'Gözlerimizi kapatarak depremden kaçamayız!'

Son günlerde art arda depremler yaşanıyor. Bursa'da, Mudanya'da, Çanakkale Ayvacık'ta... Peki, neler oluyor?

Jeoloji Mühendisleri Odası Güney Marmara Şubesi Başkanı Engin Er, Bursa'da yıllardır bıkıp usanmadan deprem konusunda uyarır. Biz de her deprem ya da doğal afet sonrasında kimi zaman da öncesinde görüşlerine başvururuz.

Engin Er ile görüşüp son depremleri sordum:

 "Her zaman söylediğimiz; olmasını beklediğimiz depremler oluyor. Yıllardır Bursa kamuoyunda 'Bursa depreme hazırlıklı olsun!' dediğimiz depremler oluyor.

 Sadece Bursa değil, bölgemizde son 20 yıldır anormal deprem artışı var. Dünyada da böyle. Son iki aydır Bursa'nın hissettiği yedinci deprem... Bu depremler olmaya devam edecek."

BÜYÜK DEPREMİ TETİKLEMEZ!

Büyük bir depremi tetikleyip tetiklemeyeceğine yönelik şunları söyledi:

 "Bunlar büyük depremi tetiklemez... Son Çanakkale depremi müstakil depremdir. Bu daha büyük deprem oluşmasına müsaade etmez. Burada 5 büyüklüğündeki depremler her zaman beklenir.

Türkiye'nin en çok deprem olan bölgesidir. Fay hattı aktif ve diridir. İki yıl önce buranın güneyinde bir deprem daha olmuştu. Biz akademik odalar olarak orada incelemede bulunmuştuk... Önceki gün olan deprem hepimizin beklediği bir depremdi."

MUDANYA'NIN DURUMU

Mudanya'nın durumunu sordum, anlattı:

"Mudanya üç fay hattından etkilenecek yerlerden birisi, Kuzey Anadolu Fay Hattı'nın (KAF) kuzey, orta ve güney kolundan etkilenecek bir ilçe... Bu deprem Mudanya'dan geçen fay hattının devamında oldu.

Sistem aynı sistem. İznik'ten başlayıp Mudanya'dan geçen ve Çanakkale'ye devam eden KAF'ın orta kolu. Onun üzerinde oldu.  Bursa merkezli depremler de var. Sistemin tamamı hareketli. Bu olan depremler gerilimi azaltmıyor. Depremi bir yerden başka bir yere taşıyor. Bir yerde deprem olunca önü ve arkasında gerilim artar."

ŞEHRİ DEPREME HAZIRLAMAK

Peki, ne yapılmalıydı? Önümüzde yerel seçimler var, başkan adaylarına önerisi neydi? Başkan Engin Er'in yanıtı çok netti:

 "Bu depremler şunu gösteriyor. Bursa'nın bir an önce fay hattını tespitten de çıkarak artık bu fay hatlarında oluşacak önlemleri almayı tartışması lazım.

Biz 'Hâlâ fay hatları deprem üretir mi, üretmez mi? Kaç büyüklükte üretir? Ne zaman üretir?" sorularını soruyoruz.  Bu gibi soruları bırakıp, hatta fayların isimlerini de bırakıp, mesela '3 No'lu fayda oluşacak şu büyüklükteki depreme karşı alınacak önlemleri' tartışmamız lazım..."

Önümüzdeki yerel seçimlere atıfta bulunarak şunları söyledi:

"İşimiz depremi önceden tahmin etmek değil. Şehri depreme hazırlamak lazım. Bunun da en kolay yolu kentsel dönüşüm. Kentsel dönüşümü de şehir bazında yapmamız lazım. Tartışılıyordu, parsel bazında başladı. Şehrin planlanması lazım. İlçeler dâhil bütüncül yaklaşımla.

'Bölge bazlı değerlendireceğiz' deniyor ya, şehir bazlı yapmamız lazım. 'Pahalı olur, zor olur' diyorlar. İnsan hayatından zor mu? İnsan hayatı daha mı ucuz? Ve belediyelerde tüm yöneticilerden, artık akademik odaları bu işin içine almalarını rica ediyoruz..."

PLANLAMA ŞART!

Engin Er planlamaya dikkat çekti:

"Yerel yöneticiler 1/100 binlik plandan başlayarak 1 /1000'lik planlara dek fay hatlarını işlemeli, bununla ilgili gerekli tedbirleri alacak şekilde sakınım bantları oluşturmalı... Belediyeler yapılaşmayı kontrol edecek şekilde yapılanmalı. Jeolojik, jeoteknik ya da zemin birimi kurulmalı...

Bunun uygulamaları mutlaka kontrol edilmeli... Akademik odalar da sürece dâhil edilmeli. Bakın bununla ilgili para pul istemiyoruz. Sadece karara karışmak da istemiyoruz. Sadece karar alınırken kararda görüşümüz olsun istiyoruz."

Büyükşehir Belediye başkan adaylarına şu soruyu yöneltti:

Büyükşehir Belediye başkan adaylarına da birinci sorumuz. Bursa'yı nasıl güvenli şehir haline getirecekler? Doğal olayların doğal afete dönüşmesini nasıl engelleyecekler?

Biz Bursa için binlerce insan hayatını ilgilendiren, Türkiye ekonomisini ilgilendiren konular için çalışıyoruz. Bildiğimizi anlatacağız, bilmediğimizi öğrenip yine bıkmadan usanmadan anlatmayı sürdüreceğiz"

'ABD'DEN TERCÜME İLE OLMAZ'

Er'in uyarıları arasında yapı denetim yönetmeliği de yer aldı:

"Yapı denetim yönetmeliği revize edilmeli. Son çıkan yönetmelik karabasan haline geldi. Rapor formatı yok, olmadığı için de bina ruhsatını pek çok belediye durdurdu.

 Ekonominin önü tıkandı. Acilen değişmeli. Merkezi hükümetten yerel yönetimlere herkese sorumluluk düşüyor. Tasarım mühendisliği kavramı geldi; o kadar zorlaştı ki odalar dava etti. İmza kampanyaları düzenlendi. Bir hesaplamalar var, Amerika'dan yapılmış kısmi tercüme.

 Hesaplamalarda kaya yok, kil zeminlerle ilgili hesaplar yok. Tasarım mühendisi olmak için jeolojik bilgileri, fay hatlarını bilmek lazım. Çok problem var.

Akademik odalar işin içinde olarak yeniden revize edilmeli. AB'de yapılan çalışmaları alalım, uygulayalım. ABD'nin hepsinde de değil bazı eyaletlerinde uygulananı değil, tercüme ile olmaz..."

'DEPREM SIRASI YAPILACAKLAR UNUTULDU'

Engin Er, deprem öncesine göre, deprem sonrasına daha hazırlıklı olunduğunu söylerken, önemli bir hususa değindi;

"1999 depremi sonrasında, deprem sırasında ne yapacaklarımız çok konuşuldu, deprem çantamız vardı, unutuldu. Okullarda artık böyle bir eğitim verilmiyor. İnsanlar unuttu, 15 yaşındaki çocuğa sorun bilmez... Bu konuyla ilgili eğitim yok...  

1999 sonrası yaygın eğitim ve bilinçlendirme kampanyaları yürütülmüştü, durdu. 'Sigara sağlığa zararlı' doğru bir çalışma. Deprem sırasında ne yapmamız konusunda da TV'de yayınlar yapılmalı, okullarda çocuklar eğitilmeli... Hatta akademik odalar olarak muhtarlar çağırsın, anlatalım, oda olarak buna da varız. Gözlerimizi kapatarak depremden kaçınamayız"

Son günlerde uyduların bir hizaya gelmesinin büyük deprem üreteceğine yönelik iddiaları ise "İnsanlar paniklemişler. Deprem uydulara, gezegenlere bağlı değil" diyerek yanıtladı.