Zihnimiz oyun oynuyor!

Çok bunaldık, tükendik.

Artık bunun nedenini bile hatırlayamıyoruz.

Mutsuzluk hali uzun sürelere yayılıyor ve geleceği göremiyoruz.

Köşeye sıkışmışlık hissi çoğumuzu ele geçirdi…

Pandemi sonrası yüzümüz gülmediği gibi, bir şeyler yoluna girecek diye beklemekten de yorgun düştük.

Bu karamsar tabloya eşlik eden pek çok psikolojik sorun mevcut.

Geçen gün bir arkadaşımla bu konu hakkında konuştuk.

Panik atak, tükenmişlik sendromu gibi rahatsızlıklara karşı bazılarının tutumu,

-arkadaşımın da desteklediği görüş- şu:

“Bu şımarıklık! Zorluklar karşısında güçsüzlük göstergesi…”

Kimse bu şekilde suçlanamaz ve birisi için sıradan görünenlerin başkası için ne derece ağır olduğu tahmin edilemez.

Son günlerde konuşulan ‘derealizasyon’ da bu listeye eklendi ve tartışmalar alevlendi.

Ünlü bir oyuncunun yapmış olduğu açıklama ile sosyal medyada herkes derealizasyonu konuşurken, ben de işin uzmanları ile görüştüm.

Klinik Psikolog Ecem Aşık ve Psikolojik Danışman Serhat Ayşen sorularımı cevaplandırdı.

Keyifli okumalar…

GERÇEKLİK KAYBOLUYOR

Derealizasyon nasıl tanımlanmaktadır?

Kişinin çevresindeki dünya ve olayları gerçeklik duygusundan uzak veya değişmiş olarak algılaması durumudur. Bir tür duyarsızlaşma gibi düşünebiliriz. Bu durumda, kişi kendini sanki bir rüyanın içindeymiş gibi hissedebilir veya olayların gerçekleştiğine dair sağlam bir duygu yaşamaz. Kişiler bunu yaşadıklarında gerçeklik duygusunu kaybettiklerini hissederler, çevrelerindeki nesnelerin veya olayların gerçek olup olmadığına dair şüpheler duyabilirler. Derealizasyon sıklıkla stres, anksiyete, travma sonrası stres bozukluğu, depresyon gibi durumlarla ilişkili bir semptom olarak karşımıza çıkabilmektedir. Ayrıca derealizasyon kendi başına bir psikiyatrik bozukluk olarak da görülmektedir. Bu durum ciddi bir rahatsızlık olarak kabul edilir ve psikolojik destek gerektirebilir.

 KAPSAMLI DEĞERLENDİRME ŞART!

Belirtileri okuyunca çoğunluk ‘kesin bende de var!’ diyor. Teşhis için ayırt edici olan nedir?

Derealizasyon semptomları bazen birkaç dakika süren ataklar şeklinde tekrarlayıcı veya yıllar boyunca gelip giden ataklar şeklinde ortaya çıkabilir. Derealizasyon yaşayan kişiler genel olarak tekrarlayıcı şekilde ya da sürekli olarak şu belirtileri hissettiğini belirtir: “Çevresindeki insan veya nesneleri gerçek dışı, değişmiş, yabancı gibi, bulanık, normalden büyük-küçük boyutlarda ya da yapay gibi görmek, deneyimlemek. Kendisi ve çevresi arasında görünmez bir duvar olduğunu hissetmek. Zaman algısında bozulma yaşamak. Seslerin bozulması, daha yumuşak ya da aşırı yüksek duymak. Duygusal olarak uyuşmuş gibi hissetmek, duyarsızlaşmak. Bireyin kontrolde olduğunu kaybetme hissi.”

Bu kriterlerin bir veya daha fazlasını karşılayan bireylere derealizasyon bozukluğu teşhisi konabilir. Tanı, genellikle bir ruh sağlığı profesyoneli tarafından kapsamlı bir değerlendirme sonucunda konur.

‘KRONİK BİR DURUM’

Her kendisini hayal kurarken yakalayan, gerçeklikten kopmuş gibi hisseden derealizasyon bozukluğu mu yaşıyor?

Hayal kurmak ve derealizasyon bozukluğu arasında büyük bir fark vardır. Zaman zaman hayal kurarken veya derin düşüncelere daldığında gerçeklikten kopma hisseden birçok kişi vardır. Bu durum, derealizasyon bozukluğu olarak adlandırılmaz. Gerçeklikten uzaklaşma hissi geçici ve hafif olabilir ve kişinin işlevselliğini ciddi şekilde etkilemez.

Derealizasyon bozukluğu ise belirli tanı kriterlerini karşılayan ve kişinin yaşamını önemli ölçüde etkileyen kronik bir durumdur. Bu nedenle, geçici ve hafif gerçeklikten kopma hissinden, derealizasyon bozukluğu olarak adlandırılan ciddi bir duruma geçiş yapmak için belirli ve keskin bir eşik vardır.

İLAÇ, YARDIMCI OLABİLİR

Peki, tedavisi mümkün mü?

Elbette derealizasyon bozukluğunun tedavisi mümkündür. Tedavi genellikle bir veya birden fazla yöntemi içerebilir ve kişinin semptomlarına ve ihtiyaçlarına bağlı olarak değişebilir. Tedavi genellikle psikoterapi ve bazen ilaç tedavisini içerir. Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) gibi psikoterapi yaklaşımları etkili olabilir. Bu terapiler kişinin gerçeklik algısını gerçekçi yönde değiştiren düşünce ve davranış kalıplarını tanımlamasına ve değiştirmesine yardımcı olabilir.

Ayrıca bu durum stresle ilişkilendirilir. Psikoterapi sürecinde stresi azaltmaya ve gevşeme tekniklerini uygulamaya odaklanan teknikler, semptomları hafifletebilir.

Bazen psikoterapi desteğine ek olarak psikiyatristler tarafından reçete edilen ilaçlar derealizasyon semptomlarını hafifletmeye yardımcı olabilir. Bu ilaçlar genellikle semptomları yönetmek ve kişinin günlük işlevselliğini iyileştirmek için kullanılır.

KİŞİYE ÖZEL YAKLAŞIM

Uzman olarak tavsiyeleriniz nedir?

Derealizasyon bozukluğu psikopatolojik bir bozukluktur ve bireylerin kendi kendilerine koyabileceği bir teşhis değildir!

Günlük hayatımıza devam ederken işlevselliğimize olumsuz bir etki oluşturmayacak derecedeki gerçeklikten kopmalar ise psikolojik bir sorun değildir.

O sebeple yaşadığınız deneyim ‘Derealizasyon Bozukluğu’na benziyor, günlük hayatınıza devam ederken sizi zorluyor ise en kısa sürede bir ruh sağlığı uzmanına değerlendirme için başvurmanızı öneririm.

Fakat internette her şeyi okuyarak benimsemek ve kaygı yaratmak bir şekilde duruma ayak uydurmaya sebep olacaktır sonuçta beynimizi ne ile beslersek o oluruz.

Değerlendirme ve tedavi yaklaşımı, kişinin semptomlarının şiddetine ve ne kadar süredir devam ettiğine, kişinin genel sağlık durumuna ve tercihlerine bağlı olarak değişir. Önemli olan, bir ruh sağlığı uzmanı ile iş birliği yaparak uygun tedavi planını belirlemek ve semptomların yönetiminde kişiye özel bir yaklaşım izlemektir.

Pembe panjurlu hayallerdense, dikenli telleri olan dünyaya gerçekçi şekilde tutunmak sizi psikolojik olarak daha dayanıklı bir hale getirecektir.

Özgüven ve kendinize duyduğunuz sevgi arttıkça, hayallerimizde oluşturduğumuz varyant evrenlerden daha kaliteli bir yaşama adım atmamız mümkün olabilecektir!

***

Uzman görüşünün üzerine sözüm yok…

Sağlık her şeyden kıymetli; zihnimizin oyununa gelmeyelim…