Kapımızdaki düşman ‘X’

Sağlık konusunda ne çok sınandık!

Her gün yeni bir salgın hakkında konuşur olduk.

Pandemi hem fiziksel hem de ruhsal sağlığımızı bozdu.

Yeni virüslere karşı ne bağışıklık sistemimiz sağlam ne de psikolojimiz.

Kendi adıma belirteyim, en ufak öksürüğe tahammülüm kalmadı.

Gece iyi yatıp, sabah kötü kalkmak dönemin âdeti oldu.

Herkes nasıl aynı anda hasta olabiliyor?

Ocak ayını da bitirmek üzereyiz ancak Bursa şehir merkezinde hâlâ kar göremedik.

Bu sebeple midir bizim mikroplarla mücadelemiz?

İsyan ederek başladığım yazımı, kapımızdaki yeni düşman ‘X’ ile devam ettireceğim…

***

Geçtiğimiz günlerde İsviçre'nin Davos kentinde düzenlenen Dünya Ekonomik Forumu'nda sağlık sektörü liderleri, ‘X hastalığı’ olarak adlandırılan yeni bir küresel salgın için hazırlık yapmanın önemini konuştu.

Bu olayın ardından sosyal medyada birbirinden ilginç başlıklarla, içerik çarpıtılarak paylaşılmaya başladı.

Türlü kehanetlerde bulunarak takipçi kazanan isimler de, durumu kendi lehlerine çevirerek yeni bir spekülasyon üretmeyi başardılar.

Örnek paylaşmam gerekirse bir Instagram sayfasından aldığım paylaşımın içeriği şöyle:

“Dünya Sağlık Örgütü Genel Direktörü Tedros Ghebreyesus, ‘X hastalığı koronadan 20 kat daha ölümcül olabilir. X hastalığı nedeniyle Dünya’da 75 milyon insan ölebilir’ dedi.

Dünya Ekonomik Forumu Başkanı Klaus Schwab, ‘X hastalığına hazır olun!’ ifadesini kullandı.

Ve tabii ki: Bill Gates, ‘X hastalığı kaçınılmazdır!’

İlk pandemi sürecinde de bu ekip vardı ve ekranlardan dünyaya duyurmuşlardı.

Yine kaotik süreç algısını insanların algısına yayıyorlar.

Mayıs ayında düzenlenmesi planlanan Dünya Sağlık Meclisi toplantısı öncesi, ülkelerin DSÖ’ye bağlılıkları ve uluslararası vereceği her karara mutlak uymaları konusunda son ültimatom verilecek. Dünya nüfusunu azaltmak için ya da dengeleme yoluna gitmeye çalışan bu isimlere, kuruluşlara dikkat ediniz…”

Evet, paylaşımın biri bu ve oldukça fazla etkileşim almış durumda.

Haber sitelerinin kullandığı başlıklar da bu algıyı tetikliyor:

“DSÖ'den yeni salgın uyarısı!

Covid-19'dan 20 kat daha ölümcül...

Tam kapanma geri mi geliyor?

X, Türkiye’de görüldü mü?”

Haliyle herkes X virüsünü araştırıyor.

Hâlbuki bu bir varsayımın adı!

Kaostan beslendiğimizi, heyecansız yaşayamadığımızı bir kez daha ortaya koyduk.

***

X hastalığı gerçek bir hastalık değil.

Bu, bir salgının, birden fazla ülkeye veya kıtaya yayılması halinde pandemiye neden olabilecek, şu anda bilinmeyen bulaşıcı hastalıklara atıfta bulunmak için DSÖ tarafından benimsenen varsayımsal bir terim.

X hastalığı terimi, Covid-19'dan önce ortaya çıkmış, 2018 yılında yayımlanan öncelikli hastalıklar listesinde yer almıştı.

R&D Blueprint (Araştırma ve Geliştirme Yol Haritası) adlı plan ise, DSÖ’nün bir araya getirdiği uzmanlardan oluşan bir koalisyonun geliştirdiği ve salgın hastalıklar sırasında araştırma ve geliştirme faaliyetlerinin hızlı bir şekilde etkinleştirilmesine olanak tanıyan hazırlık planlarını içeren küresel bir strateji.

Bu planın amacı ise; hayat kurtarmak ve büyük ölçekli bir krizi önlemek için kullanılabilecek etkili testlere, aşılara ve ilaçlara erişimi hızlandırmak olarak açıklanıyor.

Tabii bunlara inanmak ya da inanmamak sizlere kalıyor!

Eminim ki sırf planın amacı bile tartışmalara sebep olacaktır.

SARS, domuz gribi, MERS (Orta Doğu Solunum Sendromu), Ebola ve Covid-19 gibi bir dizi küresel hastalık salgını gördük.

Uzmanlar bir sonraki büyük pandeminin yakında gerçekleşebileceğinden, bunun Covid-19'dan daha ciddi olabileceğinden endişeleniyor ve dünyaya çağrıda bulunuyorlar.

***

Ben de bu ihtimali Bursa Tabip Odası Başkanı Dr. Levent Tufan Kumaş ile konuştum.

Daha önce kendisine; 2024, hastalıklar yılı olacak’ deniyor? Öngörüleriniz neler ve pandeminin son durumu nedir? diye sormuş ve karşılığında “Kehanetlerde bulunmak doğru değil. Salgınlar olabilir, olmayabilir.

Önemli olan hazırlıklı olmaktır” cevabını almıştım.

Bu sefer X salgınını sordum ve Kumaş:

“X, henüz olan bir virüsün adı değil. Bu varsayımsal bir isim. Salgınlar bizim gerçeğimiz. Dünya tarihinde çok sayıda salgın yaşanmış, döneminde büyük kayıplara neden olmuş. Daha önce karşılaşılmayan virüsler kitleleri etkileyebiliyor. Adı, çeşidini tartışmak yerine sağlık sisteminin güçlendirilmesine odaklanmak gerek!” ifadelerini kullandı.

Geçtiğimiz hafta Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, “Hastanelerde servis yatağı doluluk oranımız ortalama yüzde 65, servis yataklarında bir sorunumuz yok. Yoğun bakım yataklarında ise doluluk oranı yaklaşık yüzde 72, geçen yıla göre bir miktar artış var” açıklamasıyla endişelendirmişti.

Bursa’da hastanelerde oluşan kuyrukları her gün görüyoruz.

“O zaman içinde bulunduğumuz süreç bir pandemi değil midir?” diye de sordum.

Bursa Tabip Odası Başkanı Dr. Levent Tufan Kumaş:

“Bilmediğimiz bir virüs değil bu. Covid-19’un varyantlarını görüyoruz. Bazı vakalar grip. Bazıları ikisi birden. Önlem alan kalmadı. Maske takılmıyor. Hava soğuk, kapalı ortamlarda geçirilen süre fazla. Öksürme, hapşırma veya konuşma sırasında ortaya çıkan ve patojen etken taşıyan vücut sıvılarının (damlacık) hasta kişiden etrafta bulunan başka kişilere ulaşması kaçınılmaz. Neden hasta sayısı artıyor diye şaşırıyorsunuz?”

***

Yani şu anda X salgını diye bir şey söz konusu değil.

Zaten bize kendi hastalıklarımız yetiyor…