Bursa'da kuduz paniği

Taşköprü'de bir ineğin tilki tarafından ısırılması üzerine durum İlçe Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğüne bildirildi. Bir müddet sonra telef olan inek ve tilkiden numune alan ekipler, kuduz tespit edilmesi üzerine Taşköprü ve Yumurcaklı köylerini karantinaya aldı. Kuduz inekle temas edenleri de aşılayan ekipler, canlı hayvan giriş ve çıkışını yasakladı. İlçe Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürü Dursun Demirci, durumun bildirilmesi üzerine telef olan inek ve tilkiden numune aldıklarını belirterek, "Kuduz vakasının kesinleşmesi üzerine toplam kilometre çapındaki bölgede hayvanları aşılamaya başladık. Köyün girişine ikaz tabelası yerleştirerek halkı kuduza karşı uyardık" dedi.

KUDUZ BELİRTİLERİ NELERDİR?

Kuduz merkezi sinir sistemini hedef alan, virüslü hayvanlardan insanlara tükürük yoluyla bulaşan oldukça tehlikeli ve ölümcül bir hastalıktır. Bugüne kadar bilinen kuduz vakalarından çok çok az bir kısmı kurtulabilmiştir. Kuduz virüsü genellikle enfekte hayvanın ısırması ile insana bulaşmaktadır. Ayrıca, kuduz virüsü memeli hayvanların yağ ve tükürük bezlerinde bulunur ve böcekler ile kuşlarda bulunmaz.

Hastalığın kuluçka süresi sekiz gün ile iki yıl arasındadır fakat genellikle kırk gündür. Bu evrede kuduz aşısı ya da anti-serumu uygulanarak hastalık önlenebilir. Fakat semptomlar ortaya çıktıktan sonra artık hiçbir yöntem fayda vermeyebilir.

Amerika Birleşik Devletleri'nde kuduz genellikle yarasa, çakal, tilki, rakun ve kokarca gibi hayvanlar yoluyla insanlara bulaşmaktadır. Afrika ve Güneydoğu Asya bölgelerindeki gelişmekte olan ülkelerde kuduz, genellikle başıboş sokak köpekleri yoluyla insanlara bulaşmaktadır.

Eğer bir kişi, bir defa kuduz semptomlarını göstermeye başlamış ise, bu hastalık genellikle ölümcül hale gelir. Bundan dolayı, herhangi bir insan kuduz riski ile karşı karşıya olabilir ve hastanın çevresindekilerin korunmak için kuduz aşısı yapmaları gereklidir.

OLUŞUM NEDENLERİ

Kuduz, kuduz virüsü nedeniyle meydana gelir. Bu virüs, kuduz virüsü bulaşmış olan hayvanların salya ve tükürükleri yoluyla bulaşmaktadır. Enfekte olmuş hayvanlar, bir insanı ya da başka bir hayvanı ısırdığı zaman virüs onlara da bulaşır. Nadir olarak, kuduz virüsü salya ve tükürük yoluyla, açık yaralara ya da gözlere temas ederek bulaşabilir. Eğer, kuduz virüslü bir hayvan, bir insanda bulunan açık yarayı yalarsa, bu durumda virüs o kişiye bulaşabilir.

Kuduz virüsü, bazı hayvanlar yoluyla bulaşabilir. Bazı memeli hayvanlar (yavrularını emziren hayvanlar), kuduz virüsünü bulaştırabilirler. Bu hayvanlar evcil ve çiftlik hayvanı olabileceği gibi, vahşi ve yırtıcı hayvanlarda olabilir.

Evcil ve çiftlik hayvanlar: Kediler, inekler, köpekler, dağ gelincikleri, keçiler ve atlar.

Vahşi hayvanlar: Yarasalar, kunduzlar, çakallar, tilkiler, maymunlar, rakunlar, kokarcalar, dağ sıçanları.

Organ nakli: Çok nadir olmak üzere bazen de kuduz, organ nakli sırasında, enfekte olmuş organdan bulaşabilir.

KUDUZ BELİRTİLERİ

Kuduzun ilk belirtileri, grip ile çok benzemektedir ve bu durum günlerce sürebilir. İlerleyen günlerde, kuduzun belirtileri şu şekildedir;

1.Ateş

Kuduz virüsü vücuda giriş yaptıktan sonra çok hızlı şekilde kana yayılarak etkisini gösterir. Bağışıklık sistemi bu durum karşısında mücadeleyi başlatır ve virüsler ile çatışmaya başlar. Bundan dolayı kişide ateşlenme durumu yaşanır.

2.Baş Ağrısı

Vücuda yayılan kuduz virüsü, en fazla da sinir sistemini olumsuz etkiler. Özellikle beyin üzerinde olumsuz birçok etki gösteren kuduz virüsü nedeniyle, kişide baş ağrısı gözlenir.

3.Bulantı ve Kusma

Kuduz virüsü bir hayvan tarafından ısırıldıktan sonra hemen etkisini gösterir. Fakat göstermiş olduğu bu etkiler normal bir grip hastalığı gibi olabilir. Bundan dolayı kuduz virüsü bulaşmış olan bir kişide, bulantı ve kusma yaşanabilir.

4.Endişe ve Kafa Karışıklığı

Sinir hücrelerini çok etkili bir şekilde ele alan kuduz virüsü, özellikle beyin fonksiyonlarını oldukça olumsuz etkilemektedir. Bundan dolayı kuduz virüsü bulaşmış olan kişide, endişe ve kaygı hali yoğun şekilde yaşanmaktadır. Hatta hastalığın daha ileriki evrelerinde, dalgınlık ve kafa karışıklığı yaşanmaktadır.

5.Saldırganlık ve Hiperaktivite

Kuduz virüsünün etkilerinden biri de saldırgan davranışlar ve aşırı hareketliliktir. Bunun nedeni, kuduz virüsünün merkezi sinir sistemini etkilemesidir. Bu durumda kuduzlu kişide, saldırganlık ve yerinde duramama durumları gözlenir.

6.Yutkunmada Güçlük

Yutkunma durumu, merkezi sinir sisteminin talimatı ile meydana gelen bir vücut fonksiyonudur. Kuduz virüsü, merkezi sinir sistemini tahrip ettiği için, kuduzlu kişide yutkunma güçlüğü yaşanır.

7.Fazla Miktarda Tükürük

Kuduz virüsünün esas konaklama yeri tükürük bezleridir. Zaten bulaşması da tükürük aracılığı ile gerçekleşmektedir. Bundan dolayı kuduzlu kişide aşırı miktarda tükürük salgısı meydana gelmektedir.

8.Sudan Korkma

Su görünce aşırı derecede korku hali yaşanması, kuduzun en belirgin semptomudur. Bu korkunun sebebi, hastanın yutkunma güçlüğü çekmesinden kaynaklanmaktadır.

9.Halüsinasyonlar

Merkezi sinir sisteminin oldukça yoğun şekilde etkilendiği kuduzda, kişi hayaller ve halüsinasyonlar görmeye başlar.

10.Uykusuzluk

Yoğun sinirsel ve saldırgan nöbetler nedeni ile kuduz virüsünün enfekte olması halinde, uykusuzluk yaşanmaktadır.

11.Kısmi Felç

Kuduz hastalığının en son evresinde görülen bu semptom, kuduz virüsüne maruz kalmış insan ya da hayvanın kısmi felç geçirmesi ile daha da ilerlemektedir.

Herhangi bir hayvan ısırdığı zaman, acilen hastaneye gidilmelidir. Doktor, hayvanın ısırarak sebep olduğu yarayı inceleyerek ve meydana gelişini sorarak tedaviye karar verir. Bazen de, gece uyurken camı açık bırakmanız sonucu odanıza bir yarasa girebilir ve sizi ısırabilir. Fakat siz uykuda anlamayabilirsiniz. Sabah uyandığınızda odanızda yarasa görürseniz veya vücudunuzda herhangi bir yara görürseniz, vakit kaybetmeden doktora gitmenizde fayda olacaktır.

RİSK FAKTÖRLERİ

Bazı durumlar ve şartlar kuduz riskini artırmaktadır. Bu risk faktörleri şu şekildedir;

Afrika ve Güneydoğu Asya bölgelerinde bulunan, gelişmekte olan ülkelere seyahat etmek ya da bu bölgelerde bulunan ülkelerde yaşamak,

Önlem almadan, vahşi hayvanların bulunduğu yerlerde kamp yapmak, mağarada araştırma yaparken ya da gezerken yarasalar tarafından ısırılmak gibi vahşi ve yırtıcı hayvanlar ile karşı karşıya kalmak,

Laboratuvarda çalışan bir görevli olmak,

Özellikle, baş, boyun ya da ellerde yaraların olması. Çünkü bu gibi baş kısmına yakın olan bölgelerden kuduz virüsü daha hızlı bir şekilde beyine ulaşır.

TANI VE ANALİZLER

Kuduz virüsü ile enfekte olmuş bir hayvan, bir insanı ısırdığında, virüs bulaşıp bulaşmadığı hemen anlaşılamaz. Bundan dolayı, böyle bir durumda hiç vakit kaybetmeden hastaneye gidilmelidir. Çünkü bu gibi durumlarda zaman çok kısıtlıdır ve hızlı davranmak, hayat kurtarabilir.

TEDAVİ VE İLAÇLAR

Kuduz için özel olarak üretilmiş herhangi bir ilaç yoktur. Bir insanda kuduz virüsüne rastlandığında, hastalık zaten genellikle ölümcül konuma gelmiş olur. Bundan dolayı, bu hastalıkta yapılacak en güvenli işlem, baştan tedbirli davranmak olacaktır.

Kuduz tedavisinde, hastanın nasıl bir şekilde kuduz riski taşıdığının belirlenmesi önemlidir. Buna göre;

Kuduz olan hayvanlar tarafından ısırılan kişilerin tedavi süreci: Eğer bir kişi kuduz olduğu bilinen bir hayvan tarafından ısırılmış ise, bu kişiye virüs bulaşmaması için bazı tedavi yöntemleri uygulanabilir. Eğer ısıran hayvanın kuduz olup olmadığı bilinmiyor veya hayvan bulunamıyor ise, hayvanın kuduz olduğunu varsayarak hareket etmek daha güvenli olacaktır. Kuduzlu hayvanın ısırmış olduğu bölgenin yakın civarlarına kuduz iğnesi enjektörü ile müdahale edilir. Ya da kuduz virüsünün antiserumu uygulanır. Bu işlem bir an önce yapılmalıdır. Kuduz riskine karşı aşılanmak önemlidir. Bu durumda, 14 gün boyunca 4 enjektör kuduz aşısı koldan alınır. Böylece bağışıklık sistemi kuduz virüsüne karşı nasıl savaşacağını öğrenmiş olur.

Isıran hayvanın kuduz olup olmadığının belirlenmesi: Böyle bir durumda hayvanın kuduzlu olduğu varsayılarak tedavi uygulanmalıdır. Eğer ısıran hayvan, evcil hayvan ve çiftlik hayvanı ise, ısırılma gününden itibaren 10 gün süre ile semptom ve belirtiler gözlenmeye başlanır. Eğer bu süreç içerisinde kuduz belirtileri gözlenmez ise, kuduz iğnesinin atılmasına gerek kalmayacaktır. Fakat aksi durumda, ya da hayvanın kuduz olduğu kesinleştiğinde, kesinlikle kuduz iğnesi hastaya yapılır. Ya da kuduz virüsü antiserumu hastaya uygulanarak tedavi yapılır.

ALINACAK ÖNLEMLER

Kuduzdan korunmak için alınabilecek önlemler şu şekildedir;

Evcil hayvanları aşılatmak,

Sınırlı sayıda evcil hayvan beslemek,

Yavru evcil hayvanları yırtıcılardan korumak,

Yerel yönetimlere başı boş hayvanları bildirmek,

Vahşi hayvanlara yaklaşmamak,

Evi yarasalardan korumak,

Eğer seyahat durumu var ise, gitmeden önce mutlaka kuduz aşısını yaptırmak.