Koronavirüs önlemleri ve diğer hastalık ve ölümlerde düşüş

Sağlık Bakanlığı Koronavirüs salgınını iyi yönetti.

 (Sadece dünyada salgın binlerce can almaya başladığında "yurt dışından ilk gelenler, karantinasız ülkenin dört bir yanına gönderilmeseydi daha doğru olurdu" diye düşünüyorum.)

Sağlık Bakanlığı bünyesinde Bilim Kurulu oluşturuldu. Okullar kapatıldı, art arda tedbirler geldi. İnsanların sosyal mesafesiz ya da toplu olarak bulunduğu tüm iş yerleri kapatıldı. Hafta sonu sokağa çıkma yasakları, seyahat kısıtlaması geldi.
Günde 20, 30 hasta bakan Avrupalı meslektaşlarına göre bizim hekimlerimiz günde 100 - 120 hasta bakmaya idmanlıydı. Sağlık Bakanlığı, Bilim Kurulu ile birlikte tedavi protokollerinİ hazırladı. İlaca erişimde sıkıntı yaşanmadı. Fazla olan bilgisayarlı tomografi (BT) cihazları erken teşhiste ve erken tedaviye başlamada avantaja dönüştü. Filyasyon ekipleri oluşturuldu, hasta teması olanlar bire bir evlerde izlendi.

İnsanlar bilime, bilim insanlarına kulak vermeyi, başta hekim ve hemşireler olmak üzere sağlık çalışanlarını sevmeyi ve saymayı yeniden öğrendi. Sağlık çalışanları da destan yazdılar.

Televizyon kanallarında haber ve açık oturumlarda bilim insanları tarafından doğru bilgilendirme yapıldı; salgınla mücadele iki üfürük bir muskaya bağlanmadı!
Bu arada insanların yaşam biçimleri değişti; yeni alışkanlıklar edindiler. El yıkamaya, sosyal mesafeye, hijyene dikkat ettiler. El sıkışmamayı, sarılmamayı, uzaktan selamlaşmayı, uzaktan sevmeyi öğrendik. Vatandaşların büyük çoğunluğu "evde kaldı".

 Yoğun bakım ve entube hasta sayılarının yanı sıra vaka ve ölüm sayıları azalırken, iyileşenlerin sayısı hızla arttı. Tüm tedbirlerin sonucu, koronavirüs salgınının kontrol altına alınması ve inişe geçmesi oldu.

YATAĞA DEĞİL EVE BAĞIMLI OLDULAR!

Dün tanıdığım hekimlerle konuştum; koronavirüs inişe geçmişti; peki, diğer hastalıklar ne durumdaydı? Evde kalmaktan dolayı insanlar, özellikle de yaşlılar hastalanıyor muydu? Bir hekim arkadaşım ile görüştüm; önemli tespitlerde bulundu:

 "Yaşlılar evden çıkmadığı için sokakta ya da merdivenlerden inip çıkarken düşüp bir yerini kırmıyor. Zaten belli yaş grubu evden çok çıkmıyordu. 'Yaşlı ve kronik hastalıklarda sorunlar arttı evde hareketsizliğe bağlı ölümler gözüktü' demek için erken. Eve kapandı ama odada nodaya gidiyor. Hareket halinde. Seyahatte hareketsiz kalınca ayak şişer, yatakta 15 gün kalsa elde ayakta rahatsızlık gösterebilir.

 Ama koronavirüs yaşlıları yatağa değil eve bağımlı yaptı. Ben bu tür hastalıkların çok artacağını sanmıyorum. Uzun araç yolculuğu ya da uçak yolculuğu yapınca bizim de elimiz ayağımız şişer, aynı öyle işte. Bu anlamda belli yaş üstünde öyle bir yoğunluk olmadı... Dış hareket olmadığından kalça kırığı da azaldı, buna bağlı ölümler de!"

Peki, koronavirüs nedeniyle insanların ertelediği hastalıklardan kaynaklanan bir yoğunluk oluşuyor muydu? Şu yanıtı verdi:

 "Hayır, henüz öyle bir yoğunluk yok. 'Aile Sağlığı Merkezleri'nde de bir yoğunluk yok. Sağlık kuruluşlarına başvuruların bayramdan sonra biraz artacağını düşünüyoruz.

İnsanlar hastalıklarını erteliyor, doğrudur. Pek çok randevu ve ameliyat iptal edildi. Sadece acil olanlar yapıldı. Ama henüz koronavirüs tedbirleri yani evde kalmaktan dolayı bazı hastalıkların arttığını söylemek için erken. Hatta tam tersi bir tablo yaşanıyor!"

YILSONUNDA ÖLÜM ORTALAMASININ DÜŞECEĞİ ÖNGÖRÜLÜYOR

Görüştüğüm hekimin önemli tespitlerinden biri de tıp camiasının önümüzdeki yılsonunda ölüm ortalamasının düşeceğini öngörmesi yönündeydi:

 "İnsanlar sosyal mesafelere dikkat ettiler. Hijyene önem verdiler. Tokalaşmadılar. Sadece koronavirüsten değil, diğer bulaşıcı hastalıklardan da korudular kendilerini. Trafik azaldı, fabrikaların üretimi de öyle. Dolayısıyla da hava kirliliği ortadan kalktı. Hava kirliliği nedeniyle astım ve KOAH'tan ölümler düştü. Belki de sigara içme azalacak. Koronavirüse rağmen toplumdaki toplam ölüm sayısında azalma yaşanacağı düşünülüyor!"

Ve bir başka önemli konuya daha dikkat çekti:

"Meslektaşlarımızla da konuşuyoruz. Bizler grip virüsünden ölümler görüyorduk. Bu yıl normal grip vakalarından ölüm yaşanmadı. İşin ilginç tarafı koronavirüs geldi, influenza yani grip vakaları görmez olduk. İnfluenzadan daha çok insan ölüyordu, ama zamana yayılıydı. İnfluenzadan ölümler azaldığında toplamdaki ölüm sayısı da azalacak."

TOPLUMDA ÖLÜM NEDENLERİ YER DEĞİŞTİRDİ!

 Ve şu soruyu sordu:

"3 aydır koronadan başka hiçbir şey görmüyoruz. Ne oldu bu hastalara? Hastanelerin acillerine başvuran hastalar ciddi sayıda düştü. Aile hekimlerine gelen hasta sayısı da çok azaldı. Kalp krizi geçirenler, şeker komaları, KOAH'lar, astımlar nereye gitti?"

Ardından da şunları anlattı:

"İnsanlar koronavirüs bulaşır, korkusuyla hastaneye gitmemek için sağlıklarına dikkat ettiler, hastalanmamak için ellerinden ne geliyorsa yaptılar.

Hijyene dikkat edildi, diğer bulaşıcı hastalıklardan korundular. İnsanlar virüs korkusuyla yemeklerini kendileri pişirdi, ekmeklerini bile! Daha sağlıklı beslendiler. İshal ve besin zehirlenmesi vakaları azaldı.

Artı insanlar araçla trafiğe çıkmadı, trafik kazalarından ölümler azaldı. Fabrikalar üretimi azalttı, hava kirliliği ve buna bağlı ölümler azaldı. KOAH ve astım hastalarında ölümü oranı çok düştü. İnsanların genel sağlıklarına dikkat etmeleri, hastalıkları azaltmış olabilir diye düşünüyorum."

Toplumda ölüm nedenlerinin yer değiştirdiğini anlattı:

"Keşke geçmişte koronavirüste verdiğimiz önemi başka şeylere verseydik de insanlar ölmeseydi.

 En basiti fabrikalarda hava kirliliğine yol açan etmenler temizlenseydi de insanlar KOAH ve astımdan ölmeseydi. Keşke toplu taşımaya daha çok önem verilseydi de trafik kazaları azalsaydı. Koronavirüs salgınının bu sonuçlarının da mutlaka araştırılması lazım.

 İnsanlar genel sağlıklarına, hijyene biraz daha özen gösterince, hava temizlenince, trafik azalınca, hastalıklar, kazalar ve kronik hastalıkların alevlenmesi ve ölümler de azalıyor..."