Makine mühendisleri iş kazalarına dikkat çekti

İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası'na rağmen iş kazalarında can kayıpları yaşanmaya devam ediyor... Yasanın çıktığı ilk günden beri hep altını çizdiğim bir konudur. Sözcükler düşüncenin somuta yansımasıdır.

İşin sağlığı olmaz, iş kazası geçirmez, meslek hastalığına tutulmaz, inşaattan düşüp ölmez ya da elini makinelere kaptırmaz veya patlamada yanmaz; buharla haşlanmaz! Esirgenecekse işçinin sağlığı, canı esirgenir, korunur!..
Meseleye işçi sağlığı değil de işin sağlığı açısından bakarsanız, öncelikler değişir... İşin sağlıklı olması demek verimliliktir, üretimdir ama hepsinden önemlisi sürdürülebilir kârlılıktır. Sözdeki öncelikler zihinde böyle karşılık buluyor. Hal böyle olunca da iş kazalarında yaralanma ve can kayıplarında artış yaşanıyor.

Meslek hastalıklarını ise bilemiyoruz. Bundan 30 yıl önce işlemlerin kâğıt üzerinde yapıldığı yıllarda işçilere verilen iş göremezlik belgelerinde "Hastalık, doğum izin, meslek hastalığı" gibi bölümler de yer aldı. İş kazalarının kaydı tutulduğundan biliniyor ama kaç kişinin meslek hastalığına yakalandığı, öldüğü bilinmiyor; diğer hastalıkların arasında kaynayıp gidiyor.

TMMOB Makina Mühendisleri Odası Bursa Şubesi Başkanı Fikri Düşünceli tarafından yapılan basın açıklamasında iş kazaları gündeme getirildi.

Son günlerde İnegöl'de bir, Elazığ Palu'da iki emekçinin ve Balıkesir Gönen'de bir makine mühendisinin iş kazası nedeniyle yaşamını yitirdiğini anımsatan Düşünceli, her gün en az 5 emekçinin iş kazaları yüzünden yaşamını yitirdiğine dikkat çekti!

2020'DE 2.427 EMEKÇİ İŞ KAZASINDAN YAŞAMINI YİTİRDİ

Ve SGK 2019 yılı istatistiklerine göre, 2019 yılında iş kazası sonucu bin 149 emekçinin hayatını kaybettiğini, meslek hastalığı nedeniyle bir kişinin bile hastalanıp yaşamını yitirdiğine dair tespit olmadığını söylerken!...

 İşçi Sağlığı ve İşçi Güvenliği (İSİG) Meclisi'nin 2020 yılında 2.427 emekçinin iş cinayetlerinden yaşamını yitirdiğini, 741 emekçinin ise kovid-19 nedeniyle hayatını kaybettiğini açıkladığı bilgisini paylaştı

Düşünceli iş kazalarının nedenlerine dair ise şunları anlattı:

"Her iş kazası için bir teknik neden söyleyebiliriz, yukarıda saydığımız iş kazaları(!) için, basınçlı kapların, kaldırma araçlarının halatlarının periyodik kontrollerinin yapılmaması ya da ehil ellerce yapılmaması nedenlerini sayabiliriz.

Bu olaylara son halkada bu vurdumduymazlıklar neden olmuştur ancak son halkaya gelinceye kadar asıl neden mevzuat kurgulanmasındaki eksiklikler, denetimsizlik ve ceza uygulanmamasıdır.

Öyle ki 6331 sayılı İş Sağlığı Güvenliği Kanunu'nda işçi sağlığı ve güvenliğinin sağlanması işi piyasa şartlarına bırakılmıştır. Ortak Sağlık Güvenlik Birimleri (OSGB) denilen Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulmuş olan şirketlerden en ucuz fiyatı veren firmalara iş sağlığı ve güvenliği işi ihale edilmektedir!

 OSGB'ler periyodik olarak yenilenen ihaleleri yeniden alabilmek için genellikle iş yerlerinde işverenin önlem alması için öneride bulunmamakta ya da önlem alınmasa da ısrarcı olmamaktadırlar.

Dolayısı ile iş kazaları ve ölümler azalmamaktadır. Ölüm meydana geldiğinde genellikle iş güvenliği uzmanından hesap sorulmakta, işverenlere yaptırım uygulanmamaktadır. Bilindiği üzere 301 kişinin hayatını kaybettiği iş cinayetinde bile tutuklu kimse kalmamıştır!.."

DENETİMLER YETERSİZ

Denetimlerin yetersizliğine dikkat çeken Düşünceli şunları söyledi:

"İş yerleri denetlenmemektedir, Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, Rehberlik ve Teftiş Kurulu Başkanlığı 2019 yılı faaliyet raporunda yer alan bilgilere göre, 2019 yılında İSİG yönünden yapılan toplam teftiş sayısı 3 bin 88'dir. 2020 yılı Temmuz ayında yayımlanan, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı'nın, "İstatistiklerle Türkiye'nin İSİG Görünümü" başlıklı yayınında Türkiye'de 1 milyon 879 bin 771 iş yerinin bulunduğu belirtiliyor. Yani her 1.000 iş yerinden yalnızca 1,6'sı işçi sağlığı ve iş güvenliği yönünden denetlenmiştir. Bu koşullarda iş yerlerinde işçi sağlığı ve iş güvenliğinin sağlanması mümkün müdür?"

İŞ KAZASINDAN ÖLÜMLERİN ÖNLENMESİ İÇİN ÖNERİLER

Düşünceli iş yerlerinde emekçilerin ölmemesi için özetle şunları önerdi:

"6331 sayılı İş Sağlığı Güvenliği Kanunu ile Türk Ceza Kanunu yeniden düzenlenmelidir.

 İSİG'nin sağlanmasının işveren yükümlülüğü olduğu gerçeğinden hareketle iş güvenliği uzmanları, iş yeri hekimlerinin "rehber-danışman" olduğu, dolayısı ile kazalar ve meslek hastalıklarından yalnızca işverenler ya da işveren vekilleri yargılanmalıdır.

Basınçlı kaplar, kaldırma araçları tezgâhlar ve tesisatların periyodik kontrolleri kamusal bir hizmettir ve kamusal anlayışla düzenlenmeli ve usulüne göre yapılıp yapılmadığının izlenmesinde 'Makina Mühendisleri Odası' yetkilendirilmelidir.

İş yerleri İSİG yönünden denetlenmelidir. Denetimler sonucunda İSİG yönünden tespit edilen eksiklikler için, mutlaka etkili idari para cezaları uygulanmalıdır. Özel sektörde mühendislik-mimarlık hizmetlerinin meslek odasına kayıtlı mühendis ve mimarlarca yürütülmesi zorunludur; işverenlerce işe alımlarda, meslek odası kayıt belgesi aranmalıdır.

Özel sektörün, kamu ile her türlü ilişkisinde, hangi kamu kurumu tarafından yapılırsa yapılsın, denetimlerde ve SGK bildirimlerinde oda kayıt belgesi mutlaka istenmelidir.

Yılda yaklaşık olarak 10 bin emekçinin öldüğü meslek hastalıklarının tespit edilmesi için kararlı ve ısrarcı olunmalıdır!.."