kapatılacaktır. Satın aldığınız yere başvurun" mesajı düştü.

Öge'ye, Emniyet yetkilileriyle görüştükten sonra hattın ait olduğu GSM Operatörüne ve Bilgi Teknolojileri Kurumu'na başvurması önerildi.   
20 Mart'ta bir etkinlikten sonra birlikte Sur Yapı'daki Vodafone bayisine gittik;  görevli "Bizi ilgilendiren bir konu değil. Bu konuda hiçbir yetkimiz yok. Bilgi Teknoloji Kurumu'na (BTK) başvurun" dedi.

BTK 120 ŞİKÂYET HATTI

Sonrasını İbrahim Öge'den dinleyelim:

"20 Mart 2019 tarihinde BTK'nın Bursa'da İl Müdürlüğü yok. O yüzden BTK'nın resmi sitesine şikâyette bulundum; 'Bana ait, 10 yıldır kullandığım telefonun IMEI'si klonlanmıştır. Hak gaspı söz konusudur, gereğinin yapılması' talebimi ilettim.

20 Mart 2019'da BTK'nın 120 Numaralı Şikâyet Hattı'nı saat 13.49'da aradım, Emine isimli operatör ile görüştüm. Buradaki görüşmelerde ses kaydı alınıyor. Durumu izah ettim. 'Telefon numaranız IMEI eşleştirildi, hattınız kapatılmayacak' dendi...  Birkaç saat sonra e-Devlet'ten ikinci kez IMEI sorgulaması yaptım. Yasal Takip'ten ilk mesaj geldiğinde de sorgulama yapmıştım. İlkinde ne yazıyorsa, aynı mesaj duruyordu; 'Söz konusu IMEI cihazının başka cihazlara kopyalandığı tespit edilmiştir'...

Bunun üzerine Öge, 23 Mart 2019 tarihinde saat 15.10'da Yine BTK'nın 120 No'lu Şikâyet Hattı'nı arıyor:

"Didem isimli bir operatör ile görüştük o da dedi ki: 'Telefonda kullandığınız telefon numarasını, aynı GSM hattını kullanabilirsiniz'... 'İyi de bu IMEI numarası bana ait. Klonlayanlara yasal işlem yapılamıyor mu?' diye sordum;  '12 Temmuz 2014 tarih 29058 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan yönetmelik değişikliğinin 18. Maddesi gereği bu konu yetki olarak alanımızdan çıkartıldı' dedi. Dolayısıyla da vatandaş olarak Cumhuriyet Savcılığı'na ya da Tüketici Hakem Heyeti'ne başvurmam gerektiğini söyledi..."

İbrahim Öge diyor ki: "Sorun şu. Nokia iflas etti. Türk pazarında yok. İthalatçı firma olarak başvurabileceğim herhangi bir kurum kalmadı. Bu klonlamaları özellikle eski Nokia cihazları üzerinden yapıyorlar. Telefonu 10 yıldır kullanıyorum; ama aradan çok zaman geçti, faturasını bulmam mümkün değil..."

Devlet, 10 yıldır bu telefonun aynı IMEI numarasıyla aynı hatta, aynı kişi tarafından kullanıldığını biliyordur. Diğer telefon sahibi de eşleştirilen numarayı kullanıyor...

Peki, eşleştirilen diğer telefonda işlenecek bir suçta durum ne olacak?  Klonlanan IMEI numaralarının sadece ticari olduğu düşünülebilir mi? Diğer telefonla herhangi bir suç işlenirse nasıl bir sorumluluk ortaya çıkacak?

TÜKETİCİNİN SORUMLULUĞU YOK

Bursa Tüketici Derneği Başkanı Sıtkı Yılmaz ile konuştum, "Klonlanan telefonları"  sordum; o da işin başka yönünü anlattı:

 "Tüketici mahkemeleri kişi cihazı aldıktan sonra 6 ay içerisinde klonlanmış olursa şirkete yönlendiriyor. Ama garanti süresinde de olsa 1 yıl geçmişse mahkemeler tüketici aleyhine karar verebiliyor. Öne alınması gereken şey, klonlamanın nasıl, ne şekilde yapıldığına ilişkindir. Mahkeme klonlamayı ne zaman, nasıl yapıldığına yönelik bilirkişi tarafından araştırma yapıldıktan sonra karar veriyor..."

 "Peki, telefonu klonlanan tüketicinin suçu ne?" diye sordum Sıtkı Yılmaz'a;

"Klonlanmış telefonda tüketicinin dâhli yoktur, sorumluluğu da olamaz. Tüketici piyasanın zayıf ve korunmasız tarafı olduğu için korunmaya çalışıyor. Yasa, yasal haklarla donatılmış olarak tanımlıyor tüketiciyi. Yasal haklarla donatılmışsa onu zırh gibi koruması gerekiyor. Maalesef öyle olmuyor. Türkiye'nin bir sorunu eğitimsizlikse, bir diğeri ise denetimsizliktir!.."

BURSA BAROSU TÜKETİCİ KOMİSYONU

Bursa Barosu Tüketici Komisyonu Başkanı Ömer Faruk Şahin ile de görüştüm; o da cihaz değişimi isteniyorsa, tüketici mahkemesine fatura gibi belgelerle başvurulması gerektiğini bilirkişi araştırması sonucunda karar verildiğine, klonlanan telefonun Tüketici Yasası'nda  "Gizli ayıp" olarak değerlendirilebileceğini anlattı.
IMEI numarasının yasa dışı eylemlerde kullanılıp kullanılmayacağını sordum; "kullanabileceğini" söyledi...  Telefonun kim tarafından nasıl klonlandığının tespitinin savcılık makamları tarafından yapılabileceğini de ekledi.

Şahin'in önlem önerileri arasında yeni telefon alırken mutlaka cihazın IMEI numarasının e-devlet'ten ya da BTK'dan sorgulanması gerektiği yer aldı.

Birileri telefonları çalıyor ya da kaçak getiriyor. Başka birileri de onlara sektörün argo tabiriyle "IMEI çakarak ya da atarak" kullanıma sokuyor... Böyle yapanlara da 9 Mayıs 2018 tarihli İHA kaynaklı haberinde 20 bin lira para cezası yazıldığını okudum...

Mesele şu; telefonu klonlanan 'Ben yapmadım' diye ispatlamak zorunda kalırken; klonlayanlara pek fazla bir şey olmuyor. Daha net yasal düzenlemeler olsa, cezalar ağırlaşsa, denetimler sıklaştırılsa, kaynağı kurutulsa, bu tür sorunlar daha az yaşanır.