Balkanlar ve Akdeniz Oyunlarında Türk atletleri (3)

Galatasaray'ın en sadık sporcusu CAHİT ÖNEL (II)

Galatasaray'a büyük bir bağlılıkla ebediyete intikal eden Cahit Önel ardında pek çok iz bıraktı. Çalışmanın, yeteneği her zaman geçeceğinin en iyi örneği olarak pek çok başarıya imza attı.

Türkspor dergisi 1 Ağustos 1949 tarihli 118. sayısında sayfa: 16'daki yazısını Cahit Önel'e ayırmıştı.

"Geçen hafta 3 bin metre rekorunu, 8.32 koşarak, Türkiye rekorunu kıran Cahit Önel, bu formu ile muhtemelen bin 500 metre rekorunu da 3.50 dakikanın altına çekebilecek durumda olduğunu gösterdi. 3 bin metre rekoru, 1935 senesinde Milli Takım'a giren Cahit'in antrenörü Rıza Maksut İşman'a aitti ve 9 yıl önce 1940 yılında 8.53 ile kırılmıştı. Bu rekor, 1 ay önce 8.45.3 ile yenilendi ama uzun ömürlü olmadı.

Bir zamanların rekor makinesi olan Rıza Maksut İşman, kendi kendine çalışmış ve kendi kendisini yetiştirmişti. Atletizmi bırakmaya karar verdiğinde kendi yerine geçecek bir atlet olarak düşündüğü Cahit'i yetiştirmeye başladı.

Birkaç sene önce, kar, kış, fırtına, yağmur demeden Cahit'i antrene eden Rıza Maksut, tamamen yetişene kadar bütün çalışmalarını onunla birlikte yaptı. Rekoru kırdığı 3 bin metre yarışında Cahit ilk turu çok hızlı geçti. 3 bin metrenin turları; 1.tur, 63 saniye, 2, 3 ve 4. turlar 68 saniye, 5. tur 69 saniye, 6 ve 7. Turlar 71 saniye, son 200 metre 34 saniye oldu.

Her koşunun ölü tabir edilen bir kör noktası vardır. Bu ölü nokta, her atletin en tehlikeli mesafesidir. Bu noktada atlet inatla koşacak, kendi kendini telkin ederek bu ölü noktadan kurtulmaya çalışacaktır. Cahit , 1. turu çok hızlı geçtiği için oldukça sarsılmış ve bu noktayı yarışın bin 350 metresinden sonraki 50 metre içinde geçmeyi başarmıştır. Bu tempo ile Cahit bin 500 metreyi, 4.07'de geçmiştir.

Cahit bu hafta sonu İstanbul'da Türkiye atletizm birinciliklerinde rekorları zorlayacak formda gözüküyor."

***

Cahit Önel bin 500 metrede 3.50'nin altına ancak 1955 yılında 3.49.6 ile Belgrad'da indi. Bu rekoru 15.6.1958'de, 3 yıl sonra Sofya'da Muharrem Dalkılıç tarafından 3.48.8 ile yenilendi. 3 bin metre engellide Belgrad'da yapılan Avrupa Atletizm Şampiyonası seçmelerinde 8.47.2'lik muhteşem derecesi ancak 1985'te, tam 23 yıl sonra Necdet Ayaz tarafından 8.47.02 ile kırılabildi. Bu mesafede 3 bin metre engelli rekorunu 8.40'ın altında ilk koşan atlet ise 2003 yılında 7.37.57 ile Halil Akkaş oldu.

(21. Balkan Oyunları Belgrad 3 bin metre engelli Cahit Önel engelin önünde 6. Sırada (86 göğüs numarası ile sağdan ikinci sırada yarışı kazanan Romen Dandarau, Cahit Önel bu yarışmada 9.13.6 ile Balkan ikincisi olmuştur)

***

Kahraman Bapçum'un Atletin Sesi gazetesi, Aralık 1962, 5. sayı, sayfa: 1-3'teki "Cahit Önel ve başarısı" başlıklı köşe yazısı:

Demek 17 yıl geçmiş o günden bu yana...

Ne zaman yetiştiği, nasıl tomurcuklandığı belli olmadan, aniden açılan bir çeşit kır çiçekleri gibi, atletizm pistleri üzerinde parlamasından bu yana 17 yıl geçmiş. Tanınmış bir otoritenin "hiçbir şey yok bu çocukta, göreceksiniz, saman alevi gibi sönecek, dömifonculuk sadece enerji ile olacak bir iş değildir" demesinden bu yana 17 yıl geçmiş.

Rekorlarla, şampiyonluklarla, "artık bitti" derken, yeniden kazanılmış madalya ve kupalarla dolu bir 17 yıl...

Sadece enerji ile olacak iş değildir bu...

Zamanla ve mesafe ile yapılan mücadelenin hakikatte "bir nefis mücadelesi" olduğunu bilmek, yani "atletizmi anlamış olmak" lazım.

İşte atletizme ve kulübüne yaptığı 17 yıllık şerefli hizmete karşılık Galatasaray'ın kadirşinaslığına hak kazanan iki gün önce kulüp Başkanı Ulvi Yenal'ın elinden "Şükran Kupası" alan Cahit Önel, bu vasfı ile müstesna bir sporcudur. Cahit'te tabiat vergisi bir "üstün vasıf" arayanlar boşuna yorulacaktır.

Sistemli çalışmanın, yaratıcı bir zekânın, meziyet ve kusurlarını şuurlandırmanın, gaye uğruna dünya nimetlerine mukavemet edebilmenin sporda nasıl bir zafer merdiveni olduğunu öğrenmek isteyen gençler, Cahit Önel'in hayatını tetkik etmelidirler.

(1950 Viyana'da yapılan Avusturya-Türkiye ikili atletizm yarışmasına katılan Türk takımı: Sağ baştan 2. Cahit Önel)

Goethe, "Deha, uzun bir sabırdır" der.

Bu söz doğru mudur, tartışacak değiliz, fakat şunu açıkça görüyoruz ki, şampiyonluk, hele devamlı şampiyonluk, her şeyden önce sabır ve fedakârlık, yani insancıl özellikler gerektirir. İşte bu vasıfları ile Önel, Türk sporunun bütün branşlarda ve bütün zamanlar içinde yetiştirdiği birkaç büyük insandan biridir.

Bu konuda Önel'in takım ve pist arkadaşı Or'u da hatırlamamak mümkün mü?

17 yıl....

Uykusundan aşkına, gıdasından eğlencesine kadar her şeyi dirhem dirhem tartarak yaşanan 17 yıl...

Başka sporcular gibi hep, hep, hep alarak değil, kendisinden bir şeyler vererek geçirilmiş 17 yıl ...

Bu çile boşuna mı çekilmiştir? Hayır, boşuna çekilmedi o çile.

Elinde kulübünün "Şükran Kupası" ile statta şeref turu yaparken, 24 bin kişinin gösterdiği sempatiyi kazanmak için çekildi.

NE MUTLU CAHİT GİBİ, EN BÜYÜK ZAFER PRİMİNİN BU SEMPATİ OLDUĞUNU İDRAK EDEBİLEN VE O PRİMİ HAK EDEN HAKİKİ SPORCUYA...

***

Not: Türkiye Kulüplerarası Atletizm Şampiyonası'nda en son 1951'de şampiyon olan Galatasaray Takımı, 13 yıl aradan sonra Cahit Önel'in kaptanlığında 1964 yılında 25 bin 158 puanla birinci oldu.

Bu başarıya imza atan takımın idareci ve sporcu kadrosu şöyle idi:

Şube kaptanı: Tevfik Tiryakioğlu,

Şube menajeri: Cemal Anadol,

Takım kaptanı Cahit Önel (800 metre, bin 500 metre, 4x400 metre),

Diğer sporcular: Okyay Şerefoğlu (100 metre-200 metre, 4x100 metre bayrak), Metin Altınışık (100 metre, 200 metre, 4x100 metre bayrak), Mehmet Geşaş (400 metre, 400 metre engelli, 4x100 metre ve 4x400 metre bayrak), Fikret Üstünsoy (400 metre, 800 metre, 4x400 metre bayrak), Mehmet Ay (5 bin metre, 10 bin metre), Erdenay Oflas (5 bin metre), Enver Bulca (10 bin metre), Murat Kaçar (110 metre engelli, uzun atlama), Erhan Özdoyurak (110 metre engelli, 400 metre engelli), Kamuran Sağol (3 bin metre engelli), Cengiz Apolak (3 bin metre engelli), Halil Fıratlı (yüksek atlama), Eser Öztürk (yüksek atlama), Ömer Giraygil (sırıkla atlama), İsmail Baştuğ (sırıkla atlama), Asaf Kavrar (uzun ve 3 adım atlama), Murat Yedierler (3 adım atlama), Ali Çelebi (4x100 metre bayrak), Mustafa Maviengin (gülle ve disk atma), Osman Karol (gülle ve çekiç atma), Cahit Tanık (disk ve çekiç atma), Yavuz Küçük Bayındır (cirit atma), Eser Öztürk (yüksek atlama ve cirit atma).

(1963, Antalya,Türkiye-İran ikili yarışması 3000 m engelli birincisi Cahit Önele madalyasını Federasyon Başkanı Jerfi Fıratlı takarken, sağ başta ikinci olan Mehmet Ay)

***

CAHİT ÖNEL'İN SAHİP OLDUĞU TÜRKİYE REKORLARI:

Bin metre: 2.30.04, 1949, 2.30.02, 1951,

2 bin metre: 5.29.3, 1949,

Bir mil (bin 609 metre): 4.19.1, 1949,

3 bin metre: 8.32,1949,

800 metre: 1.55.9, İstanbul 1948, 1.55.8 Ankara, 2.09.1949, 1.54.8 İstanbul, 1951, 1.53.9, 8.7.1951,

Bin 500 metre: 3.59.4, Londra, 4.8.1948, 3.57.5 Ankara, 20.05.1951, 3.53.1 İstanbul, 1.6.1951, 3.51.6 Ankara, 10.6.1954, 3.49.6, Belgrad, 30.06.1955,

5 bin metre: 15.12.3, İstanbul, 7.8.1949, 14.19.6, Bükreş, 14.9.1957,

3 bin metre engelli: 9.43.8, Atina, 4.10.1947, 9.37 İstanbul, 12.6.1948, 9.28.4, Londra, 3.8.1948, 9.26.4, Brüksel, 27.8.1950, 9.06.0, Helsinki, 23.7.1952, 9.04.4, Helsinki, 25.7.1952, 8.51.2, Bükreş, 26.8.1961, 8.47.2, Belgrad, Avrupa Şampiyonası seçmesi 14.9.1962,

4x400 metre bayrak: (Seydi Dinçtürk, Rıza Maksut İşman, Cahit Önel, Kemal Horulu) 3.29.2 İstanbul, 23.5.1948. Milli Takım (Ekrem Koçak, Cahit Önel, Emin Doybak, Doğan Acarbay) 3.21.1 İstanbul, 15.6.1952.

4x800 metre bayrak: Milli Takım (İlhami Koç, Ekrem Koçak, Turgan Göker, Cahit Önel) 8.09.6, 1949,

Balkan Bayrak: (Cahit Önel, Kemal Horulu, Kudret Aral, Erdal Barkay) 3.21.5, 1947.

Toplam 28 Türkiye rekoru...

KATILDIĞI YARIŞMALAR:

1. Doğu Akdeniz Birinciliği Atina, 4-5 Ekim, 1947 bin 500 metre: 4.04.0, birinci, 5 bin metre: 15.29.8, birinci, 3 bin metre engelli: 9.43.8, birinci,

2. Doğu Akdeniz Birinciliği, İstanbul, 6-13 Haziran 1948, bin 500 metre: 4.11.2 ile birinci, 5 bin metre: 15.33.3 ile birinci, 3 bin metre engelli: 9.31.0 ile birinci,

1. Akdeniz Atletizm Birinciliği, İstanbul, 10-11 Eylül 1949, 800 metre: 1.58.7 ile ikinci,

1. Akdeniz Oyunları: İskenderiye, 6-11 Ekim, 1951, bin 500 metre: 3.56.9 ile ikinci, 4x400 metre bayrak: 3.25.5 ile üçüncü,

2. Akdeniz Oyunları: Barcelona, 19-23 Temmuz 1955, 800 metre: 1. seride: 1.51.1 ile dördüncü, finalde 1.55.8 ile sekizinci, bin 500 metre:3.52.2 ile ikinci,

4. Akdeniz Oyunları: Napoli, 27-29 Eylül, 1963, 5 bin metre: 14.40.02 ile dördüncü...

KATILDIĞI OLİMPİYATLAR

1948 Londra Olimpiyatları 29 Temmuz-14 Ağustos: Bin 500 metre: 3.59.6 ile 1. seride yedinci olup elendi, 3 bin metre engelli: 9.28.4 ile 3. seride beşinci olup elendi.

1952 Helsinki Olimpiyatları 19Temmuz-3 Ağustos, bin 500 metre: 3.58.4 ile 3. seride sekizinci olup elendi, 3 bin metre engellide 9.04.4 ile finalde 12 sporcu içinde 10. oldu.

1960 Roma Olimpiyatları 1-10 Ağustos 1960, 3 bin metre engelli 3. seride 9.14.6 ile onuncu,

1964 Tokyo Olimpiyatları 10-24 Ekim, 3 bin metre engelli: Serisinde 9.15.6'lık derecesi ile onuncu olup elendi.

1968 Meksika Olimpiyatları'na güreş milli takımının kondisyoneri olarak katıldı.

KATILDIĞI BALKAN OYUNLARI VE BALKAN KROS ŞAMPİYONALARI:

1953 ile 1964 yılları arasında 11 Balkan Pist Şampiyonası'nda ve 1955-63 yılları arasında 6 Balkan kros şampiyonasında Türkiye'yi temsil etti.

1930 yılında 1.si Atina'da başlayan Balkan Oyunları, 11 yıl aralıksız her yıl yapıldı. 11. Balkan Oyunları İstanbul'da düzenlendi. İkinci Dünya Savaşı yıllarında yapılamayan oyunlar 12 yıl sonra kaldığı yerden tekrar başladı ve 12. Balkan Oyunları 1953'te yine Atina'da yapılarak günümüze kadar gelebildi.

Cahit Önel, 1953 yılında katılmaya başladığı Balkan Oyunları'na, 1964 yılına kadar katılmadığımız 1957 Balkan Şampiyonası hariç 11 yıl katılarak büyük bir başarıya imza attı.

Cahit Önel'in katıldığı Balkan pist şampiyonaları

1-12. Balkan Oyunları, 28-29 Haziran 1953, Atina, bin 500 metre: 3.54.5, birinci, 4x400 metre bayrak, 3.42.8, üçüncü,

2-13. Balkan Oyunları, 24-25 Temmuz 1954, Belgrad, bin 500 metre: 3.53.8, ikinci, 4x400 metre bayrak, 3.24.4, üçüncü,

3-14. Balkan Oyunları, 13-14 Ağustos 1955, İstanbul, 3.53.1, ikinci,

4-15. Balkan Oyunları, 20-22 Temmuz 1956, Belgrad, bin 500 metre: 3.55.8, dokuzuncu, 5 bin metre: 14.58, yedinci,

5-16. Balkan Oyunları, Atina Kıbrıs olayları nedeni ile katılmadık,

6-17. Balkan Oyunları, 19-21 Eylül 1958, Sofya, bin 500 metre: 3.51, yedinci,

7-18. Balkan Oyunları, 19-21 Eylül 1959, Bükreş, bin 500 metre: 3.55.4, yedinci, 5 bin metre: 14.36, beşinci,

8-19. Balkan Oyunları, 19-26 Eylül 1960, Atina, 5 bin metre: 14.42.4, dördüncü, 3 bin metre engelli: 9.09, altıncı,

9-20. Balkan Oyunları, Belgrad, 3 bin metre engelli: 8.57.2, beşinci,

10-21. Balkan Oyunları,28-30 Eylül 1962, Ankara, 3 bin metre engelli: 9.13.2, ikinci,

11-22. Balkan Oyunları, 13-15 Eylül 1963, Sofya, 3 bin metre engelli: 9.17.2, yedinci, 4x400 metre bayrak: 3.24, beşinci,

12-23. Balkan Oyunları, 11-13 Eylül 1964, Bükreş, 3 bin metre engelli: 8.56, beşinci.

Cahit Önel'in katıldığı Balkan Kros Şampiyonaları:

(6 Balkan kros şampiyonasına katıldı. Balkan kros şampiyonaları ilk olarak 1940 yılında düzenlenmeye başladı ve 1. Balkan Kros Şampiyonası İstanbul'da düzenlendi)

2. Balkan Kros Şampiyonası, 3 Nisan 1955, 10000 metre (Cahit Önel 2., Abdullah Kökpınar 4., Ekrem Koçak 6., Hüseyin Topsakal 7.)

Takım tasnifi: 1- Yugoslavya: 18 puan (1+3+5+9), 2- Türkiye 19 puan (2+4+6+7)

3.Balkan Kros Şampiyonası, 23 Mart 1958 Ankara-Hipodrom: Muharrem Dalkılıç, 3., 32.04.2, Cahit Önel, 10., 32.48, İlhami Koç 11., 32.51.6, Ekrem Koçak 12., 32.55,

Takım tasnifi: 1- Yugoslavya 25 puan (1+7+8+9), 2- Romanya 33 puan (2+4+13+14) 3- Türkiye 36 puan (3+10+11+12)

5. Balkan Kros Şampiyonası, 20 Mart Bükreş 1960, Muharrem Dalkılıç, 31.32, dördüncü, Fevzi Pakel, 13., 32.51, Cahit Önel 23., 33.48, Şükrü Saban, 24., 34.15,

Takım tasnifi: 1-Romanya 13 puan (1+2+3+7) 2-Yugoslavya 32 puan (5+8+9+10) 3-Yunanistan 44 puan (6+11+12+15) 4- Türkiye 56 puan (4+13+19+20)

7. Balkan Kros Şampiyonası, 1 Nisan 1962 Atina, Şükrü Saban, 6.,31.36, Fevzi Pakel 11., 32.23, Cahit Önel, 18., 33.05, Erdenay Oflaz, 23., 34.14.

8.Balkan Kros Şampiyonası, 31 Mart 1963 İstanbul, Ayazağa parkuru, Muharrem Dalkılıç birinci, 29,54.4, Şükrü Saban altıncı, 31.32.4 Cahit Önel 16.,32.10, Ekrem Koçak, 23., 32.28,

Takım Tasnifi: 1-Romanya, 14 puan (2+3+4+5) 2-Türkiye, 41 puan (1+6+15+19) 3- Yugoslavya 46 puan (7+9+14+16)

CAHİT ÖNEL'İN KATILDIĞI AVRUPA ŞAMPİYONALARI

4. Avrupa Şampiyonası, 23-27 Ağustos 1950 Brüksel 3 bin metre engelli, 9.26.4 dokuzuncu, (Bu Şampiyonada Ruhi Sarıalp üç adım atlamada 14.54 metre ile 3. olup Avrupa şampiyonalarında madalya kazanan ilk Türk atleti olma şerefine erişmişti.)

5. Avrupa Şampiyonası, 25-29 Ağustos 1954 Bern, 5 bin metre: 2. seride terk,

6. Avrupa Şampiyonası, 1958 Stokholm, 3 bin metre engelli ve 5 bin metre koştu (yarış sonuçları hakkında bilgi yok.)

7. Avrupa Şampiyonası, 12-16 Eylül 1962 Belgrad, 3 bin metre engelli 8.47.2 ile 3. seride 5.,

CAHİT ÖNEL'İN İKİLİ YARIŞMALARDA ALDIĞI SONUÇLAR:

Türkiye-Belçika, bin 500 metre, 4.00.2 ile ikinci, 7-8 Ekim 1950, Ankara,

Türkiye-İngiltere, bin 500 metre, 3.53.6 ile ikinci, 5 bin metre 14.59.6 ile üçüncü, 1-2 Eylül 1951, İstanbul,

Türkiye-Mısır, bin 500 metre: 4.02:9 ile birinci 4x400 metre bayrak: 3.52.8 ile ikinci, 25-26 Nisan 1953, Ankara,

Türkiye-Federal Almanya: Bin 500 metre: 3.55.7 ile üçüncü, 5 bin metre: 14.50 ile birinci 12-13 Eylül 1953, İstanbul,

Mısır-Türkiye, bin 500 metre: 4.02.7 ile ikinci, 24-25 Nisan 1954 Kahire,

Türkiye-Mısır, 800 metre: 1.54.4 ile ikinci, bin 500 metre: 3.55.2 ile ikinci, 21-22 Mayıs 1955, İstanbul,

Türkiye-Federal Almanya, bin 500 metre: 3.54.2 ile üçüncü 7-8 Haziran 1958 İstanbul,

İran-Türkiye, bin 500 metre: 3.58.4 ile ikinci, 3 bin metre engelli: 8.57.0 ile ikinci, 16-19 Ekim 1958 Tahran,

Türkiye-Birleşik Arap Cumhuriyeti, bin 500 metre: 3.57.0 ile birinci, 25-26 Temmuz 1959 İstanbul,

B.A.C-Türkiye, 800 metre:1.55.6 ile dördüncü, bin 500 metre: 3.53.7 ile ikinci, 24-25 Nisan 1960 Kahire,

İsrail-Türkiye, 5 bin metre: 14.55.2 ile ikinci, 3-4 Mayıs 1963,Tel Aviv,

İspanya-Türkiye, 800 metre: 1.55.4 ile dördüncü, 3 bin metre engelli: 9.17.2 ile ikinci, 10-11 Ağustos 1963 Madrid,

Türkiye-İran, 800 metre: 1.56.2 ile ikinci, 3 bin metre engelli: 9.26.6 ile birinci, 5-6 Ekim 1963, Antalya

İran -Türkiye, bin 500 metre: 3.58.0 ile birinci, 3 bin metre engelli 9.32.2 ile ikinci, 22-23 Ağustos 1964 ,Tahran.....

***

Yetenek mi, çalışma mı sorusunun en iyi cevabı hem yetenek hem çalışma olsa da iyi ve kaliteli bir antrenörle, düzenli ve bilinçli şekilde yapılan çalışmanın yeteneği her zaman geçeceğinin en iyi örneği herhalde takım kaptanım, Galatasaray'ın unutulmaz ismi Cahit Önel'dir. Bir kere daha rahmetle anıyorum.

Kaynaklar:

1-EşiAycan Önel ve Kızı Siren Önel'in özel arşivi (cv ve fotoğraf)

2-Türkspor dergisi, Neriman Tekil yazısı, 1 Ağustos 1949, sayı: 118, sayfa: 16.

3-Atletin Sesi, Nazif Oturgan "Röportaj" 'sarı kırmızılı bayrak' sayı: 82, sayfa: 13, 1969.

4-Atletin Sesi, Neriman Tekil, sayı 101, sayfa: 5, Aralık 1970.

5-Atletin Sesi, Kahraman Bapçum "Cahit Önel ve başarı" köşe yazısı, Sayı: 5, sayfa: 1-3, Aralık 1962.

6-Atletin Sesi, sayı: 223, sayfa: 20 Eylül 2009.