Sanayi tesislerinde yangın önlemleri

Son dönemde Türkiye'de sanayisi gelişkin büyükşehirlerde konut yangınlarının yanı sıra sık sık fabrika, depolarda yangınlar gerçekleşiyor. Bursa ve ilçelerindeki sanayi tesislerinde, depolarda da sıkça büyük yangınlar oluyor. Neyse ki yangınlar itfaiyenin başarılı çalışmaları sonucu can kaybı olmaksızın söndürülüyor.

Fabrikalarda çıkan yangınlarla ilgili Makina Mühendisleri Odası (MMO) Bursa Şubesi Başkanı Fikri Düşünceli ile görüştüm...

Yangınların yüzde 100 engellenmesinin mümkün olmadığını söyleyen Düşünceli, önlemlerin doğru biçimde ve zamanında alınması halinde büyük oranda önlenebileceğini, can ve mal kaybının önüne geçilebileceğini söyledi...

Başkan Düşünceli, "Yangını başlarken söndürmek, yayılmasını önlemek ve etkilerini en aza indirmek mümkün. Yangın güvenliği çok kapsamlı bir konu. Şehir plancılığı, mimarlık ve mühendislik başta olmak üzere birçok meslek disiplinini içinde barındırır. Endüstriyel yangın güvenliği ise tesislerin tehlike sınıfına göre ayrı değerlendirilmeli ve önlemler alınmalı.

Tek başına önlemler elbette yeterli olmayacaktır. Mutlak denetimlerin yapılması hayati önem taşıyor. Çalışmayan yangın güvenlik önlemleri ve uygun olmayan yapısal önlemler yangın esnasında işe yaramayacağı gibi çok daha vahim sonuçlara sebebiyet verebilir!" dedi.

SÖNDÜRME, ALGILAMA, DUMAN TAHLİYE, KAÇIŞ YOLLARI

2000 yılında çıkan ve iki kez revize olan yangın yönetmeliğine atıfta bulunan Düşünceli sözlerini şöyle sürdürdü:

"Yangın yönetmenliği çıktıktan sonra yapılan binaların yangına karşı gerek söndürme, algılama, duman tahliye ve kaçış yolları bakımından tedbirlerin alınması zorunluydu. Daha önce yapılmış bina ve sanayi tesislerinde mevcut yapıların yönetmeliğe uydurulması gerekiyordu. Hâlâ mevcut yapıların yangına karşı güvenlik tedbirlerinin alınması devam ediyor...
Doğru yangın tesisatı ve yangın güvenliğinin sağlanması için yetkili mühendislik tasarımı gerekiyor. Yönetmelik; projeden yükleniciye müteselsilen bir sorumluluk içeriyor.

 Projenin doğru uygulanması ve denetimlerinin yapılması her şeyden önemli. Sonradan yapılacak düzenli denetlemeler de çok önemli. Mesela yangın hortumları kauçuk esaslıdır, ısı etkisiyle zamanla sertleşiyor ve kırılgan oluyor. Özelliğini kaybetmişse değiştirilmesi gerekiyor..."

TESİS KURULURKEN YAPILMASI GEREKENLER

Fikri Düşünceli endüstri tesisleri kurulurken yapılması gerekenleri şöyle özetledi:

"Endüstriyel tesis daha proje aşamasındayken, yerleşim yerlerine mesafesi, ulaşım yolları, konumu gereği herhangi bir yangın olayında çevreye yayılma durumları değerlendirilmelidir. Acil durum ekiplerinin ne kadar sürede ulaşabileceği hesaplanmalıdır.

Proje, yangın mimarisine uygun olarak tasarlanmalıdır. Olası çıkabilecek yangınlarda özellikle yangın dumanının, cebri sistemler kullanmadan mimari çözümlerle yapı dışarına tahliyesi de mümkündür. Duman bina içerinde kaldığı müddetçe yangının yayılmasına ve boğma ve zehirleme etkisi ile can kaybına yol açacaktır.

Yangın mimarisinde kaçış yolları ve merdivenleri tasarlanmalı ve tesis içerisinde en optimum mesafelerde konumlandırılmalıdır.

Yangın mimarisinde endüstriyel tesislerin en azından farklı yangın yüküne sahip alanlarının kompartımanları ile birbirinden ayrılmasına yönelik tasarımlar yapılmalıdır. Bu sayede yapının bir bölgesinde çıkacak yangın, kompartımanın yangın dayanım süresine göre yapının diğer kısımlarına sirayet etmeyecektir.

Endüstriyel tesislerde faaliyet alanına göre yanıcı, yakıcı, parlayıcı, patlayıcı ve oksitleyici birçok kimyasal madde bulunabiliyor. Tesiste depolanan madde, depolama şekli ve depo büyüklüğü ise yangın yükünü ve yangının yayılma hızını değiştirebilmektedir. Bu durumlar yangın öncesi ve sonrası tedbirler için göz önünde bulundurulmalıdır."

Yangın güvenlik önlemlerini, aktif ve pasif önlemler olarak tanımlayan Düşünceli, "Aktif önlemler yangın esnasında devreye girerek yangını kontrol altına alan veya söndüren, yangın dumanını kontrollü bir biçimde yapı dışarısına gönderen sistemlerdir. Pasif önlemler yapısal olarak alınan önlemlerdir. En bilinen önlem yangına dayanıklı izolasyon uygulamalarıdır" dedi.

YÜKSEK MALİYETLİ AMA YÜZDE 95 ETKİLİ

Yangın güvenliğinde konutlarda duman dedektörü ve yangın söndürme tüplerinin bulundurulması gerektiğine dikkat çeken Düşünceli, "sanayi tesisleri ve işletmelerde sprink (fıskıye)sistemleri kullanıldığında yangından korunma ve söndürmede yüzde 95 oranında başarı sağlanıyor. Ama ilk yatırım maliyetini göze almak gerekiyor. Bazı işletmelerde, depolarda bu sprink sisteminin kurulma zorunluluğu var" dedi...
MMO Bursa Şubesi Başkanı Fikri Düşünceli'nin verdiği bilgilere göre yangınları yüzde 100 durdurmak mümkün olmasa da alınacak tedbirlerle, yapılacak bazı yatırımlarla yangınları en aza indirmek, çıktığında yayılmasını önlemek, insanların güvenle tahliyesini sağlamak mümkün. Özetle önlem ve denetim şart...
Kovid-19 salgınında konutlarda çıkan yangınları anlamak mümkün de fabrika ve depolardaki yangın çokluğu biraz kafa karıştırmıyor değil! İşin o yanı da adli soruşturmayı ve sigorta şirketlerini ilgilendiriyor...