Bursa'da pazar esnafı kan ağlıyor: 'Zor durumdayız...'

Tuğba ÖZ

Türkiye'de mart ayında görülen ilk koronavirüs vakasının ardından sıkı tedbirler uygulamaya konuldu. Tedbirlerden en çok etkilenen ise küçük esnaf oldu. Yaklaşık 10 aydır destek alamayan ve marketlerin tercih edilmesi nedeniyle müşteri kaybeden pazar esnafı, darboğaza girdi. Başaran semt pazarı esnafı salgın sürecinde yaşadıkları tüm zorlukları YeniDönem'e anlattı.

"MAĞDURUZ"

Başaran Semt pazarı esnafından Erdal Ağar, salgının kendilerini çok kötü etkilediğini ve çok mağdur olduklarını ifade etti. Koronavirüs tedbirleri kapsamında tezgahlarını gününde açamadıklarını söyleyen Ağar, "Bu yüzden çok zor durumda kaldık. Aldığımızı satamadık. Sattığımızı karşılayamadık. Gelen para giden parayı karşılamadı" dedi.

"DESTEK ALMADIK"

Müşteri sayısının yüzde 90 oranında azaldığını ifade eden Ağar, "Salgının ikinci dalgasında işler daha da kötüye gitti. İnsanlarda çalışmaya çalışmaya para kalmadı. 1 sene oldu. Millet asgari ücretle çalışıyor. Elde avucunda olan bütün parayı da yedi bitirdi" şeklinde konuştu.

Aynı zamanda salgın sürecinde herhangi bir destekten yararlanmadıklarına dikkat çeken Ağar, "Devlet bize yüklenmekten başka hiçbir şey yapmadı. Hatta bizden daha çok para aldı. Her şeyi bahane ederek, para ve ceza kestiler" ifadelerini kullandı.

"CEBİMİZDEN VERİYORUZ"

Pazar esnafından Veysel Kaya da hafta sonları yasağının kendilerini zor durumda bıraktığını söyledi. "Hafta sonları kapalı, çalışamıyoruz" diyen Kaya, "Yanımızda çalışanlar var. Çalışanların ücretlerini kısamıyoruz. Onlara kendi cebimizden veriyoruz. Hafta sonu ücretlerini yine ödüyoruz. Günlük yevmiye usulü çalışılıyor ama bunu sadece bir günlük değil haftalık olarak veriyoruz. 5 günde çalışsak 3 günde çalışsak tam ücret olarak veriyoruz" ifadelerine yer verdi.

"PANİK VARDI"

İlk dalgada insanların yasağın ne olduğunu, neleri kapsadığını, ne kadar uzun süre devam edeceğini bilmediği için panik halinde olduğunu belirten Kaya, "O yüzden ilk dalgada müşteri daha fazlaydı. Şu an toplum yasaklara alıştı. Artık yasak dendiği zaman marketlere, pazarlara koşmuyor" dedi.

YASAKSA YASAK

Marketlerin hafta sonları açık, pazarların ise kapalı olmasını eleştiren Kaya, "Bizimle aynı ürünü onlar da satıyor. Yasaksa yasak. Onlara da yasak olsun. Market ürünlerini 2 gün stoklayabiliriz. Yasakta onlar da kapalı olsun. Ekmek ihtiyacı için fırınlar açık olabilir. Sonuçta herkes saat 5'e kadar marketlerde geziyor. Bu yasağın bir anlamının olması gerekiyor" diye konuştu.

"İŞGALİYE ALINMASIN"

Devletin esnafa bin lira hibe desteği vermeye daha yeni başladığını aktaran Kaya, toplamda yatırılacak olan 3 bin liranın yeterli olmadığını söyledi. Verilen bin liranın kendilerinin bir aylık işgaliye bedeline denk geldiğini hatta karşılamadığına dikkat çeken Kaya, pazarcı esnafına destek olmak için salgın döneminde işgaliye bedelinin talep edilmemesini önerdi.

"ALIM GÜCÜ YOK"

Fiyatlar konusunda vatandaştan tepki geldiğini anlatan Kaya, şunları söyledi: "Aslında fiyatlar yüksek değil. Bugün domates 3 lira olmuş 5 lira olmuş emin olun çok değil. Çiftçinin harcadığı mazot, gübre, işçilik bunlar hesaba katıldığı zaman domatesin 5 lira ya da 10 lira olması yüksek değil. Alım gücü yok. İnsanlarda ilk önce bunun olması lazım."

Kaya, halle pazar arası çok fiyat farkının olmadığını, bazı aracıların fark koyduğunu da sözlerine ekledi.

"TEDARİKTE SIKINTI VAR"

Salgın döneminde hafta içine taşınan semt pazarlarında eski randımanı alamadıklarını söyleyen esnaf Fatih Koç ise şunları aktardı: "Mal tedarikinde sıkıntı yaşıyoruz. Hafta sonları üretim olmadığı için üretici fazla çalışmak istemiyor. Bundan dolayı mal bulmada ve malın şehre gelmesinde sıkıntı yaşıyoruz. Hafta içi insanlar çalışıyor gelemiyorlar."

"İHTİYAÇ DUYULMUYOR"

Müşteri sayılarında ortalama yüzde 50'ye varan bir düşüş yaşandığını aktaran Koç, "Marketlerde tüm olanaklar var. Hafta sonları marketler açık. İnsanlar tüm ihtiyaçlarını marketlerden gideriyor. Pazarlara ihtiyaç duyulmuyor" dedi. 3 ay boyunca verilecek olan bin liranın büyük bir meblağ olmadığını ifade eden Koç, desteğin masraflarının yalnızca yüzde 2 veya 3'lük kısmını karşılayabileceğini aktardı. Aylık 200 lira elektrik parası öderken verilen bin liralık desteğin çare olmayacağını söyleyen Koç, işgaliye bedelinin alınmamasının çok iyi olabileceğini ifade etti.

"BURSA'DA ÜRETİM YOK"

Fiyatlarla ilgili vatandaştan gelen tepki hakkında konuşan Koç, şunları aktardı: "Birçok ürünün Bursa'da üretimi olmuyor. Mal dışarıdan geliyor. Yerinde yine ucuz ama dışarıdan geldiği zaman nakliye devreye giriyor. Böylelikle nakliye ücreti biniyor. Veya temin edilecek mallar çabucak bozuluyor. Bozulduğu zaman yine fiyatlar artıyor. Bu süreçte kar marjarı düşük ama sıkıntı var. Çünkü mal sıkıntılı."

Koç, son zamanlarda yaşanan kuraklık ardından da kar yağışı ve donla birçok malın ziyan olduğunu söyledi.