İkisi de haklı

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, tarafından yüksek enflasyonla birlikte konut kirası zammına getirilen %25'lik sınırlamanın kalkacağına dair sinyaller geldi.

 Enflasyonun dizginlenmesi ve kiracıların korunması adına 11 Haziran 2022'de hükümet tarafından başlatılan uygulama 1 Temmuz 2024 tarihinde sona eriyor. Kiracının menfaatine ev sahibinin de aldığı kiradan zarar etmesine sebep olan %25'lik zam oranı ev sahibi kiracı ilişkilerini bozup çok sayıda kavgaya hatta cinayete sebep olmuştu.

Bakan Şimşek, son yaptığı açıklamada kira artışında %25 sınırının bu ay sonu itibariyle kaldırılıp kaldırılmayacağına ilişkin olarak düzenlemenin uzatılması yönünde bir çalışmalarınnı olmadığını dile getirdi. Yani bir şekilde bu sınırlamanın sona ereceğini ifade etmişti.

Yıllık enflasyonun % 60-70 seviyelerinde bulunduğu ülkemizde konut kiraları için getirilen %25'lik zam sınırlaması evini kiraya vermiş olanlar için bariz bir maddi zarar meydana getirdi.

Ev sahibi konuttan aldığı kiranın hesabını yaparken şöyle düşünüyor, " ben 2 yıl evvel buradan aldığım kira ile ayda 4 kere pazara gidip alışveriş yapıyor, iki kere markete gidiyor, evimin de tüm faturalarını ödüyordum, fakat  %25 tam sınırlaması ile bunların yarısını bile yapamaz hale geldim ve aynı binada evini kiraya veren üst kat dairenin sahibi benim aldığım kiranın iki katına kiracı buldu". Herkes ayakta kalabilmek, geçimini sağlayabilmek için elindeki imkanları en iyi şekilde değerlendirmek zorunda, yaşanan hayat pahalılığı bel bükerken, ev sahipleri de aldıkları kiranın, alım gücünü koruması peşinde. Elbette ki yaşanan fiyat artışlarının sebebi evini kiraya verenler değil, hele ki emekli maaşı ile geçinmeye çalışan ve kira geliriyle geçimine katkı sağlayan ev sahipleri hiç değil.

Konuya kiracı tarafından baktığımız da, aldığı düşük maaş ile evini geçindirip, yüksek kira bedeli ödemek ayrı bir zulüm. Sona verecek olan %25'lik zam sınırlaması kiracıyı memnun etmeyecek fakat aldığı kiradan 2 yıldır feragat eden ev sahibini mutlu olacak. Bundan sonrası için yine eskiden olduğu gibi kira zam oranı tüketici fiyat endeksinin 12 aylık ortalamasına göre belirlenecek.

Doğal olarak geçerli olan TÜİK en açıkladığı rakamlar, ev sahibi ve kiracı masaya oturarak yeni kira oranını birlikte belirleyecek. Hükümetin hesapları tutarsa 2024 yılı için konut kirası zam oranı muhtemelen %50 bandında görünüyor. Burada önemli olan, son iki yıldır aldığı kiradan geçmişe göre zarar eden ev sahibinin zam sınırlaması kalktıktan sonra birden yüksek kira artışına gidip gitmeyecek  olması. Ev sahipleri %25 oranı ile geçen 2 yılın acısını birden çıkartmak isterlerse mesele yine çıkacak kavgalara gebe demektir.

EV SAHİPLİĞİ ORANI DÜŞÜYOR

Türkiye'nin her yıl artan nüfusuyla birlikte konut ihtiyacı da paralel olarak yükselişte. Konut fiyatları artışında ülkemiz Avrupa ülkelerini de sollamış durumda. Öyle bir hale geldik ki euro ile maaş alan bizim gibi geçim kaygısı yaşamayan ülkelere göre bile ev sahibi olmamız çok daha zor.

Ülkemiz 58 ülke arasında konut fiyatları artışında zirvede bulunuyor. Acil konut üretimine gerçek anlamda ihtiyacımız var. Ortalama olarak %52 kendi evimizde otururken %48'imiz kiracı konumunda, Oran neredeyse yarı yarıya. Yunanistan'da ev sahibi olma oranı yüzde 74, Bulgaristan'da %84, Macaristan'da %91, Romanya'da %96, ismini sıraladığımız bu ülkeler ekonomi olarak bizden üstün değiller ama kiracılık oranları bize göre çok daha düşük.

Diğer bir yandan da son yıllarda ev sahibi olma oranı ülkemizde ciddi bir düşüş trendinde. 2006 yılında %61 civarı olan ev sahipliği oranı günümüzde %52'ye düştü. Yani gidişat iyi görünmüyor. Ülkemizin yıllık yeni konut ihtiyacı 1 milyon civarında fakat yıllık olarak yapılan yeni konut 750 binin altında kalıyor, her yıl ortalama 250 bin açığımız var.

 Durum böyle olunca kiracı sayısı artıyor, kiracı çok, kiralık ev az ,sorunu günden güne artıyor.

İlave etmemiz gereken önemli bir konu da Türkiye'deki sığınmacıların yaşadığı konutlar. Son yıllarda ülkemizde sığınmacı sayısında patlama var, Suriye başta olmak üzere Irak, Afganistan, Bangladeş, Pakistan diğer Ortadoğu ülkeleri ve Afrika'dan gelen sığınmacılar milyonlara ulaştı. Ortalama rakam 7 milyon sığınmacı diye düşünürsek oturdukları ev sayısı 2 milyon civarı çıkıyor. Bu sığınmacılar kendi ülkelerinde problem yaşamayıp bize gelmemiş olsaydı, ülkemizde artı 2 milyon kiralık ya da satılık konut olacak, ev sahipleri bunları kiraya vermek ya da satmak  için adeta yarışa girecek. Bu sebepten satılık ve kiralık konut fiyatları bu kadar yükselmeyecekti.

Bu kangreni çözmek için hükümetin acil bir eylem planlaması hazırlayıp TOKİ misali projeleri çok daha fazla arttırması, uzun yıllara yayılmış, ödeme kolaylığı sağlanmış konutları halka sunması gerekiyor. Özel müteahhitler ile bu iş çözülsün dersek ,müteahhitlik şirketlerinin birer ticari kuruluş olduğunu ve kar yapmak için faaliyette bulunduğunu hesaba katıp bunun bir çözüm olmadığını farkındayız.

Bu  problem ancak devletin daha kapsamlı el atmasıyla çözülür.

SAĞLICAKLA KALIN!