Kiralar, geliri aştı!

Hafta sonunu yine aynı yakınmalarla geçirenler burada mı?

Yaşadığımız ekonomik buhran kendimizi yalnız hissetmemize neden oluyor; sanki sadece biz böyleymişiz de herkes mutlu, ferah içinde yaşıyormuş gibi geliyor.

Çünkü dile getirdikçe çoğalan bir fakirlik ile karşı karşıyayız.

Konuşmayınca daha kolay katlanılıyor ama gerçeklerden kaçılmıyor!

Mesela özel bir an olmadığı sürece çoğunluk bir yerlerde ailecek zaman geçiremiyor; gezemiyor, içemiyor ya da sinemaya gidemiyor.

Tüm bunları ‘lüks’ gören zihniyetle de başa çıkmak oldukça güç.

Şart mı bu saydıklarım?

Değil elbette, zaten bu algı nedeniyle hiçbir şey yapamaz olduk, köşeye sıkışıp kaldık.

Bir tanıdığım şöyle dedi:

“Aldığım maaşla bir önceki kredi kartı borcumu ödüyor sonra oradan nakit çekerek bir diğer kredi borcuma yatırıyorum. Son 1,5-2 yıldır bu döngüdeyim. Yaşım 40. Ailemden bağımsız bir hayat kurabileceğimi düşünmüyorum. Kiralara baksana, almış başını gitmiş…”

Teselli oldu mu bilmiyorum ama ona:

“Üzülme çoğunluk bu durumda” dedim.

Ne mutlu bize!

***

Ve çarpıcı bir tespit internette dolaşırken gözüme ilişti:

Türkiye genelinde konut fiyatları ve kiraların artış oranları, asgari ücretle çalışanlar başta olmak üzere pek çok ücretli çalışanın bütçesini aşmaya başladı!

Endeksa verilerine göre; Ekim 2024 itibariyle Türkiye’de 17 ilde ortalama kiralar asgari ücretin üzerinde!

Şaşırdığınızı sanmıyorum.

Bursa’da şehir merkezinde bile -bile diyorum çünkü yapılar çok eski, asansör, otopark gibi imkanlar yok, mahalleler dar, trafik ve park yeri sorunu arşa çıkmış durumda, deprem yönetmeliğine uygun olmayan yapıların ağırlıklı olduğu bölge- 20 bin lira kiradan bahsediliyor.

Hatta 30 bini de duydum da gerçekliğinden şüphe duyup, kulak ardı ettim.

Tabii ev sahipleri adına konuşan bazı yetkililer de şunu savunuyor:

“Konut fiyatlarına paralele olarak mülklerin kiraları da artıyor. Tek gelir kaynağınızın bu kira bedeli olduğunu düşünün, o zaman ne yapardınız?”

5 milyon satış bedeli olan bir dairenin kirasının 20-25 bin bandında olması normal karşılanıyor hâliyle.

O zaman bu dengesizliğin, sorunun, krizin nedeni nedir?

Enflasyonu coşturduğu iddia edilen asgari ücret mi?

***

Yapay zekâ ve büyük veri analizi yöntemlerini kullanarak elde edilen Endeksa’ya göre, 2023 yılının Ekim ayında ülkemizin genelinde 13 bin 819 lira olan ortalama kiralar bu yıl 19 bin 534’e yükseldi.

Böylece son bir yılda ortalama kira artışı yüzde 46,5 oldu!

TÜİK tarafından açıklanan Ekim ayı yıllık enflasyonu ise yüzde 48,58.

Bu şartlar altında tam 17 ilde asgari ücretlilerin ev tutması, kendi başına hayat kurması söz konusu değil.

Listenin başında İstanbul var.

Ve peşinden Bursa değil Muğla geliyor.

- Açıkçası bu noktada ben şaşırdım. İçinde yaşadığımız yerleri biliyor devamlı şikâyet ediyoruz ama Bursa sıralamada ilk onda yok! -

24 bin 882 lira ortalama kira bedeliyle İstanbul başı çekerken, Muğla’da bedel 24 bin 596 lira, 3. olan Tunceli’de ise 24 bin 026 lira.

İzmir, Ankara, Kocaeli diye ilerliyor sıra.

***

İllerden çok ilçeler de kendi aralarında kapışıyor; rekordan rekora koşuyor.

İstanbul Sarıyer’de ortalama kira 57 bin 640 lira düzeyinde.

İstanbul Kadıköy, 46 bin 895 lira ile ilk beş pahalı ilçe arasında.

İzmir Güzelbahçe’de ise 48 bin 406 lira.

Her yaz haberi yapılmazsa eksik kalacağımız Muğla Bodrum’un fiyatlarına da bakmakta fayda var.

Bodrum 42 bin 013 lira ile listede yerini alıyor.

***

2025 yılında asgari ücrete gelecek zamla kiralar dahil olmak üzere pek çok harcama kalemine zam gelecek.

Aradaki farkı nasıl kapatabileceğimiz meçhul.

Kira artışına getirilen yüzde 25 zam yasal sınırı da ortadan kalktığına göre vay halimize!