Matematik bilen var mı?

Belirli aralıklarla canımızı yakan ve sonra kendisini bir sonraki hamlesine kadar unutturan kâbus:

Deprem!

Uzmanlar anlatmaktan, uyarmaktan ben de yazmaktan tükendim.

Ama atılan -atılmayan- adımlara bakınca hâlâ mı yetersiz kalınır, hayret ediyorum.

Yaşamın olağan akışını bozan bu tehditleri önlemek mümkün değil ama zararlarını en aza indirebilmek için yapılabilecekler var.

Sanki ilk kez bunlardan bahsedecekmişiz gibi davranmayalım şimdi.

Herkes, her şeyi artık gayet iyi biliyor.

‘Duymadım, görmedim, bilmiyorum’ deyince deprem de ‘Aaa, ben bekleyeyim’ demeyeceğine göre harekete geçmek için bugün en uzun gün!

Hatırlar mısınız:

“Deprem olmadığı gün en uzun gündür” demişti Yapı Denetim ve Deprem Mühendisleri Bursa Temsilcisi Serkan Işık.

Ve yine tatlı uykumuzdan uyanalım diye Işık, bir basın toplantısı daha gerçekleştirdi.

***

Sanki her toplantı sonrası Bursa’nın durumu daha da kötüye gidiyor, içinden çıkılamaz bir hâl alıyor.

Işık’ın en çarpıcı ifadesiyle başlamak istiyorum:

Bursa 6,5 büyüklüğünde bir depreme dayanamaz!

Allah’a emanet yaşamak, kaderciliği benimsemek budur işte.

‘Evliyalar Şehri’ olmamızın da verdiği bir motivasyon mudur; kentsel dönüşümü öteleyen?

Yerel seçimler öncesi tüm adayların önceliği kentsel dönüşümdü; o zamanda duruma şüpheyle yaklaşmış ve seçimden hemen sonra unutulacağını defalarca ifade etmiştim.

Sandıklar toplanalı yaklaşık üç ay olmak üzere.

Siyasi partisine bakmaksızın hangi belediyede deprem için bir hazırlık var?

Yanılmamış olmak ilk defa beni memnun etmiyor.

Stresimiz, fay hatlarında artan gerilim gibi gittikçe yükseliyor.

Nitekim Serkan Işık da belediye başkanlarına, siyasi otoritelere seslendi:

“Ben olsam 1 dakika gözümü kırpmam önceliğimi depreme ayırırım. Çünkü yok olacak ilçelerden, şehirlerden bahsediyoruz. Matematik hiçbir zaman yalan söylemez" dedi.

Matematik yalan söylemez elbette ama bilen var mı?

Toplantılar, konferanslar düzenleniyor; yetkililer sürekli bir araya gelerek yapılması gerekenleri konuşuyor ama faaliyete geçilemiyor.

Haklı isyanımızı Işık; “Elimizde istatistikler var ve tahmin ettiğimizden de ağır bir tablo ile karşı karşıyayız. Bursa, ağustos böceği gibi saz çalıyor. Halbuki karınca gibi çalışılması lazımdı” ifadeleriyle vurguladı ve özellikle Gemlik ile Kemalpaşa’yı işaret etti:

“Bursa’da ana hatlarıyla çoğu ilden daha fazla geçen fay hattı var. Balıkesir'in sıvılaşma oranı yüzde 35 iken, Bursa'nın sıvılaşma oranı yüzde 70’tir. Riske baktığımız zaman sıvılaşmanın daha yüksek olduğu yer daha risklidir. Bursa tamamen fay hatları üzerindedir. Yapı stokuna bakıldığı zaman yaşanacak felaketleri tahmin bile edemiyoruz. Bursa'nın içerisinde birçok kırılmış fay var. Bu fay potansiyeli büyük tehlikedir. İznik fayı 7,2 iken, Gemlik fayı 6,9 olarak görülmektedir. Bu ikisinin kırıldığını düşünürsek, 7,7 şiddetinde depremi Bursa bekliyor!”

Ne mutlu bize ki; sıvılaşma çok, kaçacak yerimiz yok!

***

Kentsel dönüşümün gerekliliğini tartışma noktasında değiliz artık.

Çoktan başlatılan projeler ilerletilmeli ve çoğu mahalle baştan yapılmalıydı.

İşte size Işık’ın cümleleriyle çürük envanterinin sonuçları:

“Yapı kayıt belgesine yapılan başvurular 90 bin 385 adettir. Bunların yüzde 50'sinin ise Nilüfer ilçesi olması dikkat çekicidir. Yani ortalamaya bakıldığı zaman, hane başına 3 kişiyle hesapladığımız zaman 271 bin 155 kişi sadece mühendislik hizmeti almayan binalarda bulunuyor.

2001 yılında yapı denetim sistemi kurulduğundan 2023 yılı sonuna kadar Bursa geneli toplam denetlenen alan toplamı 120 milyon 769 bin metrekaredir. Toplam konut alanı ise 74 milyon 710 bin metrekaredir.

Yaklaşık 120 metrekarelik bağımsız bölüm hesaplanırsa, 679 bin adet oluyor. Ortalama 3 kişiden hesapladığımda ise 2 milyon 307 bin 543 kişi denetimli sağlıklı yapılarda yaşıyor.

3,5 milyon nüfusa sahip Bursa'da 1 milyon 192 bin kişi ise riskli yapılarda ikamet ediyor. Bu sayının yüzde 60'ı kent merkezinde, yüzde 40'ı ise merkez dışı ilçelerde yer alıyor.”

‘Aman, bir şey olmaz’ diyorsunuz içinizden, duyuyorum.

Kahramanmaraş ve Hatay için de demişlerdi!

Su ve yemekten sonraki önceliğimiz deprem diyen Işık açıklamasını:

“Bizlere hüzünlü bir şiir gelebilir. Biz oradaki insanları gördük. İlk saniyesinden itibaren ağlamam diyen insanların gözyaşları var. Birileri bir şekilde elini taşın altına koymakla yükümlüdür. İnşallah bu uyuyanlar uyanır.

Bursa Büyükşehir Belediye Başkanı Mustafa Bozbey; ‘şehrin anayasası olması gerek diyor’ ama yol alınmıyor. Ölmeyi bayılmak zannetmeyelim. Bursa'da tarihinde 2 tane büyük deprem görmüş Hatay gibi, hâlâ kulakları kapamaya, olacakları görmezden gelmeye gerek yok. Herkes bir an önce yapılması gerekeni yapsın” sözleriyle tamamladı.

***

Tabii bu açıklamanın etkisi de kısa süre devam edecek ve diğerleri gibi rafa kaldırılacak.

Korkarım ki kepçelerden önce deprem yıkacak…