Atletizmin karaoğlanı, 'Rüzgârın oğlu'; Mehmet Ay

Türkiye atletizm tarihine adını altın harflerle yazdıran Mehmet Ay, 1964 Balkan Gençler Kros Şampiyonluğu'nun yanı sıra 1960'lı yıllarda birçok disiplinde Türkiye rekorları kırmış ve 78 defa milli formayı giyme başarısı göstermiştir.

(Doğum1943, Düzeltilmiş kayıt 1945, Gaziantep. Vefat: 3 Nisan 2020 Çanakkale 75 yaşında) Gaziantep'te mütevazı bir ailenin çocuğu olan güler yüzlü sessiz, sakin kısa boylu ama ele avuca sığmayan "Atletizmin Karaoğlanı" Mehmet Ay atletizme Gaziantep'te başlamış, GS Kulübü'nün "yetenekli atlet seçme üstatları" Cemal Anadol ve Tevfik Tiryakioğlu tarafından keşfedilerek İstanbul'a getirilmiş, GS Kulübü eğitimini üstlenerek Vefa Lisesi orta kısmına kaydını yaptırmış, böylece Türk atletizmi bir yıldız kazanmıştır. Pist üzerinde göze hoş görünen mücadeleci koşu temposu ile hepimizin gözünün önünden cıva gibi akıp geçen Mehmet Ay1961 yılında başladığı 1969'da noktaladığı atletizm hayatında 11 gençler Türkiye rekoru kırma ve 78 defa milli formayı giyme başarısı göstermiştir.

(1964 Balkan Kros Şampiyonası, gençler 4000m Balkan Kros Şampiyonu Mehmet Ay)

GS ve milli takımda kader birliği yaptığım Mehmet Ay'ı koşarken seyrettiğimiz bir anda, onun da benim de ilk antrenörümüz Rıza Maksut İşman'ın bir yorumu hiç kulaklarımdan gitmiyor; "Rakiplerini kollayayım derken devamlı arkasına bakıyor ama bu alışkanlığı ona zaman kaybettiriyor, kendisine olan özgüvenini artırıp bu alışkanlığını bıraktırmamız lazım." Mehmet Ay'ı Rıza Maksut Hoca'dan sonra Besim Aybars Hoca çalıştırdı. 1969 yılında atletizmi bıraktıktan sonra antrenör olarak Türk atletizmine yüzlerce sporcu yetiştirdi. Balkan masterler şampiyonalarına giderken Bursa'dan Çanakkale'ye otomobilimle geçer, İzmir'den gelen sporcu otobüsünü beklerken hep yolda telefonla Mehmet'i arayıp "Mehmetçiğim, yoldayım geliyorum. Arabayı güvende olması için nereye bırakayım?" diye sorduğumda, "Stada git, nöbetçi memura adımı ver, bölge binasının yanına park et, kitlemesen de olur, kimse ellemez, Şenel çay kaynattı, bekliyoruz" cümleleri hâlâ kulağımdadır... Bölge Müdürlüğü'nden emekli olduktan sonra yaşamına Çanakkale'de devam eden "Rüzgârın oğlu" MehmetAy, 3 Nisan 2020'de hayata veda etti. Eşi Şenel Hanım ve oğlu Alp Ay ile mutlu bir hayatı olan Sevgili Mehmet Ay'ı ölümünün 1. yılında rahmetle anıyorum...

(1963  İstanbul kros Şampiyonası'nda göğüs farkı ile Cahit Önel'e geçilerek ikinci olan Mehmet Ay, yarış öncesi ısınırken)

KIRDIĞI TÜRKİYE REKORLARI

(Tüm rekorlar gençler kategorisindedir)

-5000 m : 15.07.2(1961),

-3000 metre: 8.48.0 Atina,(1961),

-1500 m engelli: 4.24.9(Dolmabahçe Stadı İstanbul,(1962)

-3000 m engelli, 9.44.6(1962),

-3000 m engelli: 9.27.8, Sofya; (1963),

-1500 m engelli: 4.18.9, Varşova,(10.9.1964),

-3000 m: 8.34.4(18.9.1964 Varşova),

-10.000 metre: 31.39.0,(Ankara 1964),

-3000 m engelli: 9.24.0(11.9.1964 Bükreş),

-5000 m:15.05.4(İstanbul 1964),

-1500 m: 3.57.7(1964) 1966, 5000 metre:15.18.4...

(Türkiye-Yunanistan Gençler yarışması, 1963)

EN İYİ DERECELERİ

-1500 m: 3.57.4: 1500 m engelli: 4.18.9(1964)

-3000 m: 8.32.4(18.9.1964(,-3000 m engelli: 9.24(12.9.1964),

-5000 m: 14.39.8(18.9.1964),

-10.000 m: 30.29.4(Sarajevo 16.9.1966)...

(1966 Dünya Ordular arası Kros Şampiyonası'na katılan Ordu Milli takımımız: ayaktakiler (soldan sağa): Ömer Lütfü Gültekin, Esat Tarım, antrenör Yücel Seçkiner, kafile Başkanı Abdullah Kökpınar, Hamza Canavar, Mustafa Çolak, oturanlar: soldan sağa; İsmail Akçay, Mehmet Ay, Tamer Sağdur, Yaşar Biltekin.)

KATILDIĞI YARIŞMALAR

-Türkiye-Yunanistan Gençler Yarışması,1500 m engelli: 4.24.9(GYTR)Dolmabahçe Stadı, İstanbul,

-27-28 Ekim1862, Türkiye Kulüplerarası Şampiyonası, İzmir Göztepe Stadı,1.: Jandarmagücü, 20.370 puan 2. GS:19.052 puan,

3-İzmir Karantina: 17.566 puan, Mehmet Ay: 1500 m: 2., 41.11.6(GS), 3000 m engelli: 9.56.8, 2.(GS),

-30 Aralık 1962, Atatürk Koşusu(9000 m),1.: Cahit Önel(GS)28.36, 2.: Mehmet Ay(GS)28,8 takım tasnifi: 1. GS, 12 puan,

-17 Şubat 1963, İstanbul Kros Şampiyonası: Büyükler,1.: Cahit Önel(GS)36.12.8, 2.: Mehmet Ay(GS)36.13,

-17 Mart 1963, Gençler Türkiye Kros Şampiyonası, İstanbul Gençler(4000 m),1. Mehmet Ay(İst,)10.33.4,

-24 Şubat 1963, 2. Ali Sami Yen Koşusu, İst. Büyükler1.: Muharrem Dalkılıç(;AAA), 29.32.6,2.:Mehmet Ay(GS)30.04. 1 Nisan 1963,8. Balkan Kros Şampiyonası, Ayazağa Parkuru, İstanbul, Büyükler,1.

- Muharrem Dalkılıç(Türkiye) 29.54.4 Gençler: 1-Slavel Florov(Bulgaristan) 10.14.8,2

- Mehmet Ay(Türkiye)10.15.46,

-Haziran 1963: İstanbul Kulüpler Şampiyonası: 3000 m engelli 2. : Mehmet Ay(GS)10.19.2, 10.000 metre: 1.: Mehmet Ay(GS) 35.35, Takım tasnifi: 1-GS, 93 puan 2-FB, 76 puan, 3- Kurtuluş 34 puan, 27-28 Temmuz 1963 Türkiye Ferdi Atletizm Birinciliği, 19 Mayıs Stadı, Ankara, gençler: 3000 m 1-Mehmet Ay(İst.) 8.55.2,1500 m engelli: 1- Mehmet Ay(İst)4.32.3,16-17 Ağustos 1963,Yunanistan,Türkiye, İsveç Gençler Yarışması,Atina:1500 m engelli : Mehmet Ay, 3.,4.24.1,3000 m. Mehmet Ay,1.,8.43.8,5-6 Ekim1963, Türkiye-İran ikili yarışma, 3000 m engelli:1-Cahit Önel,9.26.6,2-Mehmet Ay, 9.36.6,Türkiye:131 puan, İran:93 puan Şubat, 1964, İstanbul Kros Şampiyonası, Ferdi, gençler, 4000 m, Mehmet Ay(GS),14.12.2, Takım tasnifi:1- GS, 8 puan, Nisan 1964, Türkiye Kır Koşusu Birinciliği: Gençler 4000 m.1- Mehmet Ay(İst),14.16.4, Mayıs 1964, 9. Balkan Kros Şampiyonası Vrnyaçka Banya kenti, Yugoslavya: Gençler 1. Mehmet Ay,(Türkiye, 4000 m.) Geçen yıl İstanbul'da yapılan Balkan Kros yarışmasında kıl payı farkla birinciliği kaptıran Mehmet Ay, bu defa tempolu koşusu ve tırmanma mesafelerindeki dayanıklılığı ile yarışı 2. gelen Yugoslav Atleti İrek'in 60 m önünde birinci olarak bitirmeyi başardı. Yerli ve yabancı otoriteler ,Balkan Kros şampiyonasının En başarılı atleti olarak oy birliği ile gençler Balkan şampiyonu olan Mehmet Ay'ı seçtiler.13-14 Haziran1964 Türkiye-İsrail ikili yarışması,19 Mayıs Stadı,Ankara.1500 m:1-Muharrem Dalkılıç (Türkiye)4.03.4,2-Mehmet Ay(Türkiye) 4.07.1,Takım tasnifi:Türkiye:116, İsrail:103.4-5 Temmuz 1964,Zonguldak,İstanbul, İzmir, Ankara 4'lü gençler yarışması: 1500 m:1- Mehmet Ay(İst) 4.06.5,3000 m engelli1- Mehmet Ay(İst)10.02.3,2- Kamuran Sağol(İst)10.23.4,110 m. engelli1- Murat Kacar(İstanbul)16.7, uzun atlama:2.:Murat Kacar (İst)5.84 m,22-23 Ağustos1964, İran -Türkiye: 5000 m:1-Şükrü Saban(Türkiye),15.13.8,2-Mehmet Ay(Türkiye)15.59.2,,28-30 Ağustos 1964Türkiye Ferdi atletizm Birinciliği,gençler:1500 engelli :1-Mehmet Ay(İst) 4.25.0,24-26 Eylül 1964,Türkiye Kulüplerarası Şampiyonası, Ankara,5000 m:1- Mehmet Ay(GS),15.21.6,10.000 m:1- Mehmet Ay(GS)31.49.0,Takım sıralaması:1-GS, 25158 puan, 2-FB 22652 puan. 23. Balkan Oyunları11-13 Eylül1964,Bükreş,Romanya,3000 m engelli:7. Mehmet Ay( Türkiye)9.24.0,18-20 Eylül 1964, 1. Avrupa Gençler Şampiyonası Varşova, Polonya, 3000 m:1. Mehmet Ay(Türkiye)5., 8.32.4(GYTR)28.2.1965, Türkiye Kros Ligi, İstanbul. Ferdi tasnif:1- Muharrem Dalkılıç(Ankara)4- Mehmet Ay;(İst) Türkiye Kır Koşusu Birinciliği, 21 Mart 1965Ayazağa parkuru, İst., Gençler 1-Mehmet Ay (İst)12.10.2,10. Balkan Kros Şampiyonası Bükreş, Romanya. Genç erkekler:4000 m.-10., Mehmet Ay(Türkiye)12.45.2, büyükler,10.000 m:1- Muharrem Dalkılıç(Türkiye)10.37.6,-4 Eylül 1964, Türkiye-İtalya gençler Yarışması 1964 Atatürk Stadı, Bursa 1500 m:1- Guiseppe Sebastiani(İtalya) 4.00.5,2- Mehmet Ay(Türkiye) 4.01.23000 m :1- Mehmet Ay(Türkiye)8.49.82-Giovanni Sebastiani(İtalya) 9.07.5,. Türkiye Kros Ligi:1- Muharrem Dalkılıç(Ankara), 4- Mehmet Ay(İst),Türkiye Kır Koşusu Birinciliği, 21 Mart 1965, Ayazağa Parkuru, İstanbulBüyükler:10.000 m:1- Muharrem Dalkılıç(Ankara) 30.28.6, Gençler:1- Mehmet Ay(İst), 12.10.2,10. Balkan Kros Şampiyonası, 11 Nisan 1965, Bükreş, Romanya, Büyükler1- Muharrem Dalkılıç(Türkiye) 30.37.6

(1964 Bükreş, 23.cü Balkan Oyunları, soldan sağa: yüksek atlama Prof. Dr. Ersin İstanbulluoğlu, Mehmet Ay, Dr. Murat Kaçar)

Bu yarışlarda en enteresan olay, yarış öncesi yapılan teknik kurul toplantısında tüm Balkan ülkeleri temsilcilerinin gençler listesinde gördükleri Mustafa Ay ismine itiraz etmeleri oldu. Bir yıl önce Yugoslavya'da Gençler Başkan Şampiyonu olan Mehmet Ay'ın bu sefer başka bir adla yarışacağını zanneden ülke temsilcilerine bu Ay'ın, Mehmet Ay'ın kardeşi Mustafa Ay olduğu pasaport ibrazı ile anlatıldı. Mustafa Ay gençler kategorisinde 12.45.2 ile 10. oldu ve genç Türk atletleri sıralamasında en iyi dereceyi elde etti. Bu yarışlarda milli takımda büyüklerde Mehmet Ay mili takımımızda yer almadı.

(Mehmet Ay hocası Besim Aybars'la dinlenirken)

20. Cezmi Or yarışmaları, Ağustos 1965, Dolmabahçe Stadı, İstanbul. 3000 m engelli:1-Mirhasseini (İran)9.00.6(Yeni İran Rekoru)3- Mehmet Ar(Türkiye)9.47.6,7-8 Ağustos1965 Dolmabahçe Stadı, İstanbul Türkiye -İspanya ikili yarışması:5000 m:1- Aritmendi(İspanya)14.27.2,4- Mehmet Ay(Türkiye)15.23.6, 110 m engelli:1-Efer (İspanya)15.02- Çetin Şahiner Türkiye)15.14- Murat Kacar( Türkiye)15.9. Olaylı Türkiye Kulüplerarası şampiyonası18-19eylül 1965, Ankara. GS Kulübü, asker olan Mehmet Ay'ı yarıştırmak istedi ancak lisansları ibraz etmedi.) Yönetmelik gereği asker sporcuların kendi takımlarında koşması mümkün olmadığından lisanslarını ibraz edemeyen GS takımı puan ve tasnif dışı yarıştı. Cengiz Akıncı da aynı sezonda Ankara AAK kulübünden yarışıp Türkiye Şampiyonası'nda da Mersin kulübü adına ilk gün 110 engel koştuğundan birinci gün puanı silindi, 2. günde Mersin adına yarışamadı. Sonuçta FB 23953 puanla birinci olurken 2. İzmir Karantina, 23.604 puan 3-Zonguldak Stat Atletik 23509 puan 4-MersiN AAK 23333 puan aldılar. -Nisan 1966, Balkan Kros Şampiyonası Büyükler, 10.000 m Muharrem Dalkılıç 7. 30.40, Mehmet Ay 14. 31.32, Şükrü Saban 15. 31.46, Hüseyin Aktaş 17. 31.51. 28-29 Mayıs 1966, Türkiye, İsveç, İran 3'lü yarışması Erzurum'da yapıldı. 10.000 m:1 -Şükrü Saban(Türkiye)32.02.6,2- Mehmet Ay(Türkiye)32.50.016-17 Temmuz 1966Ankara, 19 Mayıs Stadı, Türkiye-Irak ikili yarışması: 3000 m engelli:1- Mehmet Ay( Türkiye)9.28 sonuç: Türkiye107 puan, Irak: 94 puan, 30-31 Temmuz 1966 Türkiye-B.A.Cikili yarışması, Ankara, 19 Mayıs Stadı:5000 m:1- Şükrü Saban(Türkiye)15.02.2,2- Mehmet Ay(Türkiye)15.08.4,15-18 Eylül 1966 Sarajevo, Yugoslavya,10.000 m:Cervan Franc(Yugoslavya) 29.50.6,4- Mehmet Ay(Türkiye)30.29.4,1966, Dünya Ordulararası Kros Şampiyonası'na Türkiye Ordu Kros Milli Takımı 8 sporcu ile katıldı(Ömer Lütfü Gültekin, İsmail Akçay, Mustafa Çolak, Yaşar Bitkin, Tamer Sağdur, Esat Tarım, Mehmet Ay, Hamza Canavar) 10.000 m'lik koşuda Mehmet Ay Dünya 5.si oldu.-2. Başkumandanlık Kır Koşusu, Aralık 1966: Ankara1-Ömer Lütfü Gültekin(28.Tümen) 22.35, 2 -İsmail Akçay(Jandarma gücü) 22.50, 3-Hamza Canavar(Jandarmagücü) 23.10, 4-Recep Çakır(28. tümen) 23.30, 5-Mehmet Ay(28. tümen). takım tasnifi: 1-28. Tümen, 24 puan, 2- Jandarma Gücü 31 puan, -10 Mart 1967, Türkiye Kır Koşusu Birincilikleri, Bolu, Büyükler:1- Muharrem Dalkılıç,(Ankara) 33.09, 4- Mehmet Ay(Ankara ) 34.06, takım tasnifi 1-Ankara Bölgesi, 70 puan.12 Mart 1967, BJK'nın ilk kurucularından, eski Başkanlardan Ahmet Fetgeri Aşeni anısına düzenlediği Uluslararası Şampiyonlar Kor Koşusu: Büyükler:1-Muharreem Dalkılıç(Ankara) 22.29,2- Rusnace (Romen)22.47.8, 3-Barabas(Romanya )23.09.2, 4-Ömer Lütfü Gültekin(Ankara), 5- Mehmet Ay(Ankara)23.21.4,Takım tasnifi:1- Ankara 10 puan. 26 Mart 1967 Balkan Kros Şampiyonası, Atina, Yunanistan. Ülkemizi Muharrem Dalkılıç, Şükrü Saban, İsmail Akçay, Ömer Lütfü Gültekin, Hüseyin Aktaş ve Mehmet Ay'dan oluşan milli takım temsil etti. Muharrem Dalkılıç 4., 30.23.2, Şükrü Saban 7., 30.43, İsmail Akçay, 12., 30.59, Mehmet Ay, 13., 31.07 koştular. Türkiye Takım sıralamasında 34 puanla Balkan üçüncüsü oldu. -2.4.1967, Ömer Besim Koşusu Ayazağa Parkuru, İstanbul Büyükler(7500 m)Sonuçlar:1- Muharrem Dalkılıç 21.02.4, 2-Ömer Lütfü Gültekin, 21.10, 3-Tikhof(Bulgaristan) 21.10.8,4 -Şükrü Saban, 22.12.4,5- Mehmet Ay,22.17.2,Takım tasnifi:1- Türkiye, 7 puan, 2- Bulgaristan,16 puan.

ŞEREF LİSTELERİNDE MEHMET AY:

1962 İstanbul Şeref Listesi Gençler: 800 m:1- Mehmet Ay(GS)2.03.5,1500 m:1- Mehmet Ay(GS)4.04.1,5000 m:1-Mehmet Ay(GS)15.24.6,3000 m Engelli:1- Mehmet Ay(GS)9.44.6,1962 Türkiye Şeref Listesi: 1500 m. 5. ,Mehmet Ay, 4.01.3,5000 m 5., Mehmet Ay, 15.24.6,3000 m Engelli: 4., Mehmet Ay 9.44.6, Türkiye Gençler rekorları: 3000 m. :8.48.0,1961, Atina, 5000 m ;15.07.2,1961, Ankara, 1500 m Engelli: 4.24.6,1962 Dolmabahçe, 3000 m engelli: 9.44.6,1962, Dolmabahçe.1963 Türkiye Şeref Listesi:1500 m: 6.,M.Ay4.02.7, 5000 m, 4., M.Ay15.15.4, 3000 m engelli: 2., M.Ay, 9.27.8, gençler Türkiye rekoru: 3000 m engelli:M.Ay,9.27.8,1963, Sofya.1964 Türkiye Şeref Listesi:1500 m., 5., M.Ay, 3.59.0, 5000 m 3., M.Ay, 15.05.7,10.000 m: 2., M.Ay, 31.49.0,3000 m engelli:2. ,M.Ay,9.24.0,Gençler Türkiye rekoru: 3000 m M.Ay 8.32.4, 1964,Varşova.1965 Türkiye Şeref Listesi, 5000 m:3., M.Ay,14.58,10.000 m 2., M.Ay, 31.20.4, 3000 m engelli: 4. ,M.Ay,9.25.6, Türkiye Şeref Listesi:1500 m  2., M.Ay, 3.57.4, Ankara, 5000 m: 2., M.Ay,14.39.8, Ankara,10.000 m:1., M.Ay, 30.29.4, Ankara, 3000 m engelli: 3., M. Ay, 9.27.6, Ankara, 967 Türkiye Şeref Listesi, 5000 m :8. ,M.Ay,15.24.6, Mersin, 10.000 m:9., M.Ay, 32.35, Mersin, 1968 Türkiye Şeref Listesi:3000 m engelli: 9., M.Ay, 10.00, Mersin, 1969 Türkiye Şeref Listesi:10.000 m:14., M.Ay, 33.16.6, Mersin.

1969 yılında atletizm hayatını noktalayan Mehmet Ay bu tarihten sonra Türk atletizmine antrenör olarak hizmet etti ve onlarca sporcuyu yetiştirdi. Sessiz, sakin, güler yüzlü yapısı, örnek kişiliği ile Milli Takımda ve GS Kulübü'nde yıllarca aynı hedef için kader birliği yaptığım Mehmet Ay'a rahmet diliyorum ve vefatının 1. yılında özlemle anıyorum. Ruhu şad, mekânı cennet olsun...

Kaynaklar:

1-Atletin Sesi dergisi, sayı 1, Ağustos 1962, sayfa: 4,

2- Türkiye şeref listeleri

3- Atletin Sesi, Mayıs 1964 ve Ekim 1964 sayıları, 4-Atletizmi yaşatanlar,

Yücel Seçkiner, Bed. Ter. Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara, 1972...