Blockchain
Kripto Para
NTF
Metaverse
***
Bu 4 kavramı bugün bazı insanlara anlatabilmekte oldukça güçlük çekiyoruz. Ancak yakın gelecekte en çok konuşacağımız konuların tabanını bu kavramlar hazırlayacak.
Gelişen teknoloji biz insanların yaşama dürtüsünün fazlasına ihtiyaç duymasına neden oldu. Artık kimse saatlerce yolculuk yaparak boşuna zaman kaybetmek istemiyor. Ya da iş yerindeki ölü zamanlarını değerlendirmenin yerini arıyor. Benzin alırken arabadan inmek istemiyor mesela. Bu örnekleri sayısız biçimde çoğaltabiliriz ama ‘üşengeçlikle’ açıklayamayız.
Bir insan bir yere eskiden yemek yemek için giderdi. Şimdi yemeği yerken ‘hoş bir deneyim’ derdine düştü.
Yani anladık ki insanların ihtiyaçları değişmese de ihtiyaçlarını karşılama biçimleri fazlasıyla değişti. Ve bu pandemi süreci zaten yalnızlaşma eğiliminde olan insanlara kalabalıklardan uzakta durmanın formüllerini ürettirmeye başladı.
İşte tam bu esnada teknoloji hayatımıza yeni kavramları soktu.
***
İnternet bir çok konu için çözümdü ama sorunları çok fazlaydı. Güvenli değildi bir kere değiştirilebilir, saklanamaz, takip edilemez unsurları vardı. Bir veri internete atıldığı anda her şey yapılabilirdi. Derken adamın birisinin (Rumuzu Satoshi Nakamoto) 2007’de ilk adımını resmen duyurduğu Bitcoin ile birlikte hayatımıza bomba gibi bir şey bıraktı. O dönem ne olduğunu anlamadı kimse. Bir kripto para biriminde, kamu işlem defteri olarak kullanılmak üzere geliştirilmiş bir teknoloji olarak biliyorduk. Merkezi yoktu. Herkes üzerine bir şey yazabilirdi. Yazılanları herkes görebilirdi ama kimse değiştiremezdi.
İşte bu teknoloji mucidini tanımasak da insanlığın elektrik ve internetten sonraki en büyük keşfi oldu.
***
Bu teknolojideki ışığı görenler ilerleyen dönemlerde yeni blockchain ağlarının (Etereum, Binance Smart Chain ve Ploygon, Solana, AVAX ilk akla gelenler) kurulmasını sağladı. Pandemi döneminde bu iş iyice zirve yaptı. Çünkü evde fazlasıyla sıkılan insanların önüne yeni bir oyuncak olarak kripto paralar koyulmuştu. Sıkça yapılan algı ile ‘kripto para-kolay kazanç’ ya da ‘ben de kripto para oynayacağım’ gibi algılar oluşturuldu. Dolayısıyla bu projelere bu dönemde tarihlerinde görülmeyen fonlar aktarıldı. Tabii ki bir teknoloji şirketi eline geçen fonu teknolojiyi geliştirmek için kullanacaktı. (Bu dönemdeki bilinçsiz yatırımcıları ve olaydan bir haber kullanıcıyı hedefe ayan deFİ projeleri 10 milyar doların üzerinde kripto para dolandırıcılığı yaptı. Ama bu işe önem verenler yatırıma devam etti.)
***
Bu aşamada elde güvenliği ispatlanmış bir blockhain ağı ve o ağ üzerindeki işlemlerde kullanılabilecek bir para birimi vardı. Derken Etereum öncülüğünde hayatımıza bir kavram daha girdi: NFT
Bu sistemde insanların tek ya da sınırlı sayıda sahip olabilecekleri varlıkları temsil ediyordu bu kavram ki hemen beraberinde oyun dünyasının dikkatini çekti. İlk başlarda kara para aklama, sanat eseri ticareti gibi amaçlarla kullanılan (kullanıldığı söylenen) NFT bir anda oyunların içinde gezinebilen karakterler, duvardaki tablolar oldu.
Bir kişi blockchain üzerinden üretilmiş kripto para ile birlikte aldığı tek ve benzersiz olan bir dijital karakteri oynadığı bilgisayar oyununda kullanabiliyordu.
***
Özellikle oyun dünyası için benzersiz olan bu deneyim yatırımcılardan sonra oyuncuları da içine çekmeye başladı. Fon büyüklüğünün artmasıyla teknoloji de artmaya devam etti. Sonra bir grup bu NFT’leri daha ucuza mal etmenin yollarını buldu. İnsanların o dijital karakteri ile bir partiye katılabileceğini keşfetti. Bir Rap yıldızı o NFT karakterlerin yer aldığı bir sanal toplantıda konser verdi. Pandemi döneminde birbirine dokunamayan binlerce insan bir araya gelmişti. Evinde oturan insanlar sanal alanlardaki avatarları aracılığıyla buluşup konuşuyordu. İşte bu alanların yer aldığı dijital dünya Metaverse olarak karşımıza çıktı.
Hatta bu işi ilke edinen projeler bu haberlerden sonra değerlerini katladı.
***
Bugün ise bütün dünyada bir dijital çılgınlık başladı. Facebook’un adını Meta olarak değiştirmesi bu kavramın hayatımızdaki yerini bambaşka bir noktaya taşıdı. Milyonlarca insan bir NFT karakter ile metaverse aleminde mülk almaya başladı. Toplantı salonları kuruluyordu.
Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş, Başkentimizin Los Angeles, Bari ve Helsinki'den sonra Metaverse'ün açık ve birlikte kullanılır olması için standartlar geliştiren Open Ar Cloud Association'un 4. Test şehri olduğunu duyurdu. Belediye 4.0’ı Ankara başlattı.
***
DEVA Partisi ise işi bir adım öteye taşıdı. Partinin Dijital Dönüşüm ve Teknoloji Politikalarından sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Burak Dalgın, “Metaverse’ün Deva’sı hazır.
DEVA Partisi Genel Merkezi, Ankara Mustafa Kemal Mahallesi’nden sonra, şimdi de Metaverse Mustafa Kemal Mahallesi’nde. Toplantılar yakında başlıyor. Hayallerimize bile yetişemezler” diye tweet attı.
DEVA Partisi metaverse üzerinde genel merkez kurdu ve bu alanda Türk siyasetinin ilk partisi oldu. Parti binası ve Genel Başkan Ali babacan NFT olarak şimdiki teknolojinin el verdiği biçimde sanal alemdeki yerini aldı.
***
Teknoloji çok hızlı gelişiyor. Sosyal medya hızla 3. Boyuta geçiyor. Artık bir çok faaliyeti metaverse üzerinden yapacağız. İş toplantıları için bile bu metodun kullanılması konusunda çalışmalar var.
Biz ise bu teknolojinin ne olduğunu bilmeyen bir çok insanın bulunduğu Meclis’te halen en sığ zeminde bir yasa çıkarmaya çalışıyoruz. Bugün Meclis’te kripto paraları değil, kripto para borsalarını konuşmalıyız. Borsa’da lot alan adamdan vergi alamıyorsan Avax alan adamdan da almamak gerekli. Ama BİST hangi şartlarla çalışıyorsa Binance’i de o şartlarla çalıştırmalısınız!
Kripto paralar kazanç kapısı değil, her biri insanlığın geleceğine ışık tutmayı ya da yenilik yapmayı amaçlayan dijital teknoloji projeleridir. Sapla samanı iyi ayırt etmek ve devlet eliyle bu dönüşümü desteklemek gerekir.
Meclis’te al-satçı sözde uzmanlarla bu işi konuşmak yerine Emin Gün Sirer gibi bu işe ömrünü adamış bilim insanlarının kapısı neden çalınmaz ki?
Önce bu işin ne olduğu idrak edilip sonra yasa kısmına geçilmeli. Dünya tüm hızıyla 3. Boyuta geçip sanal bir evrene kanalize olurken, bir çok sorunun çözümü bu öteki evrenlerde bulunacakken gemiyi yine kaçırmamak lazım.
Bu ülkenin geleceğini halen bina yapmakta arıyorsak gelin ülke olarak bir adım atalım Meclis’in bir toplantısını o sanal dünyada yapalım!
Yeniliği reddeden değil geliştiren olalım. Ya da olamıyorsak bu vizyonu yaşatanlara sahip çıkalım!
