"Öncü ya da artçı değil! Ama olacağının uyarısı!"

Son günlerde art arda deprem oluyor. Yıkıcı olmasa da ürkütücü! Bursa'da depremde tek bilgi kaynağımız akademik odalar! Her zamanki gibi Jeoloji Mühendisleri Odası Güney Marmara Şubesi Başkanı Engin Er'e sordum; "Başkan neler oluyor?" diye; şöyle yanıtladı:

"Valla hareket var; 'deprem geliyorum' diyor. Son 20 gün içinde bölgemizi etkileyen dört adet deprem oldu. 2'si Yalova'nın batısında Esenköy fayında; biri Mudanya Gençali fayında; diğeri ise Osmangazi merkezli Bursa fayı üzerinde oldu. Bu 4 depremin büyüklükleri ise 3 ile 4,5 arasında! Normal şartlarda 3 büyüklüğündeki depremi kimsenin duymaması lazım. Sadece hissedilir. Ama Bursa'mızda bazı vatandaşlarda korku ve paniğe neden oldu. Çünkü mevcut yerleşimin tam altındaydı."

ÇEKİRGE CİVARI, BURSA FAYI ÜZERİNDE!

Depremin tam merkezini sordum, ısrarcı olunca "Osmangazi'de Çekirge civarında" dedi. Peki, 1855'te harekete geçen fayın üstünde miydi? "Muhtemelen öyle" diyerek anlattı:

"1855 fayı üzerinde çok ciddi bir çalışma yapılmadı. Ama öyle olduğunu düşünüyoruz. Ulucami'nin 20 kubbesinden 16'sı yıkılmıştı. Dolayısıyla Osmangazi'nin içinden geçen bir fay olduğunu biliyoruz. Zemini bozuk olduğundan ovada köylerde de hasar oluşmuştu. Son deprem bize fayın diri olduğunu gösteriyor. Zaten devletin yayınladığı aktif fay haritasında da buradaki fayın diri olduğu kırmızı renk ile çizilerek belirtiyor..."

Peki, öncü deprem miydi? Başkan Er "Bu bir depremin öncüsü ya da artçısı değildir. Ama 1855 benzeri bir depremin olacağının uyarısıdır. Burada da olabilir. Yalova'da da, Mudanya'da da" dedi.

1985'TE 3057; 2017'DE 34009 DEPREM!

Ardından vahim bir örnek verdi; "1985 ile bugün arasında depremlerde yüzde 3400 artış var! 1985 yılında olan deprem sayısı 3 bin 57! 2017 yılında olan deprem sayısı 34 bin 9!"

Yapılacakların başında ise depremselliğin masaya yatırılarak bütüncül plan yapılmasını sayarak şunları söyledi:

"Mahalle ya da sokak bazlı kentsel dönüşüm çözüm değildir. Yapılacak çok şey var, ama çok da zor değil! Akademik odalar da bu işin içinde olmalı. Ben yaptım, oldu denilirse yanlış olur... Seçim öncesinde de sonrasında da anlatıyoruz. Ama fay hatları ciddiye alınmıyor. Fay hattının üzerine bina yapılabiliyor. İmar durumunda mevcut yapıyı yeniden yapabiliyorsun. Plan değişikliğine gidilen yerlerde yapamıyorsun. Bu saçma değil mi?"

DEPREMİ ASIL 1999'DA HİSSETTİK!

İnşaat Mühendisleri Odası Bursa Şubesi Başkanı Mehmet Albayrak da depremle ilgili paylaşımda "Sosyal medyaya bakıyorum da herkes 4, 5 büyüklüğündeki depremi hissettiğini yazıyor. Gerçekçi olmak gerekirse biz depremi asıl 17 Ağustos 1999'da iliklerimize kadar hissettik" dedi.

 "Var mı çevremizde değişen bir durum? Toplanma bölgelerimiz? Ranta kurban ediliyor ve yok denecek kadar azaldı" diyen Albayrak'ın şu tespitine katılmamak mümkün değil:

 "Deprem bilinci ilkokuldan itibaren verilmeliydi. Oysa değişen bir şey maalesef yok. Deprem dede rahmetli olduğundan beri bu konuda tek söz söyleyen de yok."

En büyük can kayıplarının depremde nasıl davranılması gerektiğini bilmemekten kaynaklandığını ve depreme dayanıksız yapı stokunuzun envanterinin çıkartılamadığını anımsatan Albayrak, depreme dayanıksız binalara 'imar barışı' adı altında af çıkartıldığına atıfta bulunarak "Hiç olmazsa bundan sonra gereği yapılsın" talebinde bulundu.

Albayrak'ın önerileri arasında sistemli, planlı, bilimsel, konunun uzmanlarıyla çalışılması, kentsel dönüşümün siyaset üstü olması da yer aldı.

OLMADAN, ÖLMEDEN ÖNLEM ALIN!

Makina Mühendisleri Odası eski Başkanı İbrahim Mart da  "Olmadan, ölmeden önlem alın!" derken; imar affının yanı sıra Bursa özelinde 0,50 emsal artışlı kentsel dönüşümün risk barındıran hatalı uygulamalar olduğuna dikkat çekiyor. Önerilerinin en başında ise şu geliyor.

"Deprem öncesi, deprem sırası ve sonrasında yapılacak çalışmalara ilişkin kamu ve toplum yararını temel alan bir Ulusal Deprem Stratejisi, Türkiye Deprem Mastır Planı ve Afet Yönetimi Stratejik Planı oluşturulmalı. İmar, Yapı, Dönüşüm Alanları, Yapı Denetim ve Afet Yasaları; TMMOB ve bağlı ilgili odalar, üniversiteler ve ilgili kesimlerin katılımıyla düzenlenmeli; bu kuruluşlar mevzuat süreçlerinin asli unsurları olarak tanınmalı..."

Mart, "Okul hastane gibi kamu binalarının ilgili meslek odalarının da katkılarıyla depreme dayanıklı olup olmadığının saptanmasının yanı sıra TOKİ gibi devlet kurumlarının da yapı denetimine tabi tutulması" gibi pek çok öneride bulunurken, hep ilgili meslek odalarının da sürece dâhil olmasına dikkat çekiyor...
----

ÜNLÜ PROFESÖRDEN DEPREM AÇIKLAMASI

Jeofizik Yüksek Mühendisi Prof. Dr. Ahmet Ercan, Marmara'da kaçınılmaz 3 deprem beklendiğini belirterek "Bir tanesi Gemlik Körfezi'nin girişinde İmralı depremi, bir tanesi Küçükçekmece İstanbul depremi, bir tanesi de Marmara Ereğlisi önünde Tekirdağ depremi olmak üzere 3 tane deprem beklemektedir Marmara'yı" demişti.