Çocukları dijitalden uzak tutmanın ipuçları

Dünkü yazımda çocuk ve gençlerde oluşan dijital bağımlılığın kovid-19 salgını sürecinde daha da arttığını yazmıştım. Şu anda okullar artan salgın nedeniyle yine kapandı ve milyonlarca çocuk ve gence de saat 13.00-16.00 saatleri dışında sokağa çıkma yasağı geldi. Madde bağımlılığının uç noktası suça bulaşmaktır. Ne yazık ki dijital bağımlılık da öyle! Hafta içerisinde 13 yaşındaki bir çocuk akranı olan ikizlerden birini öldürdü, diğerini de yaraladı. İddialara göre katil zanlısı, arkadaşlarına bilgisayar oyunundaki karakterini öldürdüğü için saldırmış.

Bu konuyu Psikolog ve Klinik Logoterapist Beria Bilge Şener ile konuşmuştum. Şiddet içerikli bilgisayar oyunlarının tehlikesine ve çocuklara farklı seçenekler sunulması gerektiğine dikkat çekmişti...

Bilge Şener şu ipuçlarını verdi:

"Kovid-19 salgını nedeniyle evde daha çok zaman geçiren çocuklarla, evdeki büyükler oyun oynamalı, başka yolu yok. Yetişkinler çocuklarla nasıl vakit geçireceklerini bilmiyor. Aile hikâyelerini anlatsınlar, çocuklar buna bayılıyor. 'Annem şöyle yapmıştı, ben böyle yapmıştım' diye. Çok da anlamlı olması gerekmiyor, geçmişle ilgili hikâyeler anlatmalıyız. Zihinlerinde aile bağlarını güçlendirecek hikâyeler oluşturmalıyız.

Eski fotoğraflar işe yarar. Çocuklar için yeni albümler düzenleyelim. Her şey bilgisayarda ve dijital ortamda elde bir albüme bakmanın tadı başka. Çocuklara bu zevki aşılayalım, bol bol da vaktimiz var. Belki de bilgisayardaki fotoğraflardan seçip bastırılabilir. Yeni albümler düzenlenebilir. Bu dönemde çocuklara koleksiyon kültürü kazandırılabilir, biz eskiden pul koleksiyonu yapardık mesela."

ÇOCUKLARA YAŞAMSAL BECERİLER KAZANDIRIN

Yapbozları hatırlattım; tahmin edemediğim bir uyarıda bulundu Bilge Şener:

"Yapbozlar çocukları obsesifleştiriyor biraz da yatkınlığı varsa obsesif yapıyor, onun yerine dikiş, nakış, örgü ve el beceriyle oyuncak üretimi yapılabilir. Maket yapımı da bir seçenektir. Çocuklara mutfakta kurabiye, kek, yemek yapımını öğretin.

Kovid-19'daki kapanma süreci gerçek hayatta gerekecek olan yaşamsal becerilerin kazandırılması için değerlendirilebilir. Yemek yapmayı kız da öğrenir, erkek de yaşamsal şeyler bunlar. Erkek çocuğu da düğmesini dikmesini bilmeli. Dünyanın en iyi aşçıları, en iyi terzileri çoğunlukla erkektir."

Çocukların kovid-19 salgını nedeniyle korku ve kaygı düzeylerinin yükseldiğini ne yapılabileceğini sordum; "Çocuklara korkularını anlattırın. Çok fazla müdahale ettirmeden anlattırıp dışarı yansıtmasına yardımcı olun" dedi.

EBEVEYNLERE ÖNERİLER; OLUMSUZ HABERLERİ İÇSELLEŞTİRMEYİN!

Ve ebeveynlerin de yüksek kaygı düzeyine dikkat çekerek önerilerini gündeme getirdi:

"Yetişkinler de çok stresli, korkuyorlar. Kendi gelecekleriyle, sağlıklarıyla, yakınlarını kaybetmekle, ekonomik sıkıntılarla ilgili kaygıları var. Bu kaygılar nedeniyle de çocuklara sabırlı olunamıyor. Herkese önerim şu; televizyonlarda olumsuz haberler çok fazla tekrar ediliyor. Sosyal medyada da öyle, ama imleci kaydırıp atlayabiliyorsunuz. Televizyonda sürekli yinelenen olumsuz haberler insanın beynine kazınıyor.

 Kaygı eşiğini hepten yükseltiyor. Haberleri alacağız, kapatacağız. Ailecek film izleyin, müzik dinleyin. Olumsuz haberlerden uzak durmaya bakın. Bu hiç haber almayalım, duyarsızlaşalım, demek değil.

Korkmak hiç kimsenin sağlığını geri getirmiyor. Oradaki konularla özdeşim kuruyoruz. Bizim kültürümüzde teşvik edilen bir şey, başkasını anlamak, empati kurmak; ama böyle zamanlarda bunu fazla yapmak bütün onun duygularını alıp yüklenmektir. Unutmak da öyle! Sürekli 'unutmayın' mesajı veriliyor. Ne yapalım, her şeyi hatırlayalım o zaman... Bir sürü felaket oldu, her dakika onları hatırlarsak yaşayamayız!.."

Bilge Şener sözlerini şöyle sürdürdü:

"Bu kadar acı şeylere rağmen bizim önümüzde yaşayacağımız çok değerli bir zaman var; ama bu da sınırlı bir zaman. Bunu da imkânlar çerçevesinde en güzel şekilde yaşamak, güzelleştirmek elimizde. Hayat değerli ve anlamlı, dolayısıyla yaşadığımız her an değerli ve anlamlı."