Toplumsal cinnete beş var!

İndirimdi, bayramdı, tatildi derken insanlar kabına sığmaz oldu.

Bir çılgınlık hâli bu.

Yağmur yağdı, güneş açtı koş AVM’ye.

Yığınlar fütursuzca tüketirken, kim o zaman asgari ücret ve emekli maaşından şikâyet edenler?

Merakımızı cezbeden toplumun bu durumu elbette araştırmaların da ana konusu!

Dünya Bankası’nın yayımladığı 2024 Yoksulluk ve Refah Raporu, küresel gelir eşitsizliği ve yoksullukla mücadelede ciddi bir duraklama dönemine girildiğini gözler önüne serdi.

Mücadele etmek gibi bir gaye var mıydı?

Bu tartışılır tabii!

Kapitalizmin en şiddetli versiyonu ile karşı karşıyayken Türkiye’de bundan nasibini aldı.

Pek çok haberde ‘Toplumsal huzursuzluk derinleşiyor’ başlığı kullanılırken; bunu hisseden ve dile getirenler karamsarlıkla suçlanıyor:

“Kendi yaşantına odaklan, bırak analiz yapmayı” cümlesiyle akıl veriliyor.

Bireyselcilik; bencillik olarak algılanırdı, şimdi ise bir meziyet…

Hâlâ duyarlı olan, toplumsal parametrelerle ilgilenenler varsa birlikte raporun sonuçlarını inceleyelim.

***

Dünya Bankası; küresel yoksulluk, gelir eşitsizliği ve iklim değişikliği arasındaki ilişkiyi ayrıntılı biçimde ele aldığı ‘2024 Yoksulluk, Refah ve Gezegen Raporu’ adı altında yayımladı.

Küresel yoksulluğun azaltılması için yapılanların pandemi ile duraklama dönemine girdiği vurgulanırken; dünya genelinde aşırı yoksulluk ve gelir eşitsizliğinin giderek derinleştiği belirtildi.

Buna göre dünya nüfusunun yüzde 8,5’i yani yaklaşık 692 milyon insan aşırı yoksulluk içinde yaşıyor!

2013-2019 yılları arasında 150 milyon aşırı yoksulluktan kurtulabilmiş ancak 2030 hedefinde bu alanda beklenti 69 milyona iniyor.

Tabii bu kimin umurunda?

Kıt kaynaklarla maksimum fayda sunmayı amaçlayan ve insanların sınırsız ihtiyaçlarını karşılamak için mücadele veren ekonomi bilimi de eminim ki yaşamış olduğumuz bu dönemi ayrı birer ders kitabı olarak yeni nesillere aktaracak!

Çünkü böyle adaletsiz bir gelir dağılımı görülmedi!

Para nedir?

Bir değerin göstergesi, değişim ve saklama aracıdır.

Karşılığında ihtiyacımız olan mal ve hizmeti alır fazlasıyla yatırım, tasarruf gibi eylemlerde bulunuruz.

Peki, neden herkese eşit dağılmaz?

Lidyalılar işin buralara geleceğini bilseydi, belki ilk parayı basmazlardı.

***

TÜRK-İŞ’in Eylül 2024 verilerine göre, dört kişilik bir ailenin açlık sınırı 19 bin 830 TL, yoksulluk sınırı ise 64 bin 595 TL’ye ulaştı.

Ve bu toplumsal huzursuzluğu artırıyor.

Toplum Çalışmaları Enstitüsü Genel Sekreteri Çiğdem Gizem Okkaoğlu; bekar bir çalışanın yaşam maliyetinin 25 bin 706 liraya yükseldiğini, mutfak enflasyonunun da yıllık yüzde 48,72 olduğunu belirtti.

Buna bağlı olarak halkın büyük bir kesimi için yaşam daha da zorlaştı.

Acilen çözülmesi gerekenlerin araştırıldığı ‘Toplum 2024: Türkiye Toplumsal Eğilimler Raporu’na göre ise; 10 maddeden 5’i ekonomi ile ilgili.

Okkaoğlu’nun açıklaması çok çarpıcı:

“Gelir adaletsizliği, yalnızca yoksulların değil, en zenginlerin de yaşam kalitesini tehdit eden bir olgu olarak karşımıza çıkıyor. Toplumun daha iyi bir geleceğe sahip olabilmesi için kapsayıcı politikalarla yoksulluğu ve gelir eşitsizliğini azaltmak zaruri; aksi takdirde, sosyal ve ekonomik dengeler bozulmaya devam edecek. Toplumsal huzursuzluk giderek derinleşecek ve ‘toplumsal cinnet’ kaçınılmaz olacak!”

***

Okkaoğlu, “Türkiye’nin bu politikalar çerçevesinde planlı aksiyonlar da alması gerekiyor. Türkiye’de gelir eşitsizliğini azaltmak için daha kapsayıcı ekonomik politikalara ihtiyaç var.

Zenginler ile fakirler arasındaki uçurumun kapatılması önem taşıyor. İşçilerin milli gelirden aldığı payın artırılması da önemli.

Ayrıca düşük gelirli kesimlere yönelik sosyal yardımların genişletilmesi büyük önem taşıyor” diyerek; orta sınıfın gelir pastasındaki payının yükseltilmesinin toplumsal refahın artmasına katkı sağlayacağını belirtti.

Tablo vahim ama sokaklarda göze çarpan yoksulluk kadar kazancıyla hayrete düşürenler de var.

Nereden geliyor bu değirmenin suyu, herkes merak içinde!