Spor ve beslenmenin 'olmazsa olmazları'

Stj. Diyetisyen Rumeysa Yahyaoğlu

Sporcu beslenmesinde temel amaç antrenman için harcanılan enerji, protein, vitamin ve minerallerin tam olarak karşılanmasıdır. Bilinçsizce alınan BCAA, glutamin, kreatin, protein tozu, amino asit hapları, l karnitin, bitkisel metabolizma hızlandırıcılar gibi enteral destek ürünleri vücudunuzun ihtiyacı olmaması halinde özellikle uzun vadede ciddi yan etkiler oluşturacağı unutulmamalıdır. Takviye besin alımı kişisel parametrelere bağlı olarak uygulanması gereken ve vücudun ihtiyacı olmaması halinde geri dönüşü çok zor olan karaciğer problemlerine sebep olup böbrek hasarları oluşturabilir, kalp krizi riskini büyük ölçüde artırabilir bu konuda doktor ve diyetisyeninize mutlaka danışınız.

SPOR ÖNCESİ NASIL BESLENMELİ ?

-Yemekten hemen sonra antrenman yapılması, kandaki enerji kaynağı için çalışan kaslarla bağırsakların yarışıyla sonlanır, bu da mide bulantısı baş dönmesi, kusma gibi komplikasyonlara sebep olabilir.

-Yemekten sonra antrenman için en uygun zaman 3 saat sonrasıdır.

-Antrenmandan önceki yemek çok ağır olmamalıdır.

-Protein karbonhidrat ve yağdan dengeli diyetin spor verimini artırdığı görülmüştür.

-Enerji harcamasına paralel olarak B vitamini alımı artırılır. Bu durum öncelikle B vitamini içeriği yüksek doğal besinleri tüketmek yönünde olmalıdır.

-Antrenmandan hemen önce alınan fazla karbonhidratın, hareket yeteneğini azalttığı tespit edilmiştir.

-Öğününüzü yaptıktan 2 saat sonra 1 porsiyon meyve ile glikojen deponuza katkıda bulunup daha az yorulma sağlayabilirsiniz.

-Antrenmandan 1 saat kadar önce Türk kahvesi, yeşil çay, filtre kahve, americano veya espresso tercihinizle antrenman veriminizi artırabilirsiniz. Bu içeceklerin uyarıcı etkisi kısa sürelidir uzun süreli yorgunluğu önlemez.

-Antrenmandan kısa süre önce yenen proteini yüksek besin idrar çıkışını hızlandırır. Bu yüzden antrenmandan kısa süre öncesi yüksek protein alımı önerilmez.

-Terleme ile vücuttan sıvı kaybı olmaktadır. Bu kayıp hızına oranlı olarak geri alınmalıdır.

-Özellikle antrenman sırasında su içilerek sıvı kaybı telafi edilmelidir. Bu antrenman verimini de artıracaktır.

SIVI ALIMI ÇOK ÖNEMLİ

-İnsan, organizma bileşimindeki karbonhidrat ve yağın tamamını, proteinin %50 sini kaybetmesine rağmen yaşamaya devam ettiği halde, suyun %20 sini kaybettiğinde ölmektedir.

-Gerek antrenmanda gerekse müsabaka sırasında vücut ısısı artar. Terleme artar ve vücuttan su kaybı olur. Vücudun susuz kalması sporcuyu güçsüz düşüren en önemli noktalardan biridir. İdrara az çıkmak ve koyu idrar yetersiz sıvı alındığının en önemli göstergeleridir. Yapılan egzersize bağlı olarak su içimi artırılmalıdır.

-Su alımını üç ana başlık altında toplarsak bunlar; egzersiz öncesi, egzersiz sırası ve egzersiz sonrasıdır. Egzersizden 2 saat önce ortalama 500ml sıvı alınmalıdır. Egzersizden yarım saat önce de 1 bardak su içilebilir.

-Egzersiz sırasında su tüketimi egzersizin şekli, süresi ve ortamın sıcaklığına bağlıdır. Terlemeye bağlı su atılımı göz önüne mutlaka alınmalıdır. Egzersiz sırasında sıvı alımı ihmal edilmemelidir.

-Kas krampları % 95 ihtimalle vücut su kaybı kaynaklıdır. Vücutta egzersiz sırasında kaybedilen suyun yerine konulması ve tekrar vücut su dengesinin sağlanması için yeterli su tüketimi şarttır. Su tüketimi egzersiz sonrasında olabileceği gibi, vücudu su kaybına hazırlamak adına egzersiz öncesinde, hatta egzersiz esnasında 15'er dakikalık aralıklarla yudum yudum su içilmesi şeklinde olabilir.