Online sandıklar kurulsun mu?

Her derdimiz bitti sıra ‘elektronik seçime’ geldi.

Daha önce Yüksek Seçim Kurulu Başkanı Ahmet Yener; “Biz sadece kurum olarak buna ilişkin ön çalışmalarımızı yapacağız. Takdir nihayetinde parlamentonundur” demişti.

Haberlerde vurgulanana göre, ABD Ulusal Seçim Komisyonu’nun davetlisi olarak 3 Kasım’da heyetiyle birlikte Kamala Harris ve Donald Trump arasındaki seçimleri takip etmek üzere ABD’ye giden YSK Başkanı Yener; Türkiye’de elektronik oylama sistemi hazırlıklarının tamamlandığını duyurdu!

Zaten gerekçe olarak bu gösterilmiş, 31 Mart 2024’teki yerel seçimlerin ardından MHP’nin Kütahya’daki sonuçlara itiraz etmesiyle MHP Hukuk ve Seçim İşlerinden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Feti Yıldız, 13 Nisan’da “Tartışmalara son vermek için elektronik sisteme geçilmesi şart” ifadesini kullanmıştı.

Süreçlerde insan olduğu sürece hata yapılması kaçınılmaz elbette.

Teknolojinin gelişimi hayatın pek çok alanını kolaylaştırıyor.

Buna bağlı olarak da süreçler hep internet altyapısına bağlı olarak makinelere entegre ediliyor.

Ancak Türkiye’deki güvensizlik ortamı nedeniyle şimdiden tartışmalar alevlendi.

Üstelik erken seçim söylentileri dışında yakın tarihte tercih yapmamızı gerektirecek bir durum da yok ortada…

Neyse ki eleştiriler arşa değmeden YSK’dan uzun bir açıklama daha geldi.

Hepsini paylaşmak yerine bizi en çok ilgilendiren kısma yer vereceğim:

“… 94/D maddesinde düzenlenen yurt dışında bulunan vatandaşlarımızın elektronik ortamda oy kullanabilmeleri durumu haricinde, yurt içinde gerçekleşen hiçbir seçim türü için yasal bir düzenleme bulunmamaktadır. Yüksek Seçim Kurulu tarafından yurt içinde gerçekleştirilen seçimlere yönelik elektronik oy verme yöntemleri ile ilgili mevcut bir çalışma da söz konusu değildir!”

Yani inceliyoruz ama henüz uygulamıyoruz; o yüzden sakin olalım, ortalığı karıştırmayalım.

Hem böyle bir uygulamaya geçildiğinde, güvensizliğe ve buna bağlı itirazlara rağmen herkes bir şekilde uyum sağlayacak; oyunu kullanacak!

Böylece o zaman zarflar çalındı, eksik sayıldı, mühürlü-mühürsüz oy pusulası vb. gündem başlıkları da kalmayacak.

Tabii karşımıza yeni güvenlik sorunları çıkacağı kesin.

Nitekim çoğu kişi internet bağlantısındaki aksaklıklara ve verilerimizin çalınmış olmasına atıfta bulunarak itiraz ediyor.

Kitlesel olarak kullanılan sayfalarda nasıl çökme yaşandığını da gayet iyi biliyoruz.

Mesela üniversite ya da KPSS sınav sonuçları açıklandığında yığılma nedeniyle ÖSYM’nin sitesi kilitleniyor.

Bunu bir de seçim için hayal edin.

Son verilere göre 61 milyon 400 yüz bin kişinin aynı siteyi tıklamasından söz ediyoruz.

Ayrıca çoğu görüşe göre sonuçlarla oynamak kolaylaşacak. Çıkan sonuca inanç daha da düşmüş olacak!

Tabii yalnızca bize özgü değil, dünyadaki uygulamalar da hata veriyor.

Gelelim örneklere…

***

Estonya, 2005’ten bu yana oy sayımlarını internet üzerinden gerçekleştirerek bir ilke imza atan ülke statüsünde.

ABD ve Belçika gibi ülkelerin de denediği bu yöntemi meşhur eden de zaten Estonya.

Kendi sistemini ‘i-voiting’ olarak tanıtıyor, diğer ülkeler de ise ‘e-voiting’ olarak geçiyor.

İlginç olaylar da peşi sıra geliyor.

WebTekno’da yer alan örneklerden bazıları şöyle:

Belçika’da 2003 yılındaki seçimde Güneş fırtınasından çıkan iyonların bir oy makinesine isabet etmesiyle adaylardan birine fazladan 4 bin oy gidiyor!

2021’de Estonya’da ilk 900 seçmene yanlış bilgi verilmiş haliyle onlar da bu yanlış bilgilerle oy kullanmış.

Rusya’nın 2022’deki Ukrayna işgalinden itibaren uygulamaya başladığı elektronik oy sistemi de tartışmaların odağında.

15-17 Mart arasındaki başkanlık seçimlerinin ilk gününde sistem ağır kullanıcı yükü nedeniyle çökmüş, gözlemcilerden biri çok sayıda işçinin ilk saatlerde oy vermeye zorlanması nedeniyle sistemin bunu kaldıramadığını iddia etmişti.

Siber saldırılar da cabası!

Sayılan ülkelerde uzmanlar ve halk, yetkililerin sonuçları manipüle ettiğini düşünüyor.

***

O halde Türkiye’de uygulanma ihtimalinin dahi tepki görmesi kaçınılmaz.

Ya sizce?