Bursa'yı asırlardır koruyan kent surları ve kaleleri

-Ümmü Şen-

Bursa'yı asırlar boyunca koruyan kalelere ve surlara göz atalım.

BURSA KALESİ

Bursa, MÖ. yüzyılda yöreye yerleşen ve MÖ. 327'de bağımsız bir krallık haline gelen Bithynialılar tarafından kurulan bir şehir. Bithynia Kralı Prusias, Romalılar'dan kaçarak ülkesine sığınan Kartacalı general Hannibal'ın önerisiyle, M. Ö. 185 yılında Prusias ad Olympum ismi verilen kenti bir tepe üzerine inşa ettirmiş ve etrafını surlarla çevrelemiştir. Zamanla kentin Prusias olan ismi Prusa, daha sonra da Bursa olarak değişime uğramıştır. Roma ve Bizans döneminde onarımlar gören kale, 1326 yılında Bursa'yı Osmanlı topraklarına katan Orhan Gazi döneminde de surlar, surlar burçlarla desteklenmiştir.

İZNİK SURLARI

Romalılar Nicea adını verdikleri bu şehri korumak için büyük uğraş verdiler. Çeşitli saldırılara uğrayan Nicea'yı bu savaş akınlarından koruyabilmek için, Bithynia Krallığı, zamanında başlatılan ancak depremlerle hasar gören surları, daha güçlü olarak inşa ettiler. Kentin çevresini beşkenarlı çokgen şeklinde kuşatan 4970 m. uzunluğundaki surlar, Roma, Bizans ve Osmanlı dönemindeki ilavelerle savunma görevini üstlendi. Sur duvarları her medeniyetin taş ustalığını sergiler ve her medeniyet bir önceki medeniyetin taşlarından yararlandığından, surlar adeta iç içe geçmiş bir tarih örgüsüdür. 12 tali kapısı ve 10-15m. aralıklarla yapılmış 114 kulesi bulunan İznik Surları dönemin savaş ve savunma stratejilerinin de inceliklerini anlatır.

GÖLYAZI İÇ KALE VE KENT SURLARI

Modern yerleşim merkezi halen daha yaklaşık 800 metre uzunluğundaki antik surların içinde yer alıyor. Sur duvarları hem savunma amaçlı hem de göl taşkınlarına karşı kullanılıyordu. Yerleşimin bulunduğu yarımadayı çevreleyen dışkale ve adayı çevreleyen içkale kalıntılarında, yüzyıllar içinde devşirme malzeme ile değişiklikler yapıldığı görülmektedir. Yer yer Roma, Bizans ve Osmanlı tarzı iç içe geçmiştir.

KESTEL KALESİ

Bursa'nın 12 km doğusunda yer alan Kestel, Bizans döneminde tekfurluk merkezi idi. İlçede bulunan kale, Doğu Roma İmparatorluğu'nun sınır kalesi olması sebebiyle Latin dilinde Kalecik anlamına gelen Kastel (castel) ismini almış ve 1306 yılında Dimboz Muharebesi'nin ardından Osmanlılar'ın eline geçmesi ile ismi Kestel olmuştur.

KİTE KALESİ

Ürünlü Mahallesi'nin güneydoğusunda yer alan Kite Kalesi, düz bir ovada kurulmuş olması nedeniyle belki de tarihte bir başka örneği olmayan bir yapıdır. Kite Kalesi'nden günümüze ulaşan sur kalıntıları, kalenin bir hayli görkemli olduğunu göstermektedir. Bugün çeşitli yüksekliklerde korunabilmiş üç parça duvar kalıntısı ve dörtgen planlı köşe burçlarının temel izleri belirlenebilmektedir.