Korkulan oluyor! Taliban ülkeyi yeniden ele geçirebilir

Uzun yıllar bölgede yaşanan en büyük insani krize sahne olan Afganistan, ABD ve NATO askerlerinin çekilmesi ve bunu fırsat bilen Taliban'ın tüm ülkede ilerleyişe geçmesi nedeniyle makûs talihini yenemiyor.

BÜYÜK GÖÇ! 

Taliban'ın ülkedeki kontrolünü giderek artırması, örgütün acımasız yönetiminden kaçmak isteyen binlerce Afgan'ı yollara düşürdü. Kimileri Afganistan dışına kaçmak için uğraşırken, kimileri de Taliban kontrolündeki bölgelerden Afgan ordusu kontrolündeki bölgelere göç ediyor

Ancak bu bölgelerin daha ne kadar Afgan ordusunda kalabileceği de belirsiz. Zira ABD ve NATO askerlerinin çekilmesi sürerken, Afganistan'ın İran, Tacikistan, Türkmenistan ve Pakistan ile arasındaki bazı sınır kapılarının kontrolü Afgan ordusundan Taliban'a geçti.

Taliban ülkede sosyal hayatı da yeniden değiştirmiş durumda. Bir erkekle telefonda konuştuğu için kırbaçlanan kadının ardından Taliban kontrolündeki bölgelerde sakal tıraşı olmanın ve sigara içmenin yasaklandığı, kadınların evden çıkmasına müsaade edilmediği yönünde haberler geliyor. Bu bölgelerde Afgan bayrağının renkleri olan yeşil ve kırmızı giymek de yasaklanmış durumda.

İDAM EDİLMİŞTİ 

Taliban kendi iddiasına göre ülkenin yüzde 85'inde kontrolü sağlamış durumda. Bu durum, Sovyetler Birliği askerlerinin 80'li yıların sonunda Afganistan'dan çekilmesi sonrası yaşananları anımsatıyor.

Afganistan Demokratik Halk Partisi'nin 1978'de gerçekleştirdiği Sevr Devrimi ile Afganistan Cumhuriyeti'nin yıkılıp Afganistan Demokratik Cumhuriyeti'nin kurulmasının ardından, bu hükümete karşı olanların ayaklanmasıyla başlayan iç savaş hala devam ediyor. 80'li yılların sonunda Sovyetler'in ülkeden çekilmesi sonrası, bugüne benzer biçimde ülkenin yüzde 85'inde kaybeden Muhammed Necibullah yönetimi, Taliban tarafından sonlandırılmıştı.

1996'da Kabil'e giren Taliban militanlarınca sığınmış olduğu Birleşmiş Milletler binasından zorla çıkarılan Necibullah, işkence edildikten sonra yaralı haldeyken, kardeşi Şahpur Ahmedzai ile birlikte elektrik direğine asılarak öldürülmüştü. Bu yüzden, Afganistan'ın ABD askerinin çekilmesi sonrası benzer bir sona sürükleneceği düşüncesi, tüm dünyada endişe yaratıyor.

ABD ÇEVİRMENLERİ ÜLKEDEN ALACAK 

ABD, Afganistan'daki askeri varlığını sonlandırırken, 20 yıl süren operasyon boyunca ABD öncülüğündeki güçlere tercüman olarak yardım eden ve tehlike altında bulunan kişileri de ülkeden tahliye etmeye hazırlanıyor.

Beyaz Saray Basın Sözcüsü Jen Psaki, "Operasyon Müttefiklerin Sığınması"nın temmuz ayının sonunda başlayacağını belirtti. Sözcü, "operasyonel ve güvenlik gerekçeleriyle" kaç Afganın ülkeden çıkarılacağını açıklayamayacağını söyledi.

Reuters'a konuşan bir kaynak ilk etapta 2 bin 500 kadar kişinin ülkeden çıkarılıp vize süreci devam ederken bir ABD üssüne yerleştirileceğini ifade etti.

AĞIR BİLANÇO 

- Afganistan, ABD'nin en uzun savaşı oldu,

- 2001'den bu yana süren savaşta 71 binden fazla sivil hayatını kaybetti,

- 70 bine yakın Afgan askerinin hayatını kaybettiği sanılıyor. ABD ve diğer NATO güçlerinin ise 3 bin 500'ün üzerinde kayıp verdiği, 3 bin 800'den fazla özel güvenlik şirketi çalışanının öldüğü belirtiliyor,

- Buna karşılık Taliban ve diğer silahlı grupların kaybı 84 bin oldu,

- 2.7 milyon kişi ülkeden kaçarken, 3.2 milyon kişi de evlerini terkedip ülke içinde başka yerlere göç etti,

- ABD, Afganistan'ın yeniden inşası için 143 milyar dolar, savaş gazilerinin tedavisine ise 296 milyar dolar harcadı.  ABD'nin 20 yılda harcadığı toplam miktar ise 2.6 trilyon dolar civarında.

TALİBAN'DAN ATEŞKES TEKLİFİ 

Afganistan hükümetinin Taliban'la müzakerelerden sorumlu yetkilisi, örgütün mahkumların serbest bırakılması için 3 aylık ateşkes önerdiğini açıkladı.

Afgan televizyon kanalı 1TV News, Taliban sözcüsü Nader Naderi'ye dayandırdığı haberinde, 7 bin mahkumun serbest bırakılması ve militan grubun BM kara listesinden çıkarılması durumunda Taliban'ın üç aylık bir ateşkes ilan edeceğini söyledi.