Egzozdan neden çiğ yakıt atılır?

Egzoz, aracın motorunda gerçekleşen yanma olayından ortaya çıkan gazların atmosfere çeşitli işlemlerden geçerek salındığı hattır. Bu hat içerisinde egzoz gazları hareket eder. Bir dizi işlemden geçtikten sonra dışarıya atılırlar. Bu atım sırasında, egzoz gazları içerisindeki bazı partiküllerden arındırılır. Peki, egzozdan çiğ yakıt neden atılır? Egzozdan çiğ yakıt atıldığını nasıl anlarız?

EGZOZDAN ÇİĞ YAKIT NEDEN ÇIKAR?

Bu durumun nasıl oluştuğunu anlamak için önce kısa bir şekilde içten yanmalı dizel ve benzinli motorların çalışma prensibine değinmek gerekir.

BENZİNLİ MOTOR ÇALIŞMA ADIMLARI

• Enjektörler silindirin içerisine yakıt basar
• Hava filtresiyle temizlenmiş hava silindir içine hareket eder
• Emme subabından hava emilir
• Burada hava yakıt karışımı ortaya çıkar
• Pistonun yukarı hareketiyle burada olan hava yakıt karışımı sıkıştırılır
• Sıkışan hava yakıt karışımı buji tarafından ateşlenir
• Ateşleme ile patlama gerçekleşir ve piston aşağı yönde hareket eder
• Yanma sonucu oluşan gazlar pistonun yukarı hareketi ve egzoz subabının açılmasıyla dışarı atılır

DİZEL MOTOR ÇALIŞMA ADIMLARI

• Hava filtresinde temizlenen hava silindir içerisine gönderilir
• Pistonun yukarı hareketiyle emme subabından giren hava sıkıştırılır
• Yakıt enjektörü sıkışan bu havaya basınçlı bir şekilde yakıt püskürtür
• Bu karışım patlama işlemini gerçekleştirir ve piston aşağı yönlü hareket eder
• Yanma sonucu oluşan gazlar pistonun yukarı hareketi ve egzoz subabının açılmasıyla dışarı atılır

Her iki adımda da egzozdan çıkan atık gazlar aslında silindirler içerisinde yanmış olan karışımdır.İyi bir yanma sonucu silindirler içerisinde yakıt kalmaması gerekir. Hatta bazı durumlarda tolere edilebilir seviyede olması bile beklenir. Hala yanma sonucu silindirler içerisinde yanmamış karışım var ise emme subabından egzoza doğru yönlendirilir. Bu gazlar dışarıya çıktığında yanmış gaz ile yanmamış karışımın birleşimi dışarıya salınır.

İDEAL HAVA-YAKIT KARIŞIMI NASIL SAĞLANIR?

Silindirler içerisine alınan taze havanın belli bir oranı vardır. O hava ideal seviyede değil ise yanmanın etkisini azaltır. Her zaman silindirin üzerinde ideal bir hava yakıt karışımı olmak zorundadır. Yeteri kadar hava olmadığı durumlarda ateşlenen yakıtın tamamı yanmaz ve bunun sonucunda verimsizlik ortaya çıkar. Bu durumda yanmamış karışım egzoz gazlarıyla birlikte atmosfere salınır. Egzozdan çıkan bu karışım ise çiğ yakıt olarak adlandırılır.

Peki, iyi bir yanma için iyi bir hava gerekiyorsa, iyi havanın sisteme sağlanamamasının nedenleri nedir?

• Hava filtresinin temiz olmaması
• Bozuk olan hava yakıt sensörü
• Hasarlı ve yakıt sızdıran enjektörler
• Yakıt hattında tıkanıklık
• Hava hattında olan kaçaklar

Sızdıran enjektör konusu farklı bir başlıkta incelenmeli. İdeal hava ve yakıt karışımı için sadece hava değil yakıtında sisteme dahil olurken orantılı olması gerekir. Sızdıran bir enjektör hava yakıt karışımına ideal yakıt sağlayamaz. Bunun tam tersi hava yakıt karışımına çok daha fazla yakıt gönderebilir. Her iki durumda da verimli bir yanma gerçekleşmez.

İDEAL YANMA NEDİR?

Hava-yakıt karışımını ideal seviyede yaptınız. Peki işler bitti mi? Tabi ki hayır! Bu karışımı düzgün bir şekilde de yakmak gerek. İyi bir yanma içinde benzinli araçların bujilerinin oldukça iyi durumda olması gerek. İyi ateşlemenin oluşmasına engel olan sebepler neler?

BENZİNLİ MOTORLARDA NEDEN İYİ ATEŞLEME OLMAZ?

• Bozuk olan buji
• Tırnak seviyesi yeterli olmayan ve iyi ateşleme yapmayan buji

DİZEL MOTORLARDA NEDEN İYİ ATEŞLEME OLMAZ?

• Arızalı enjektör
SONUÇ

Egzozdan çiğ yakıt gelmesi istenmeyen bir durumdur. Burada verimli yanmanın gerçekleşmemesi aracınızın performansına yansıyacaktır. Ayrıca fazlasıyla yakacağınız yakıt boşa gidecektir. Egzozdan dışarıya atılan gazlar çevreyi daha da çok kirletecek. Aracınız vuruntulu çalışacak ve motor parçalarına binen yük artacaktır.

ARABANIN ÇİĞ YAKIT ATTIĞI NERDEN ANLAŞILIR?

• Performans kaybı yaşanan sürüş
• Egzozdan çıkan yakıt kokusu
• Aracın vuruntulu çalışması
• Motor arıza lambasının yanması
• Yüksek yakıt tüketimi
• Düşük yakıt tülketimi