Bursa'daki kentsel dönüşümde uzlaşı arayışı

N. Nuri Yavuz

Kentsel dönüşüm ihtiyacının en fazla hissedildiği illerin başında gelen Bursa'da Büyükşehir Belediyesi, süreci hızlandırmak adına Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'ndan aldığı yetkiyle birçok projeye 0.50 emsal artışı hakkı tanıdı. Mimarlar Odası başta olmak üzere birçok akademik oda ve Nilüfer Belediyesi, emsal uygulamasının yoğunluk artışına neden olduğu gerekçesiyle idare mahkemelerine itirazlarda bulundu. Bu itirazlar neticesinde mahkeme, 15 projenin iptaline karar verdi. 100'e yakın proje hakkında yasal süreç devam ediyor. İdare mahkemelerinin verdiği iptal kararıyla kentsel dönüşüm, kamuoyunun ilk gündem maddeleri arasına yerleşti. Yeni başlamış, yolu yarılamış ya da tamamlanma aşamasına gelmiş birçok projede hem müteahhitler hem de kat maliki olan vatandaşlar bir mağduriyet riskiyle karşı karşıya kaldı. Giderek büyüyen bir kriz haline gelen konuda Bursa Ticaret ve Sanayi Odası (BTSO) İnşaat Konseyi, tarafları bir araya getirmek suretiyle uzlaşı masası kurdu ve görüşmeler başladı. Yaklaşık 15 günlük süreçte, konunun tarafı kurumların temsilcileri arasında henüz uzlaşı sağlanamadı.

Bursa Ticaret ve Sanayi Odası (BTSO) İnşaat Konseyi Başkanı Ali Tuğcu konuya yönelik şu ifadeleri kullandı:

"Kentsel dönüşüm yönelik alt bir komisyon kurduk. İlgili kurumların temsilcileriyle 'nasıl bir çözüm üretilebilir?' düşüncesiyle bir araya geldik. Geriye dönülmesi mümkün olmayan yıkım aşamasında, başlamış, bitmeye yaklaşmış projelerle ilgili makul bir çözüm ne olabilir diye görüşüyoruz. Kurum temsilcileri çözüm önerilerini sunuyor, bunlar tartışılacak ve kimseyi mağdur etmeyecek ortak bir çözüm üzerinde çalışıyoruz. Burada önemli olan kurumların görüşleridir. Ortada bir mahkeme kararı var. Kentsel dönüşümde asıl kazanan Bursa kenti olmalı. Kentsel dönüşüm için herkesin fedakârlık yapması gerekiyor. Konu şuanda sosyal bir sorun haline geldi. Gerçekleştirdiğimiz toplantıları da uzlaşma manasında bir milat olarak görüyorum. Geri dönüşümü olmayan projeleri ayrı değerlendirip bundan sonrakileri ayrı değerlendirmekte fayda var. Zararın neresinden dönersek kârdır diyeceğiz ve bundan sonraki sürecin engellenmeden devam etmesine katkı sağlayacak bir toplantılar olacak. Hem mevcutta hem de ileriye doğru neler yapılması gerektiği ele alınacak."

HERKES ÇÖZÜM İSTİYOR

Akademik odaların konuya yaklaşımı hakkında konuşan Tuğcu, "Akademik odalar, kamu görevi yapıyoruz diye bakıyorlar olaya ama sosyal boyutunu da görmezden gelmiyorlar. İlk yaklaşımda Bursa'nın faydasına olan bir çözüm üretelim düşüncesiyle hareket ediyorlar. Öte yandan deprem gerçeğini de göz ardı edemeyiz. Ama depremi öne sürerek de başka işler yapmamak gerekiyor. Her boyutu düşünerek makul çerçevede çalışmamız lazım. Konunun fazla uzamadan 4-5 toplantı sonra uzlaşı sağlanacağını düşünüyorum. Herkes bir çözüm üretelim diye o masada bulunuyor" diye konuştu.

YÖNETMELİK DEĞİŞTİ

Kentsel dönüşüm sürecinde yeni planlı alanlar tip imar yönetmeliğinin önemine vurgu yapan Tuğcu, "Tabi yeni bir süreçte var önümüzde büyükşehir yönetmeliği değişti. Eski yönetmeliğin bazı avantajları vardı. Çatı katları emsale dâhil edilmiyordu, bodrum ve giriş katların yarısı dâhil ediliyordu. Yeni yönetmelikte bodrum katların tamamı dâhil ediliyor. Eski projelerde yapılan ticari alanlar bodrum kat diye geçiyordu. Örneğin bin metrekare dükkân yapılsa eskiden 500 metrekaresi emsal dâhil ediliyordu, şimdi ise bin metrekarede emsalden sayılacak. Yine çatının üst katı direk emsale girecek ki yapmanın bir mantığı kalmayacak. Yeni yönetmelikle 0.50 emsal artışı sağlansa bile kat maliklerinin yeni dönüşüm projelerinde cebinden para vermesi gerekecek" ifadelerini kullandı.

CİDDİ MAĞDURİYETLER YAŞANACAK

Kentsel dönüşümde mahkeme sürecinin taraflarından olan Mimarlar Odası Bursa Şubesi'nin Yönetim Kurulu Başkanı Can Şimşek, "BTSO toparlayıcılığında Büyükşehir Belediyesi, Nilüfer Belediyesi ve akademik odaların yöneticileri olarak bir araya geliyoruz. Biz, kentin bu işten en az zararla kurtulabilmesi için önerilerimizi yaptık. Şuanda inşaatına başlanmış ve devam eden çok ciddi bir yapı projesi var. Tabi bunların yıkımı söz konusu değil. Çünkü çok ciddi mağduriyetlerin yaşanacağı aşikâr. Ama bunlarla ilgili olarak ilave nüfusa karşılık gelen donatı alanlarının bir şekilde olabildiği kadar sağlanmaya çalışılmasını öneriyoruz. Yıkılma sürecine geçmemiş olanlarla ilgili plan değişikliklerinin tekrar ele alınması gerektiğini vurguladık. Kente zarar vermeden gerçek bir kentsel dönüşüm projesini nasıl yapabiliriz diye ayrıca konuşacağız. Büyükşehir Belediyesi, bakanlığın kendisine yetki verdiğini söylüyor ama uygulama o yetkinin dışına çıkıyor. Bakanlık bizim söylediğimiz gibi 'donatı hesaplamaların kurtarıyorsa, planlarına hesaplarına uyuyorsa 0.50'ye kadar emsal verebilirsin' diyor. Ama bakıyoruz plan değişikliği yapılan alanların hiçbirinde bir hesaplama yok. Büyükşehir, 'Yetki bizde' diyor ama mahkeme kararları ortada" dedi.

BU KENT HEPİMİZİN

Vatandaşın akademik odalara yönelik tepkileri anlayışla karşıladıklarını vurgulayan Şimşek, "Biz vatandaşı dava etmiyoruz. Belediyeleri dava ediyoruz. Eğer burada bir kanunsuzluk varsa bizi de cezalandırabilirler. Ama biz bugüne kadar hiçbir davayı kaybetmedik çünkü somut verilere dayanarak yasal sürece başvuruyoruz. Bu kent hepimizin. Emsal denilen şey aslında bu artışın belli oranda tüm insanlara paylaştırılması demek. Bunun farkında olan vatandaşlar da var ve onlar da süreci dava ediyor. Öte yandan ben bir mimar olarak isterim ki çok bina yapılsın ben de o kadar proje hazırlayayım isterim. Ben bugüne kadar prensip olarak emsal artışlı hiçbir iş almadım şimdiye kadar. Alsam kapıda kuyruk olur belki bize dava açmaz diye. Çok ciddi bir gelir elde edebilirdim bu işten. Vatandaşın bunu da değerlendirmesi lazım" dedi.

Şimşek, "Biz bu işin hemen yarın çözülmesini isteriz ama bu, Büyükşehir'in samimiyetiyle alakalı bir durum. Hâlâ 'odalar davalarını geri çeksin biz de bundan sonrakilerde daha ince eleyip sık dokuyalım' diyorlar. Bu bir öneri değil ki. Şuanda bir enkaz var ortada ve Büyükşehir hâlâ hatasını kabul etmiyor. Daha doğrusu edemiyor" ifadelerini kullandı.

 "PARSEL BAZINDA DÖNÜŞÜM GERÇEKÇİ DEĞİL"

İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) Bursa Şube Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Albayrak, konuyla ilgili şu açıklamayı yaptı: "Deprem riski altındaki Bursa'da, kentsel dönüşüm en hızlı çözüm bekleyen konularımızdan birisi. Ne yazık ki parsel bazında sağlanan 0,50'ye varan emsal artışı çözümden çok karmaşayı beraberinde getirdi. 1999 yılından bu yana 18 yılda riskli, mühendislik hizmeti almamış yapıların dönüşmesi için gerçekçi bir çaba harcanmamışken bugün, parsel bazında dönüşümle çözüm aranmasının gerçekçi olmayacağını ve sektörün tıkanma noktasına geldiğini gördük. Hem vatandaşı Hem de yatırımcıları zor durumda bırakan sürecin, kentsel dönüşüme ve başarılı bir şekilde ilerleyen projelere karşı inancı olumsuz etkilememesini diliyoruz. Yapılması gereken hak sahibi olan vatandaşı ve müteahhitleri mağdur etmeden sonuca varmaktır. Önümüzdeki süreçte, riskli yapıların envanterini çıkartarak, çöküntü alanları belirlemeli ve kentsel dönüşümü bütüncül olanak planlayıp ilerlemeliyiz."