Bursa'da yaşayan Suriyelilerle ilgili çarpıcı rapor! İş başvurusu yapmayı bilmiyorlar

Ali Şahin

Suriyelilerin çalışma hayatına entegrasyonu için AB desteğiyle yaşama geçirilen Mahir Eller Projesi'nin raporu, önemli veriler sundu. Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV) ekibi tarafından hazırlanan rapor için Aralarında Bursa'nın da yer aldığı 12 ilde toplam 15 bin 617 Suriyeli, 4 bin 169 Türk vatandaşı ve bin 537 işverenden oluşan 3 farklı kitleye yönelik anket yapıldı. Anket sonuçlarına göre Suriyeliler'in yüzde 93'ü bir meslek sahibi olmasına karşın sadece yüzde 55.8'i bir işte çalışıyor ve bu kişilerin neredeyse tamamı kayıt dışı olarak istihdam ediliyor.

DİL BİLEN SORUN YAŞAMIYOR

Raporda yer alan verilere göre, çalışma hayatında ve sosyal hayatta bir sorun yaşamadığını ifade eden Suriyelilerin çoğu Türkçe konuşabildiğini belirtmiş kişiler. Suriyelilerin eğitim düzeyi arttıkça, kötü çalışma şartlarına maruz kalma olasılıkları azalıyor.

KALMAK İSTİYORLAR

Rapora göre Türkiye'de en az bir meslek edindirme kursuna katıldığını belirten 10 Suriyeli'den yalnızca 6'sı katıldıkları kurslar sayesinde öğrendikleri mesleği icra edebilecek yetkinliği kazandığını belirtti. Raporda, "Bu veriler, Türkiye'de karşılaştıkları zorluklara rağmen Suriyelilerin yüzde 79'unun Türkiye'de kalmaya sıcak baktığını belirtmesi ile birlikte değerlendirildiğinde, ilgili kursların iyileştirilmesi ve istihdam piyasası ile bağlantılarının güçlendirilmesi daha da önemli bir konu haline gelmektedir" tespiti yer aldı.

UYUM ENDİŞESİ

Raporda işverenlerle ilgili anketten sonuçlara ilişken ise "Türk işverenler arasında yüzde 13.3'ünün, halihazırda veya geçmişte Suriyeli istihdam etme deneyimi olduğu görülüyor. Ayrıca, açık pozisyonu olduğunu belirten işverenlerin yarısının, işyerine uyumda karşılaşılabilecekleri zorluklar ve kültürel farklılıklar gibi nedenlerden dolayı bu açık pozisyonları için Suriyeli istihdam etmeyi düşünmediklerini belirtmiş olması, mültecilerin işgücü piyasasına entegrasyonundaki bariyerlere yönelik önemli ipuçları barındırıyor" ifadeleri kullanıldı.

'İŞSİZLİĞİ ARTIRIYOR'

Türk vatandaşlarına Suriyelilerin istihdam piyasası üzerindeki etkileri sorulduğunda, yüzde 55.3'ü, Suriyelilerin işlerini kaybetmelerine neden olduklarını ve iş bulmayı zorlaştırdıklarını belirtti. Buna paralel olarak her 3 Türk vatandaşından 2'si Suriyelilerin ülkelerine dönmeleri halinde kendileri için iş bulma imkânlarının artacağı görüşünü dile getirdi.

ŞAM'DAN GELENLER 'BURSA'YI SEÇTİ

Raporda ilginç bazı istatistiklere de yen verildi. Rapora göre en çok Suriyeli göçmen Gaziantep'te yaşamayı tercih etti. Buna karşın Şam'dan gelenlerin ilk tercihi ise Bursa oldu. Araştırmaya dahil olan Suriyeliler'in iş bulma konusunda en az sorun yaşadığı şehir ise sırasıyla İstanbul, Mersin, Kilis ve Bursa oldu. Bursa'daki Suriyeli mültecilerin sadece yüzde 6,3 işsiz olduğunu belirtti.

İŞE BAŞVURMAYI BİLMİYORLAR

Bursa'da yaşayan Suriyeli sığınmacılardan yüzde 0,9'u herhangi bir sorunla karşılaşmadığın belirtirken yüzde 20,1'inin nasıl iş başvurusu yapacağını bilmediğini söylemesi dikkat çekti. Aynı zamanda Bursa'daki Suriyeli Göçmenlerin yüzde 15,1'i İŞKUR üzerindeki haklarını bilmediğini belirtirken 19,1'i başvurularının reddedildiğini söyledi. 17,9'luk bir kesim ise toplumdan dışlandığını belirtti.

DİL ENGELİ

Suriyeli Sığınmacıların Bursa'da yaşadığı ilk 3 sorun ise sırasıyla dil engeli, kayıt dışı istihdam ve düşük ücretler oldu. Türkiye genelinde düşük ücret 7 şehirde ilk sırada yer aldı. Raporda görüşlerine yer verilen bir İK Müdürü ise "Suriyeli işe almak istemiyoruz. Eskiden çalıştığım bir firmada Suriyeli çalışan vardı ama dil yönünden çok sorun yaşamıştık. Türk çalışanlar da sıcak bakmıyor. Haberlerde hep negatif bir algı var Suriyelilere karşı. İş yerindeki huzuru bozmak istemiyoruz" dedi.

EN ÇOK ÇALIŞAN İNŞAATTA

Araştırmaya katılan firmalarda en çok Suriyeli sığınmacının bina inşaatında çalıştığı saptanırken liste Motorlu kara taşıtları ticareti, giyim eşyaları üretimi şeklinde devam etti. Rapora göre Suriyeli çalıştıran firmaların yüzde 86,7'sinin ise kadın Suriyeli istihdamı yok. Türkiye'de kayıtlı çalışan Suriyelilerden ise sadece yüzde 13,9'u kadın.

YÜZDE 36,8'İ İŞSİZ

Raporda paylaşılan bir ilgin istatistik ise Suriyeli sığınmacıların çalışma durumları oldu. Araştırmaya katılan Suriyeliler'in sadece yüzde 2,7'si kayıtlı çalışıyor. Yüzde 4,4'ü ise kendi iş yerini kurmuş ve işveren konumuna gelmiş durumda. Yüzde 6,2'lik kesim çalışmayı ve iş aramayı düşünmüyor. Yüzde 36,8'lik kesim işsizken Suriyeliler'in yüzde 48,7'si kayıt dışı istihdam ediliyor. Araştırmaya katılanların yüzde 15,4'ü yüksekokul ve üstü eğitim derecesine sahipken yüzde 19'u lise ve dengi yüzde 65,6'sı ise lise altı eğitim görmüş kişilerden oluştu.