Hava Durumu

Ecdat mirası Pirinç Han'a saygısızlık!

Yazının Giriş Tarihi: 28.07.2019 06:03
Yazının Güncellenme Tarihi: 28.07.2019 06:03

Avrupa ile Asya arasında köprü görevi üstlenen Anadolu toprakları aynı zamanda ticaret yoluydu... 

Kral Yolu, İpek Yolu gibi çok sayıda antik yollar vardı. Anadolu'da ticaretin varlığı çeşitli tarihi metinlerde geçiyor, Boğazköy, Kültepe gibi antik yerleşim yerlerinde ticaret kolonileri kurulduğu da biliniyor...

Anadolu'da Karahanlılarla başlayan Kervansaray ve han yapımı Gazneliler ve Selçuklular döneminde de devam ediyor... Osmanlı döneminde de han ve kervansaray yapımı sürüyor.

Bursa, fetihle birlikte Osmanlı'nın başkenti oluyor ve önemli bir ticaret merkezine dönüşüyor, hızla gelişiyor. Bursa'da 14. yüzyıldan itibaren kale dışında şehrin ihtiyacına yanıt verecek hanlar ve hanlar yapılıyor...

16. Yüzyılda ise ipekçilik, ticari yollar, esnaf örgütlenmesi ve yabancı tüccarlar Bursa'da ticaretin gelişmesinde etken oluyor.

Özetle Bursa'da Osmanlı hanlarının ilk örnekleri veriliyor ve bu dönemde konaklama yapısı olmaktan çıkarak halkın tüm ihtiyaçlarını karşılayan birer ticaret yapısına dönüşüyor.

Bursa'da şu anda ayakta kalan hanlar da aynı işleve sahip...  Bursa'da yapılan çok sayıda handan geriye 13 han kaldı...

PİRİNÇ HAN: 511 YILLIK ÇINAR

Pirinç Han'a gelince; II. Beyazıt döneminde yapılıyor. Yapımına 1490 yılında başlanıyor ve 18 yıl sonra 1508 yılında tamamlanıyor... Hanın mimarı Yakup Şah ve Abdullah oğlu Ali...

Tarihçiler Pirinç Han'ın yapıldığı dönemde Bursa'da çok sayıda Venedikli, Rus ve Frenk Tacirin olduğunu bunların da Pirinç Han'a yakın olan Şehreküstü civarında oturduğunu yazıyor. (Fomara dediğimiz bölgeye adını veren de zaten Osmanlı'nın son dönemindeki çok varlıklı bir Levanten; Mösyö Fomara!)

Özellikle kürk ticaretinin yapıldığı bu handa 16 yüzyılın ortasından sonra bazı ipek bükücülerinin burada toplandıkları biliniyor...

Hem konaklama hem de ticaret amaçlı yapı, Bursa'ya gelen yabancı tüccarların en fazla uğradığı hanlardan biri oluyor.  İki katlı olan Pirinç Han'da üst katta 38 alt katta ise 40 oda bulunuyor. Geçmişte develikler ile ahırlar da varmış.

Tam 511 yıllık bir çınar olan Pirinç Han 1519, 1630, 1644, 1670 yılları ile 1855 depremlerinde hasar görüyor, onarılıyor.

Hanın kuzey köşesi  çapraz olarak, Cumhuriyet Caddesi'nin açılması sırasında yıkılıyor. Hava fotoğrafında kare görüntüyü bozan köşe net görülüyor. (Kaynak: Raif Kaplanoğlu, Pınar Gürhan)

Pirinç Han, 1990'lı yılların sonunda mal sahiplerinin ihtilafları kısmen giderilip bakımı, onarımı ve restorasyonu yapıldı. O yıllarda neredeyse her gün Pirinç Han mal sahiplerinin mağduriyet haberini yapar olmuştuk.

2002 yılından sonra yeniden hizmete girdi... Şimdi alt katı ve bahçesinde kafeteryalar var; üst katta da çeşitli dükkanlar faaliyet gösteriyor...

NEREDEN ÇIKTI BU PRİNÇ HAN YAZISI?

Şimdi... Bu Bursa'nın hanları ve Pirinç Han yazısı nereden çıktı diyeceksiniz... Malum, bugün resmi olarak iş günü değil... Tatil... Tatillerde kimi zaman kültür, sanat tarih yazıları yazılır, bunları da kendi aramızda "soft yazılar" olarak adlandırırız...

Ama bu yazı onlardan değil...

Pirinç Han Bursa'nın simge yapılarından biridir... Son yılların dillerden düşmeyen tabiriyle ecdat yadigarıdır... 

Rahmetli Hikmet Şahin'in Büyükşehir Belediye Başkanı olduğu dönemde Pirinç Han'dan itibaren Hanlar Bölgesini açığa çıkarmak gibi bir projesi vardı.

Ne yazık ki ondan sonra bu proje rafa kalktı... Yaşasaydı ve büyükşehir belediye başkanlığına devam etseydi, şu anda Hanlar Bölgesi açılmıştı ve Bursa'ya da turizmde çağ atlatmıştı...

Pirinç Han 5 asırdır bulunduğu yerde depremlere, yangınlara, celali isyan ve yağmalarına karşın ayakta kalmayı başarabildi.  

Ama 21. yüzyıl tüketici toplumunun sosyal afetine ne kadar dayanabilecek acaba?

HAVALANDIRMA PENCERESİNDEN AKAN ŞEY!

Pirinç Han geçtiğimiz yıl, ikinci kattaki dükkanlardan birine çelik kapı takılmasıyla gündeme gelmişti.

Sıra sıra dükkanların hepsi kahverengi bir nizam ahşap kapı iken birisi "Hırsızdan korunma" gerekçesiyle ahşap kapıyı söktürüp çelik kapıyı takıvermişti. Ardından konu basına ve sosyal medyaya yansıyınca da  kiracı özür dileyip kapıyı eski haline getirmişti...

Şimdi... Bir okur mesaj atarak Pirinç Han ile ilgili bir konuda uyardı:

"Gül Hanım, böyle rezalet olur mu? Pirinç Han'ın menfezlerinden bildiğiniz yağlar akıtılıyor. Rant uğruna tahrip ediliyor. Çok çirkin bir görüntü.  Hem de çok göz önünde bir yerde! Nostaljik Tramvay'ın Pirinç Han önündeki durağının tam arkasında."

Fotoğrafa baktım.  Dar, uzun havalandırma pencerelerinden ya da menfezlerinden birinden sahiden de bir şey akmıştı, kalıcı mıydı? Yani şu da olabilirdi...

Denilen yere gittim; Pirinç Han'ın Cumhuriyet Caddesi'ne bakan yüzündeki menfezlerden birinden duvarı aşağı kadar kirleten bir şeyler akmıştı.  Diğer havalandırma pencerelerinde hiçbir sorun yoktu. Sadece birinde kirleten akıntı vardı. Öyle ince bir akıntı da değil. Yukarıdan aşağıya doğru tarihi binanın duvarında iz bırakmış. Aynı günün akşamı yine gittim...

Duvarda siyaha yakın koyu renkli bir iz bırakan akıntı, olduğu gibi yerinde duruyordu... Hava çok sıcaktı, su olsa kururdu... Gittim baktım, sahiden de yağ gibi bir şey! İğrendim, elleyemedim...  Ta yukarıdan aşağıya kadar duvarda kirli bir şekil yaparak akmış!

Menfezin kenarına konulmuş bazı yoğurt kabına benzer bir şeyler gördüm ama ne olduğundan da emin olamadım...

Şimdi... Önünden her gün binlerce insanın geçtiği bir yer. Tarihi çarşıların girişi... İyi kötü şehre yabancı turist de geliyor, eh bu aralar iç turizm de fena değil. Bir zabıta ya da herhangi bir yetkili bunu nasıl görmez? Hiç anlayamadım...

Bir Avrupa kentinin tarihi bir binasına herhangi bir kiracı böyle yapsaydı ne olurdu acaba? Venedik'te ağaç dibinde kahve yapan turistlere bile yüzlerce Euro ceza kesilip şehirden atıldı. Trieste'de iki ağaç arasına hamak kuran turiste de aynı yaptırım uygulandı.

Velhasıl... Bu 508 yıllık tarihe, sahici bir ecdat mirasına yapılan laubalilik, bu saygısızlık kabul edilemez...  Yetkilileri gereğini yapmaya davet ediyoruz...

Yükleniyor..
En son gelişmelerden anında haberdar olmak için 'İZİN VER' butonuna tıklayınız.