Bursa'da kriz kapıda! Önlem alınmazsa sıkıntı büyük...

N. Nuri YAVUZ

Türkiye ekonomisinde imalat sanayinin önemine vurgu yapan İMSİAD Başkanı Mustafa Andıç, "İmalat sanayisinde sürekliliği sağlayacak olan hammadde ve yarı mamul tedariki ve bunların fiyat istikrarıdır" derken yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının hem tedariki hem de fiyat istikrarını olumsuz etkilediğini savundu.

Hedef zarar gördü

Salgın süreciyle birlikte Çin'den mal tedarikinde yaşanan sıkıntılar ile Türkiye'nin tercih edilmesine ve ihracat olanaklarının artmasına imkân sağladığını vurgulayan Başkan Mustafa Andıç, "Bu süreçte ayrıca, dövizde yaşanan fiyat yükselişleri de, ihracat hevesini arttırdı. Ancak ülkemizde sanayi sektörünün, özellikle de imalat sanayiinin verimli, katma değeri ve rekabet gücü yüksek bir sektör olması hedefine zarar veren bir sürece girildi" dedi.

Zam yağmuru

Başkan Andıç, açıklamasını şu şekilde sürdürdü: 2020 yılında malzeme fiyatlarında iç piyasada dövizdeki artışı aşan zamlar, imalat sektörünü kilitlemiş, sektörün ülkemizde sağladığı istihdam ve vergi gelirlerini önemli oranda kısıtladı. Sektör temsilcileri yoğun ekonomik sıkıntılar ve salgının getirdiği olumsuzluklarla uğraşırken, bir de döviz artışıyla gerekçelendirilen zam yağmuru ile de baş etmek durumunda kaldı.

Malzeme bulunmuyor

Andıç, "Son bir yılda dolar yüzde 35,29, avro yüzde 42,12 artmış olsa da, demir fiyatları ortalama yüzde 90 yükseldi. Yine benzer şekilde son altı ayda dolar sadece yüzde 4,54, avro sadece yüzde 4,75 artarken çimentoya yüzde 65, betona yüzde 50, suntaya yüzde 24, MDF'ye ise yüzde 27 zam geldi. Üstelik MDF ve suntada parasıyla bile bulunamayacak kadar malzeme yokluğu ile karşı karşıya kalındı. Ayrıca döviz artışı ile gerekçelendirilen bu malzeme fiyatlarındaki artışın, dövizin düşmesiyle geri alınmaması, bu zamların tartışılması gerektiğini, bu alanda bir düzenleme ihtiyacını ortaya çıkardı" değerlendirmesinde bulundu.

İflaslar kapıda

"Ülkemiz ekonomisinde üretim ve ihracat yapısını, özellikle de imalat sanayini, katma değer yaratma kriteri açısından incelersek, asıl katma değerin hammadde ve yarı mamul ihracıyla değil, mamul ürün ihracıyla sağlanabileceği aşikârdır" diyen Andıç, şu şekilde konuştu: "Böyleyken, çimento, demir-çelik, cam,  cam, sac, MDF/sunta gibi yarı mamullerde gördüğümüz ihracat, önemli bir boyut atlanırsa, şuan olduğu gibi aslında bir krizin işareti, hatta sebebidir. Bu atlanırsa sorun olacak olan husus, ülkemizin iç piyasa ihtiyacıdır. Sanayimizde de yoğun olarak kullanılan bu yarı mamullerde ülkemizin ihtiyacı yeterince karşılanmaksızın yapılacak her ihracat, en iyimser ihtimalle ithalata, daha gerçekçi bir değerlendirmeyle işleyecek yarı mamul bulamayacak olan iç piyasada yarı mamullerin karaborsaya düşmesine ve bunun sonucunda da imalat sanayinde iflaslara sebep olabilmektedir."

Üretim yapılamıyor

Andıç, "Şuan örneğin inşaat sektöründe müteahhitlere imalat yapan ve kendileri de yurtdışına ihracat yaparak ülkemize döviz getiren mobilya firmaları, işleyecek MDF/sunta bulamadıkları için ne yurtiçinde müteahhitlere imalat yapabiliyor, ne de yurtdışına ihracat yapabiliyor. Bu ise, kapı/mutfak ve dolaplar yapılamadığı için müteahhitlerin sattıkları evleri vatandaşa teslim edememelerine sebep olduğu gibi, bir bütün olarak mobilya sektörünü üretim yapamaz hale getirdi. İç piyasa taleplerini göz ardı eden hammadde ve yarı mamul ürünlerin kontrolsüz ihracatı durumu, iç piyasada ödemesi yapılmış malın ancak aylar sonrasında alınabilmesine, yani yurtiçi tedarik zincirinde sıkıntılar yaşanmasına, hammadde ve yarı mamul fiyatlarda aşırı artışa neden oldu" ifadelerini kullandı.

İhracat sınırlanmalı

Andıç, "İhracatın MDF/sunta gibi yarı mamul şeklinde yapılmasındansa, mamul mobilya şeklinde yapılması, ihracatımızın katma değerli şekilde, kilogram başına kazancımızı arttıracak yegâne yoldur. Benzer durum, çimento, demir-çelik, cam,  sac sektörlerinde de yaşanıyor. Bu anlamda, çimento, demir-çelik, cam,  sac, MDF/sunta gibi yarı mamullerde gördüğümüz iç piyasa ihtiyaçları karşılanmadan yapılan ihracat, ulusal kapasitemizin atıl kalmasına neden olabilecek stratejik bir yanlıştır. Bu nedenle, ülkemizin menfaatleri için, sağlık sektöründe kritik ürünlerin ihracına iç piyasanın ihtiyaçları tamamlandıktan sonra izin verilmesi gibi, ülkemizde çimento, demir-çelik, cam,  sac, MDF/sunta gibi yarı mamullerinin ihracatına da iç piyasanın ihtiyaçları tamamlandıktan sonra izin verilmesine dönük bir düzenleme yapılması, iç pazarımızı ve ulusal üretim gücümüzü koruyabilmemiz için elzemdir" diyerek açıklamasını tamamlandı.