Tam her şey düzelecek derken... Tarımda yeni mağduriyet!

N. Nuri YAVUZ

Türkiye'de binlerce ziraat, gıda ve su ürünleri mühendisi, veteriner hekim ile veteriner sağlık ve ziraat teknikeri, Tarım ve Orman Bakanlığı'nda önceki bakanlar döneminde duyurulan personel alımı sözünün tutulmasını bekliyordu. Tüm bakanlıklarda personel alımı gerçekleşirken Tarım ve Orman'da herhangi bir girişim olmaması, uzun süre tartışmalara konu oldu ve kamuoyunda geniş yankı buldu.

HAK KAYBI YAŞANMASIN...

Alanlarını dereceyle tamamlayan ve KPSS'den (Kamu Personeli Seçme Sınavı)  aldıkları yüksek puanla atama bekleyen mühendis ve teknikerlerin çoğunluğu, geçerliliği dolmak üzere olan KPSS puanında hak kaybına uğramamak için Tarım ve Orman Bakanlığı geçen süre zarfında kadro açmadığından başka kamu kurum ve kuruluşlarında mesleki niteliklerinin dışındaki alanlarda sözleşmeli memur çalışmaya başladı. Örneğin, ziraat mühendisi gardiyan, gıda mühendisi 112 Acil elemanı, su ürünleri mühendisi bankacı, veteriner hekim zabıt kâtipliği yaparak geçimini sağlıyor. Ayrıca eğitimini aldıkları meslekleri icra etmek isteyen binlerce işsiz genç, yeni personel alımı yapılmadığından mağduriyet yaşıyordu.

ÖSYM'DEN EMSALSİZ UYGULAMA

Bir süre sonra bakanlık, kamuoyuna yansıyan mağduriyetleri gidermek için mevzu bahis meslek gruplarında toplam 2 bin 263 sözleşmeli personel alımının 15-28 Mayıs 2020 tarihleri arasında ÖSYM aracılığıyla yapılacağı ilan etti. Fakat bakanlık, istisnai bir karar çıkartarak hâlihazırda kamu çalışanı olanların görev değişikliği yoluyla bakanlığa geçişini engelledi ve yeni mağduriyetlere kapı araladı. KPSS'den yüksek puan alan ve kamuda mesleki uzmanlıkları dışındaki işlerde çalışan çok sayıda aday, 9 Mayıs'ta Cumhurbaşkanı imzasıyla çıkarılan kararı Danıştay'a taşıdı. Ayrıca tercih süreci devam ederken ÖSYM de kamu hizmetine girme hakkına, eşitlik ve liyakat ilkelerine aykırı olduğu düşünülen emsali görülmemiş bir uygulamayla 20 Mayıs 2020'de 2020/7 tercih kılavuzu içeriğinde değişiklik yaptı ve kamuda çalışanların tercih yapmasını engelledi. Bu değişiklik de dava dosyasına girdi.

TERCİH HAKKI ENGELLENDİ

Dava avukatı Neslihan Başkurt Kahriman, konuyla ilgili şu değerlendirmeyi yaptı: "15-28 Mayıs 2020 tarihleri arasında Tarım ve Orman Bakanlığına merkezi yerleştirme sonuçlarına göre veteriner hekim, ziraat mühendisi, gıda mühendisi, su ürünleri mühendisi, veteriner sağlık teknikeri ile ziraat teknikeri branşlarında sözleşmeli personel alımı tercih işlemleri yapılmıştır. Ancak Tarım ve Orman Bakanlığınca yapılacak sözleşmeli personel alımına 6 gün kala 9 Mayıs 2020 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 2506 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararı ile 'Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esaslar'a geçici 19'uncu madde eklenerek hâlihazırda kamu kurum ve kuruluşlarında görev yapmakta olanların söz konusu sözleşmeli personel alımına müracaat etmeleri ve tercih yapmaları engellenmiştir."

LİYAKAT İLKESİ

İHLAL EDİLİYOR

Avukat Neslihan Başkurt Kahriman, "Söz konusu düzenleme birçok hukuk kural ve ilkesine aykırıdır. Zira şu an Tarım ve Orman Bakanlığına yapılacak personel alımını bekleyen birçok kişi mesleği dışında bir iş yapmakta, bu düzenleme ile kişilerin en verimli olabileceği ve eğitimlerine en uygun alanda çalışmaları önlenerek 'liyakat ilkesi' ihlal edilmektedir. Türk Kamu Personel Hukukunda kurumlar arası muvafakat ile geçiş, unvan değişikliği suretiyle yer değiştirme gibi yerleşmiş ve süreklilik kazanmış birçok uygulama vardır" dedi.

GIDA MÜHENDİSİ YURTTA

YÖNETİM PERSONELİ!

Avukat Başkurt Kahriman, "Örneğin; gıda mühendisi olup 2018 KPSS sınavından oldukça yüksek puan alan ve kendi branşında Türkiye birincisi olan bir kişi, 2018 yılından beri gıda mühendisliği kadrosuna alım yapılmadığı için şu an 'Yurt Yönetim Personeli' olarak çalışmaktadır. Bunun gibi yüzlerce örnek vardır ve bu kişiler içerisinde akademik kariyer yapanlar da bulunmaktadır. Bu kişilerin mesleği dışında bir işte çalışmasının amacı, kendi mesleğinde personel alımı yapılıncaya kadar geçimlerini sağlamak ve mevcut hukuk sistemi ile yerleşmiş uygulamaların yapılacak personel alımına müracaat etmelerine izin vermesidir. Ancak personel alım faaliyetine yalnızca 6 gün kala getirilen bu yasak ile bu kişilerin haklı beklentileri ihlal edilmekte, alım yapılacak kadrolara daha liyakatli kişilerin yerleşmesi engellenmektedir" ifadelerini kullandı.

İSTİSNAİ KARAR!

Başkurt Kahriman, "Tüm bunların dışında söz konusu yasağın yalnızca 2020 yılı içerisinde Tarım ve Orman Bakanlığı'na merkezi yerleştirme ile yapılacak alım faaliyetinde uygulanması da dikkat çekicidir. 2020 yılı içerisinde birçok bakanlık sözleşmeli personel alım faaliyeti yapmış ve böyle bir yasak getirilmemiştir. Yine 15 Mayıs 2020 tarihinde Tarım ve Orman Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü bünyesine sözleşmeli personel alımı yapılacağını duyurmuş ve bu duyuruda böyle bir engele yer vermemiştir. Objektif ve sürekli nitelik taşımayan bu yasaklama yalnızca 15-28 Mayıs 2020 tarihleri arasında Tarım Reformu Genel Müdürlüğü bünyesine yapılacak sözleşmeli personel alımında uygulanmaktadır. Bu örnekler söz konusu yasaklama ile kamu yararı dışında eşitlik ilkesine aykırı farklı bir amaç güdüldüğünü göstermektedir. Bu düzenleme ile hâlihazırda bir kamu görevinde çalışmayıp daha düşük KPSS puanına sahip olanlara imtiyaz sağlanmakta, haklı ve meşru bir nedene dayanmayan bu uygulama ile eşitlik ilkesi ihlal edilmektedir" şeklinde konuştu.

AYRIMCI YAKLAŞIM!

Avukat Neslihan Başkurt Kahriman, konuyla ilgili açıklamasını şu sözlerle tamamladı: "Cumhurbaşkanlığı kararı ile getirilen yasak 'kapsamı' bakımından da oldukça sorunludur. Örneğin; hâlihazırda bir kamu kurum ve kuruluşunda işçi statüsünde çalışan veya geçici iş ilişkisi kuran kişilerin de yıllardır hayalini kurdukları bu alıma başvurması engellenmiştir. Örneğin; gıda mühendisi olup bir kamu bankasında işçi statüsünde çalışan bir kişi de bu düzenleme nedeniyle başvuru yapamamıştır. Bu örnek dahi söz konusu uygulamanın 'kamu görevine girme hakkını' Anayasa'nın 13'üncü maddesindeki ölçülülük ve orantılılık ilkelerine aykırı bir şekilde sınırladığını göstermektedir. Kamu Personel Hukuku'nda kişilerin verimliliklerinin en yüksek düzeyde olduğu ve hizmetlerinden en yüksek oranda yararlanılacak bir biçimde çalıştırılmaları esastır. Bu konuda birçok Danıştay kararı da bulunmaktadır. Bu esasın temel dayanağı da Anayasa 70. Madde'de yer alan 'Hizmete alınmada, görevin gerektirdiği niteliklerden başka hiçbir ayırım gözetilemez' ilkesidir. Ancak alım yapılacak kadro görevlerinin etkin ve verimli yürütülmesi amacı ile bu düzenleme ile getirilen 'hâlihazırda bir kamu kurum ve kuruluşunda görev yapmamak şartı' arasında hiçbir zorunlu bağ bulunmamaktadır. Aksine bu şartın varlığı söz konusu görevlerin liyakatli kişiler tarafından yerine getirilmesini önlemekte, hâlihazırda bir kamu görevinde istihdam edilmekte olanlar bakımından ayrımcı bir uygulama yaratılmaktadır. Söz konusu Cumhurbaşkanlığı kararına karşı Danıştay nezdinde yürütmenin durdurulması talepli iptal davası açılmış olup bu düzenlemenin bir an önce mülga edilerek yerleştirme işlemlerine başvuruların tekrarlanması hukuk devleti ve kamu yararı gereği zorunludur."

KAYIRMACILIK ŞÜPHESİ!

Öte yandan Tarım ve Orman Bakanlığı yetkililerinden konuya yönelik yapılan açıklamalarda uygulamanın yeni istihdam oluşturma düşüncesiyle gerçekleştirildiği ileri sürüldü. Bakanlıktan emekli bazı çalışanlar da söz konusu kararı, personel alımında 'daha önce benzeri görülmedi' ifadeleriyle olarak yorumladı. Bu durum, karara yönelik kayırmacılık ve torpil şüphelerini artırdı. 'Bu kararla yüksek KPSS puanı sahibi adayların önü kesilerek ne amaçlanıyor?' sorusu gündeme geldi.

BİMER YALANLANDI!

Ayrıca süreç öncesinde bazı adaylar, BİMER üzerinden bakanlığa "kamuda çalışanı olmam Tarım ve Orman Bakanlığı'nın açacağı tercih döneminde yerleşmem durumunda çalışmanın önünde bir engel doğurur mu?" diye soruyor, Tarım ve Orman Bakanlığı Taşra Atama Daire Başkanlığı "Bakanlığımız sözleşmeli personel alımlarına unvan değişikliği yaparak başvurabilirsiniz" yanıtını veriyor. Bakanlık mart ayında verdiği cevabı, mayıs ayındaki kararla yalanlıyor.

SONUÇLAR YARGIYI BEKLESİN!

Mevcut durumda kamuda çalışan, Tarım ve Orman Bakanlığı'na görev değişikliğiyle geçiş hakkı bekleyen adaylar, yaşadıkları mağduriyetlerin giderilmesini talep ediyor. Ayrıca adaylar, ÖSYM'nin yerleştirme sonuçlarını yargı süreci tamamlandıktan sonra açıklamasını istiyor.