Hava Durumu

Bir yıldız kaydı: Nadir Gezer

Yazının Giriş Tarihi: 15.02.2020 06:02
Yazının Güncellenme Tarihi: 15.02.2020 06:02

Bursa adı gibi nadir ve nadide bir o kadar da naif bir insanını yitirdi.  Nadir Gezer. Neredeyse 40 yıldan beri tanıdığım bir yazardır.

12 Eylül'ün karanlığı üstümüze karabasan gibi çökmüştü. Kitaplarımızın çoğu ya yakılmıştı ya da polisler alıp götürmüştü.  Toplumcu roman ve öyküye denk gelmek neredeyse imkânsızdı.

Her yerde pıtrak gibi pembe kitap denilen küçük, ucuz uyduruk aşk romanları satılıyordu. Kitapçıları, kişisel gelişim kitapları basmıştı.  "Bireyselleşin, kendinizi sevin, sizden başka değerli bir şey yok" diyerek insanı insan yapan yönünü törpüleyen, buram buram çeviri (hem de en  kötüsünden) kokan, çoğu  intihal kitaplar en çok satanlar arasında yer alıyordu. İnsanlar yazamaz olmuşlardı. Yazanlar da cezaevlerine doldurulmuşlardı. Hatta o yazarların kitaplarını okuyanlar da. Ülkenin tümü yarı açık cezaevine dönmüştü.

Devlet kütüphaneleri bile boşaltılmıştı. İşte tam da böyle bir zamanda Heykel'deki Sönmez'in en alt katındaki sahaflarda Nadir Gezer'in Hanife Nine'den öyküler kitabına denk gelmiştim.

Bir solukta okumuştum. Hatta bir değil birkaç kez okumuştum, zaten incecik bir  kitaptı.  Uzun süredir özlediğiniz bir yakınınızla kavuşursunuz ya,  işte öyle olmuştu.  Kitabı yazarını çok merak etmiştim.  İnegöl'ün köy insanını, gündelik yaşantısıyla öyküleştirmişti.Toplumcuydu, ama ekseni insandı. Öykü dokusu didaktik mesajlar vermek üzerine kurgulu değildi. Özenli bir Türkçesi vardı. Birkaç yıl sonra bir gazetede kitap tanıtımında ilk ele aldığım kitaplardan biri olmuştu Hanife Nine'den Öyküler...  O yazıdan sonra da gelip beni bulmuş, tanışmıştık. Uzun uzun edebiyat,  kitaplar ve Köy Enstitüleri üzerine konuşmuştuk.

Hatta kitabının 4 öykü daha eklediği yeni  baskısına, yazdığım yazıdan bir bölümü eklemişti. Kütüphanemde bütün kitapları vardır. Bir kısmını kendisi uğrayıp bırakmıştır, bir kısmını ise kendim temin etmişimdir. Benim için değerli bir yazardı, hep de öyle oldu.

Toplumcu bir yazardı.  Çok sade, duru, Türkçeyi savunan, kollayan bir anlatım dili vardı.  Yerel şiveyi öykülerine taşıyordu. Öykü ve romanlarındaki karakterler bizdendi ve çok insaniydi, insanı anlatıyordu zaten.  Konularının geçtiği yerler ise doğup büyüdüğü İnegöl ve Bursa'ydı.

KISA YAŞAM ÖYKÜSÜ  

İnegöl'ün Eymir Köyü'nde 1930'da dünyaya gelmişti. İlkokulu Eymir ve Mezit köylerinde tamamladı. İki yıl kadar okula gidemedi. Tütün işçiliği yaptı.  Zor yıllardı. 17 yaşındayken Arifiye Köy Enstitüsü'ne gitti. 1952'de mezun oldu. Çorum'un Tahrankozlusu Köyüne öğretmen olarak atandı. Aynı yıl Gazi Eğitim Enstitüsü Fen Bölümü'ne girdi. Sonrasında Anadolu'nun çeşitli kentlerinde öğretmenlik yaptı.

Maarif Kolejlerinin açılmasına karar verilince Milli Eğitim Bakanlığı tarafından İngiltere'ye kursa gönderildi. Dönüşte Diyarbakır Maarif Kolejj'nde görevlendirildi. 1971 yılında Bursa Maarif Koleji'nin  (Anadolu Lisesi) kurucu müdürü oldu.

1978'de Anadolu Liseleri'ne öğrenci alınışını değiştiren ve sınıf mevcutlarını artıran karara tepki göstererek ayrıldı ve 1980 yılında emekli oldu.  Sonraki yaşamını ise edebiyata adadı. Zaten 1978 yılından sonra yazın çalışmalarına ağırlık vermişti. İlk öyküsü Türk Dili Dergisi'nde Mart 1979'da yayımlanmıştı. Bu arada Kıyı, Edebiyat, Yaba Öykü, Biçem ve Yeni Biçem dergilerinde  yazı ve öyküleri yayımlanmaya  başlamıştı.

ESERLERİ

Eserlerinden bazıları şunlar:

Eteklerinden Sis Dağına (gezi,2002). Hanife Nine'den Öyküler (1981, Nevzat Üstün öykü birincilik ödülü), Yürüyen Gece (1988, öykü), Puslu Hüzün (1989, öykü), Boşluktaki Adam (1990, roman, Ferit Oğuz Bayır roman mansiyonu), Aydınlığa Yürüyenler (1993, roman), Yer Odamdan Notlar 1 (düşün yazıları, 1998),

 Kırılgan Umutlar (öykü, 1998), Yitikler Arasında Zaman (yazınsal inceleme, 2000), Şenlet Öğretmenin Destanı;( 2000), Yalnız Adamın Düşleri (destan şiir, 2000), Karbeyazı Geceler Üstüne (şiir,= 2000). Mustafa Kemal, Ulusal Eğitim, Köy Enstitüleri (araştırma, 1999), Uludağ

AYDINLIĞA YÜRÜYENLER / KÖY ENSTİTÜLERİ

Nadir Gezer eğitimciydi, edebiyatçıydı, Bursalıydı, Türkçeyi savunuyordu. Atatürkçü'ydü, çağdaş eğitimden yanaydı. O bir köy enstitülüydü. Öykü, roman ve araştırmalarında köy enstitülerini yazmıştı zaten. (Aydınlığa Yürüyenler romanında Köy Enstitülerinin kapanışını anlatıyordu.) Talip Apaydın, Fakir Baykurt, Ferit Oğuz Bayır, Mahmut Makal gibi köy enstitülü yazar kuşağının sonuncularındandı. Eğitimci yanını roman ve öykü karakterlerine taşıyordu.

Zeki Baştürk sosyal medya sayfasında köylüsü "tütünün zifirini, acısını tattık, çilesini çektik.  İpek böceği için omuzumuzda dut yaprağı taşıdık; harmanda düven sürdük" dediği yakın dostu Nadir Gezer'i çok güzel anlatmış.

Bilmiyordum: Baştürk'ün babası köyün ilk okuyanı, ilk aydını,  ilk eğitimcisiymiş ve köyündeki çocukları etkileyerek Köy Enstitüsü'ne yönlendirmiş. İlk giden üç kişiden biri de Nadir Gezer'miş. 
Baştürk'ün yazısındaki şu bölümü sizlerle paylaşmak istiyorum:

"Bir söyleşimizde şöyle tanımlamıştı Köy Enstitüleri'ni:

 'Yazgılarını değiştiren çocuklardı Köy Enstitülüler. Bu değişim, bir sarkaç gibi iki yana sallanmakla gerçekleşmezdi.

Bir iş ortamına gerekseme vardı. Yaşam üç boyutlu güzelliğe ulaşmalıydı. Kültür derslerini işliklerle tarımsal alanlar desteklemeli, bu üç boyutlu yaşama, beden eğitimi sağlıklı bir yaşam için destek vermeli, müzikle de duyarlıklar keskinleştirilmeli, halk oyunlarıyla da toplumsal duyarlıklara doğru depdeğişik bir insanın insana bakışı yaratılmalıydı.

 Bu bir değişimin, yenidünya görüşünün insana benimsetilmesiydi. İnsanoğlu topraktan güç alırken işlikte keskin görüşlere, arayışlara yönelirken kültür dersleri öğrencinin değişim dünyasına yeni duyarlıklar eklemeliydi.

 Bu duyarlıklara duyarlıklar katan şiirden öykü ve romana, tiyatroya yeni açılımlara sürüklemeliydi öğrenciyi. Köy Enstitüleri durağan bir yapının dışında öğrencisini sürekli devinime sürükleyen, bunu gerçekleştirirken de resimden, müzikten güç alır, yeni bir yaratı dünyasına çekerdi öğrencisini."

Yükleniyor..
En son gelişmelerden anında haberdar olmak için 'İZİN VER' butonuna tıklayınız.