Vücut kitle indeksi kaç olmalı?

Halk arasında boy kilo endeksi olarak da bilinen vücut kitle endeksi, kilogram cinsinden vücut kitlesinin, metre cinsinden vücut uzunluğunun karesine bölünmesiyle hesaplanabilir.

Vücut kitle indeksi kaç olmalı?

Beden kitle indeksi 18,5 kg/m2'nin altında olduğunda osteoporoz, kısırlık ve bağışıklık sisteminde zayıflama gibi sorunlar ortaya çıkabilir. Aynı zamanda normalin altında bir kiloya sahip olmak, yeme bozukluğu ya da başka bir rahatsızlığın habercisi de olabilir. Kilo normal aralığa yaklaştıkça, vücudun bağışıklığı güçlenecektir. Eğer kilo kontrolü ile ilgili endişeler varsa, başka problemler olmadığından emin olmak için mutlaka doktora veya diyetisyene danışılmalıdır. Beden kitle indeksi 18,5 - 24,9 aralığında ise normal bir kiloda demektir ve bu durumda kilo ile ilgili sağlık sorunlarına yakalanma olasılığı azdır. Kiloyu korumak için beslenmeye dikkat etmeli ve düzenli egzersiz yapmak gereklidir. Yetişkin bireylerin gün içinde en az 30 dakika aktif olması gerekir. 25'in üzerinde bir beden kitle indeksi ise kiloya bağlı diyabet, kalp hastalıkları ve bazı kanser çeşitleri gibi sağlık sorunları yaşamaya sebep olabilir. Beden kitle indeksi yükseldikçe bu hastalıklara yakalanma riski de artar.

Kişinin vücudundaki ya ve kas miktarının ölçülüp değerlendirilmesi için ilave ölçümler yapılmalıdır. Dolayısıyla boy kilo endeksi, vücudun ne kadar yağlı olduğunun doğrudan bir ölçüsü olarak kabul edilmez. Vücut kitle endeksi, kişinin sağlıklı ya da sağlıksız bir kiloda olup olmadığını belirlemeye yardımcı bir araçtır. Yapılan hesaplama sonucunda kişinin vücut kitle endeksi yüksek çıkarsa bu, kişinin vücudunda çok fazla yağ olduğu anlamını taşıyabilir. Diğer bir ifadeyle yüksek BMI sonucu, kişide kalp hastalıkları, yüksek tansiyon ve diyabet gibi hastalıklara yakalanma riskinin de yüksek olduğunu ifade eder. Çok düşük BMI sonucu ise kişinin boyuna göre fazla zayıf olduğunu ifade eder. Bu aynı zamanda kişide kemik erimesi, bağışıklık sisteminin zayıf olması ve anemi gibi pek çok farklı hastalığın varlığının işareti olabilir. Bu yüzden ideal kilonun korunmasına yardımcı olmak için son derece kolay bir şekilde hesaplanabilen kilo boy endeksi, kişinin kilosunu kontrol etmesine ve daha önemlisi kilosuna bağlı olarak gelişebilecek sağlık risklerine karşı önlem almasına yardımcı olabilir.

BKİ, "Beden Kitle İndeksi" deyiminin kısaltılmışı. Kilo konusunda prensip olarak önce bu değerlendirmeyi yapılır:

BKİ'si 20-25 arasında olanları normal, 25-30 arasında olanları hafif şişman, 30-35 arasındakileri şişman (obez) olarak tanımlanıyor.

35'ten sonrası ise çok daha tehlikeli. Sorunlar (mekanik ve metabolik problemler) en çok da bu aralıkta başlıyor. 35-40 arasındakileri "çok şişman", 40 ve üzerindekileri ise "morbit şişman" yani "hastalık derecesinde obez" olarak değerlendirilir.

18-20 aralığını "zayıflık tehdidi", 18'in altını da "ciddi zayıflık" olarak tanımlıyoruz. Bu durum hele bir de gıda reddi (ANOREXIA) derecesindeyse ciddi ölçüde telaşlanılabilir.

Beden kitle indeksi hesaplama

Vücut kitle endeksini hesaplamak, vücut yağı ve kas kütlesi hakkında net bir bilgi sunmasa da kişinin ideal kilosu hakkında kolayca bilgi verir. Kişinin sağlıklı kiloda olup olmadığını anlamasında etkili bir yöntem olan boy kilo endeksi hesaplama işleminde elde edilen değer ne kadar yüksekse, kişinin vücudundaki yağ oranının o kadar fazla olduğu anlaşılır. BMI değeri, kişinin kilosunun, kalp krizi, diyabet ve kanser gibi pek çok sağlık sorunu için risk teşkil edip etmediğini belirlemesi için de kullanılabilir. Vücut kitle endeksi, kişinin kilogram cinsinden ağırlığının metre cinsinden boyunun karesine bölünmesiyle hesaplanır. Elde edilen sonuç, kişinin hangi ağırlık kategorisinde olduğunu anlamasında kullanılır. Pek çok kişi için vücut yağı hakkında iyi bir tahmin sunan kilo boy endeksi, vücut geliştiriciler, düzenli spor yapanlar ve diğer kaslı kişiler için doğru bir anlam ifade etmeyebilir. Bu kişiler fazla kilolu olmasalar dahi aşırı kas kütleleri nedeniyle yüksek BMI değeri ile karşılaşabilirler. Ayrıca kas kütlesini fazlaca kaybeden yaşlı kişilerde de vücut yağının fazla olduğunu gösterme konusunda yetersiz olabilir. Boy kilo endeksi hesaplama işlemi yapılırken çocuklar ve gençler için de aynı formül kullanılsa da BMI cinsinden elde edilen sonuç farklı şekilde yorumlanır. Yetişkin, genç ve çocuklarda vücut kitle endeksi hesaplama şu şekilde yapılır:

Tüm yaş gruplarında olduğu gibi öncelikle kişinin boyu ve kilosu doğru şekilde ölçülmelidir. Ardından boy kilo endeksini hesaplamak için vücut ağırlığı (kg) / boy uzunluğunun (m) karesi formülü kullanılır. Kişinin 1.74 m. uzunluğa ve 70 kg. ağırlığa sahip olduğu örnek bir durumda hesaplama şu şekilde yapılır:

1.74 x 1.74 = 3.02

70 / 3.02 = 23.2

Bu durumda kişinin vücut kitle endeksi 23.2 BMI'dır.

Bir diğer örnekte ise kişinin 1.55 m. boyunda ve 95 kg. ağırlığında olduğu varsayıldığında BMI değeri şu şekilde hesaplanır:

1.55 x 1.55 = 2.4025

90 / 2.4025 = 37.4

Bu durumda ise kişinin vücut kitle endeksi 37.4 BMI'dır.

2 ila 18 yaşındaki genç ve çocuk boy kilo endeksi hesaplama yöntemi aynı şekilde yapılsa da sonuçları farklı şekilde değerlendirilir. İki çocuğun birebir aynı BMI değerine sahip olması durumunda bile birinin obez, diğerinin ideal kiloda olduğu görülebilir. Farklı bir deyişle bu yaş grubunda boy kilo endeksi yaşa ve cinsiyete göre farklılık gösterdiğinden, ölçümün uzman diyetisyen ya da çocuk hekimi tarafından yapılması önerilir.