Naftalin kokulu dünya rekorları

Kadınlar ve erkeklerde 20 yıldan fazla kırılamayan, bazıları üzerinde çok tartışılan

naftalin kokulu dünya rekorları

ERKEKLER:

-1500 metre: Hişam El Guerruch (Fas) 3.26.00, 14 Temmuz 1981, Golden League, Roma, 23 yıldır kırılamıyor,

-400 metre engelli: Kevin Young (ABD) 46.78, 6 Ağustos 1992, Olimpiyat Oyunları, Barselona, 29 yıldır kırılamıyor,

-Yüksek atlama: Javier Sotamayor (Küba), 2.45 metre, Salamanka, İspanya, 27 Temmuz 1993, 28 yıldır kırılamıyor,

-Uzun atlama: Mike Powell, (ABD) 8.95 metre 30 Ağustos 1991, Dünya Şampiyonası, Tokyo, 30 yıldır kırılamıyor,

-4x400 metre bayrak: ABD takımı (Andrew Volman, Quincy Watts, Butch Reynolds, Michael Johnson) 2.54.29, 22 Ağustos 1993, Dünya Şampiyonası Stuttgart, Almanya,

-Üç adım atlama: Jonathan Edwards (İngiltere) 18.29 metre, 7 Ağustos 1995, Dünya Şampiyonası, Göteborg, İsveç, 26 yıldır kırılamıyor,

-Gülle atma: Randy Barnes (ABD), 23.12 metre, 20 Mayıs 1990, Westfood, ABD, 31 yıldır kırılamıyor,

-Disk atma: Jurgen Schult (Doğu Almanya), 74.08 metre 6 Haziran 1986, Neubrandenburg, Doğu Almanya, 35 yıldır kırılamıyor,

-Cirit atma: Jan Zelezny (Polonya), 98.48 metre, 25 Mayıs 1996, Jena, Almanya, 25 yıldır kırılamıyor,

-Çekiç atma: Yuri Sedykh (Sovyetler Birliği) 86.74 metre, 30 Ağustos 1986, Avrupa Şampiyonası, Stuttgard, Almanya, 35 yıldır kırılamıyor.

(Florence Griffith Joyner1988 İndianapolis milli takım seçmeleri 100 metre finalinde)

***

KADINLAR:

-100 metre: Florance Griffith Joyner (ABD), 10.49, 16 Temmuz 1988, A.B.D. Olimpiyat seçmeleri, İndianapolis, 33 yıldır kırılamıyor,

-200 metre: Florance Griffith Joyner (ABD), 21.34, 29 Eylül 1988, Seul Olimpiyatları, 33 yıldır kırılamıyor,

-400 metre: Marita Koch (Doğu Almanya), 47.60, 6 Ekim 1985, Dünya kupası, Canberra, Avustralya, 36 yıldır kırılamıyor,

-800 metre: Jarmila Kratochvilova (Çekya) 1.53.28, 1983, Münih, Almanya, 38 yıldır kırılamıyor,

-4x400 metre bayrak: Sovyetler Birliği takımı (Tatyana Lodovskaya, Olga Nazarova, Mariya Pinigina, Olga Bryzgina) 3.15.17, 5 Ağustos 1984, Moskova, 33 yıldır kırılamıyor,

-Uzun atlama: Galina Chistyokova (Sovyetler Birliği) 7.52 metre, 11 Haziran 1988, Leningrad, 33 yıldır kırılamıyor,

-Üç adım atlama: Inessa Kravets (Ukrayna) 15.50 metre, 10 Ağustos 1995, Dünya Şampiyonası, Göteborg, İsveç, 26 yıldır kırılamıyor,

-Yüksek atlama: Stefka Kostadinova (Bulgaristan), 2.09 metre, 30 Ağustos, 1987, Dünya şampiyonası, Roma, İtalya, 34 yıldır kırılamıyor,

-Gülle atma: Natalia Lisovskaya (Sovyetler Birliği ), 22.63 metre, 7 Haziran 1987, Moskova, 34 yıldır kırılamıyor.

-Disk atma: Gabriele Reinsch (Doğu Almanya) 76.80 metre, 9 Temmuz 1988, Neubrandenburg, Doğu Almanya, 33 yıldır kırılamıyor,

-Heptatlon: Jackie Joyner Kersee (ABD) 7 bin 291 puan, 23-24 Eylül 1988, Seul Olimpiyatları, G.Kore, (100 metre engelli: 12.69, yüksek atlama: 1.86 metre, gülle atma: 15.80 metre, 200 metre: 22.56, uzun atlama: 7.27 metre, cirit atma: 45.66 metre, 800 metre:2.08.51), 33 yıldır kırılamıyor.

(Florence Griffith Joyner uzun tırnakları ve 1988 Seul Olimpiyatları'nda 100, 200 ve 4x100 bayrakta kazandığı 3 altın ve 4x400 metrede kazandığı 1 gümüş, toplam 4 madalyası ile...)

***

ABD ile Sovyetler Birliği arasındaki soğuk savaş yıllarında siyasetin dışında spor da sessiz bir savaş alanı idi. Ülkeler siyasi propagandalarını spor alanında sürdürmek için doping dâhil her yola başvuruyorlardı.

O zamanlar, günün fıkrası bu olayları şöyle özetliyordu:

Olimpiyatlar öncesi özellikle Doğu Bloku sporcuları (Sovyetler, Romanya, Bulgaristan, Doğu Almanya) başta halter, yüzme ve atletizm olmak üzere birçok branşta hormon, steroid ve anabolizan ilaçlarla takviye ediliyordu. Bu da en çok bayan sporcularda erkek tipi kas yapısı erkeksi kıllanma ve ses kalınlığı ile kendini belli ediyordu.

Doğu Alman bayan yüzme takımındaki bazı sporcularda yüzde bıyık tarzında kıllanma ve ses kalınlığı belirtilerinin dikkat çekmesi üzerine gazetecilerin "Bayan sporcularınız her gün tıraş oluyor mu? Sesleri de bayağı kalın çıkıyor" yaklaşımına Doğu Alman takımının antrenörü "İyi ama bizim sporcularımız buraya şarkı söylemek için gelmediler ki!" cevabını vermişti.

Bu durum Berlin duvarı 9 Kasım 19892da yıkılıp 41 yıllık bir bölünmenin sona ermesi ile Batı ve Doğu Almanya 3 Ekim 1990'da birleşip tek devlet, Almanya Cumhuriyeti olana kadar devam etti. Bu birleşme beraberinde soğuk savaşın da ortadan kalkmasına yol açarak Avrupa ve Alman tarihinin bir dönüm noktası oldu.

(Jackie Joyner Kersee 1992 Barselona Olimpiyatları'nda heptatlonda cirit atlama yarışında 1. atışını yaparken)

***

Atletizmde, yarışma harici doping testlerinin 1989 yılından sonra yapılmaya başlaması, daha önce yapılan tüm dünya rekoru tartışmalarını da gündeme getirdi.

Bu isimlerin başında da Bayanların "Usain Bolt'u"efsane FLO-JO (Florence Griffith Joyner ve Jackie Joyner Kersee) geldi. Seul Olimpiyatları'nda, ünlü rakibi Carl Lewis'i 9.79 ile geçip Olimpiyat şampiyonu olurken dünya rekorunu da kıran Kanadalı Ben Johnson'un madalyası idrarında Stanozolol (bir cins steroid) çıkması üzerine geri alındı.

Seul Olimpiyatları'nın tek "kirli" sporcusu Ben Johnson değildi!

Bulgar takımında 2 haltercinin doping testlerinin pozitif çıkması üzerine Bulgarlar, halter takımlarını yarışmalardan çektiler. Ben Johnson'un antrenörü Charlie Francis ve doktoru Astaphan, daha sonra antrenörlüğünü ve doktorluğunu yaptığı 13 bayan ve erkek sporcuda steroid kullandıklarını açıkladı.

***

1988 Seul Olimpiyatları'nda aldığı 3 altın (100 metre: 10.54 ve 200 metre: 21.34 ve 4x100 metre: 41.98) ve bir gümüş (4x400 metre) toplam dört madalya üzerine çok komplo teorileri üretildi.

Yarışlarda giydiği sadece tek bacağını kaplayan fosforil renkli streç kıyafeti, uzun tırnakları, açık bırakarak koştuğu uzun dalgalı saçları, kısık sesi ve erkeksi kaslı vücudu, milli takım seçmelerinde 1988'de Indianapolis'te koştuğu 10.49'luk 100 metre ve aynı yıl Seul Olimpiyatları'nda koştuğu 200 metredeki 21.34'lük dereceleri kirli ve üzerinde birçok soru işareti bırakan, hâlâ çok tartışılan rekorlardır.

(Heptatlon olimpiyat şampiyonu Jackie Joyner-Kersee)

***

Bu konularla ilgili yorumlara girmeden önce Flo-Jo'nun hayatına ve hayatındaki kavşak noktalarına göz atmakta fayda görüyorum:

"1959'da doğan Florance Dolores Griffith, çocukluğunda bile oyuncak bebeklerine diktiği elbise modelleri ile dikkati çekmişti.

5 yaşında tavşan kovalarkenki hız ve çabukluğu herkes tarafından konuşulurdu. 7 yaşında piste çıktı, lisede okul rekorları kırdı.

UCLA'da ünlü antrenör Bob Kersee ile çalışmaya başladı.

Koçu Kersee "Onda 6. vitesi gördüm. Daha önce çalıştırdığım hiçbir atlette böyle bir akıcılık ve hız görmedim" demiştir.

***

1984 Los Angeles Olimpiyatları'nda Sovyet ve Doğu Bloku atletlerinin olmadığı bir ortamda 200 metrede gümüş madalya kazandı.

Gelgitli bir kariyeri vardı. Para kazanma hırsı ve motivasyon eksikliği nedenleri ile 1986 yılında atletizmi bıraktı.

Banka, güzellik merkezi gibi yerlerde çalıştı.

1987 yılında pistlere geri döndüğünde 7-8 kg fazlası vardı, ama 4 ay gibi kısa bir zamanda toparlanıp aynı yıl, Roma'daki Dünya Şampiyonası'nda 200 metrede gümüş madalya kazandı.

1987'de, 1984 Los Angeles Olimpiyatları 3 adım atlama rekortmeni Al Joyner'la evlendi.

Bir süre sonra antrenör değişikliği yapıp Bop Kersee'den ayrıldı ve kocası Al Joyner'le çalışmaya başladı.

Al Joyner aynı zamanda atletizm tarihinin en büyük atletlerinden 1988 Seul Olimpiyatları'nda heptatlon şampiyonu ve dünya rekortmeni Jackie Joyner-Kersee'nin ağabeyi idi ve Flo-Jo'nun eski antrenörü Bop Kersee ile evli idi.

***

Al Joyner'le çalışmaya başladıktan sonra Flo-Jo'nun spora bakış açısı da değişti.

Bir röportajında "eğer erkek gibi koşmak istiyorsan, bir erkek gibi antrenman yapmak zorundasın" demişti.

Nitekim Al Joyner, Flo-Jo'nun beslenme ve antrenman düzenini tamamen değiştirip onu bir erkek sprinter gibi çalıştırmaya başlamıştı. Bu çalışmalar sırasında Flo-Jo'nun değişen erkeksi tipteki kas yapısı ve ses tonu, beraberinde "testesteron, büyüme hormonu ve anabolizan steroidler" kelimelerinin Flo-Jo ismi ile sıkça birlikte anılmasına neden oldu.

1988 yılı ise Flo-Jo'nun kariyerindek en büyük başarılara imza attığı yıl olarak atletizm tarihine geçti. 16 Temmuz 1988 tarihinde, Indiana Üniversitesi pistinde yapılan ABD Olimpik takım seçmelerinde, birçok atletten unutulmaz dereceler gelir:

1-Carl Lewis, rüzgâr yardımı ile 100 metrede 9.78 ile o tarihe kadar koşulan en hızlı 100 metre derecesini elde eder.

2-Jackie Joyner-Kersee, heptatlonda 7 bin 215 puanla dünya rekoru kırar.

3-Flo-Jo, seçmelerde 100 metrede, rüzgârın yardımı ile 10.60 koşar. (Seul'den önceki Dünyada en iyi derece 10.76 idi) Çeyrek finalde ise 10.49'luk akıl almaz bir dereceye ulaşır.

1984'te Evelyn Ashford tarafından kırılan rekoru, 0,27 saniye farkla hem de bir seçme yarışında paramparça eder.

(Atletizm 100 metre tarihinde 100 metre rekoru hiçbir zaman 0.13 saniyeden daha az bir farkla kırılamamıştır.)

Bu rekor kırılırken Omega marka rüzgâr ölçme aleti yarış anında 0.0'ı gösteriyordu.

Ancak aynı anda 100 metre pistinin 10 metre uzaklığındaki 3 adım atlama şeridinin yanındaki rüzgâr ölçme aleti ise rüzgâr hızı, 4.3 m/sn görülmekte idi.

Bu rakam 100 metrede elde edilen derecenin rekor sayılması için gerekli olan rüzgârın 2 m/sn olması gereken ölçümün çok üstünde idi.

Aynı gün kırılan birkaç rekor da rüzgâr ölçerde yapılan ölçümlerin 2 m/sn'nin üzerinde olması nedeniyle geçersiz sayılmıştı.

Omega firması sözcüsü "gerekli testleri yaptık ancak bir sorun bulamadık" şeklinde bir açıklama yaptıysa da 1997 yılında Atletizm İstatistikçileri Birliği'nin her yıl yayınlanan bültenlerinde, bayanlar 100 metre, 10.49'luk dünya rekorunun yanına "çok güçlü rüzgâr yardımı ile olması muhtemel ancak dünya rekoru olarak kabul edilmiştir" ibaresi eklenmişti.

Birliğin kıdemli üyesi Richard Hymans, 2003 yıllığında "Bu hiçbir zaman tescil edilmemesi gereken bir dünya rekorudur" notunu düşmüştür.

***

Bütün bu spekülatif görüşleri tekzip edercesine Flo -Jo, ertesi gün 17 Haziran 1988'de aynı pistte 100 metre yarı finalinde 10.70 koştuktan sonra finalde de 10.61 ile üçüncü defa 10.70'in altında koşma başarısını gösterir.

Bu yarışlardan iki ay sonra 1988 Seul Olimpiyatları'nda, rekor kırma makinesi Flo-Jo, 100 metre seçmelerde Olimpiyat rekorunu iki defa kırar, finalde 10.54'lük derecesi ile altın madalyaya uzanır.

Ertesi gün, 200 metre yarı finalinde, 21.71'lik derecesi ile dünya rekorunu kırar, bundan sadece 2 saat sonra yapılan final yarışında, rekoru 0,22 saniye daha geliştirerek 21.34 koşar.

Bu inanılmaz dereceler üzerine dedikodu kazanı kaynatılmaya başlar.

Doping  ve performans artırıcı maddeler kullanımı gündeme gelince, kocası ve hocası Al Joyner "Flo-Jo, olimpiyat elemelerinde 10.49 koşunca rüzgâr dediler, burada 200 metreyi de 21.34 koşunca şimdi de doping diyorlar" diyerek sıkıntılı iç dünyasını dile getirir.

1988 yılı sonuna kadar 11 kez yapılan doping testlerinde Flo-Jo "temiz" çıktı ve Flo-Jo da Al Joyner da dopingi hep inkar ettiler.

1989 yılının Mart ayında, Seul'de dopingli çıkıp madalyası elinden alınan ve rekoru iptal edilen Kanadalı Ben Johnson'un koçu Charlie Francis, bir dizi sorgulamadan geçti ve Flo-Jo'nun da steroid kullanan atletlerden biri olduğunu" itiraf etti.

Flo-Jo bu suçlamaya "Eğer ona inanırsanız, herkes bir şey kullanıyor. Kendisi "kirli" biri, o yüzden her şeyi söyleyebilir" şeklinde bir cevap verir. Ancak ilerleyen günlerde eski 400 metre atletlerinden Darrel Robinson, Alman Stern dergisiyle yaptığı bir söyleşide "Bir yıl önce Flo-Jo'ya büyüme hormonu (growth hormon) sattığını ve karşılığında 2 bin dolar aldığını" belirtir.

Bu iddiaları da Flo-Jo yalanlar, Robinson'un "Aklını yitirmiş, yalancı bir çılgın "olduğunu savunur.

***

Ancak, Olimpiyatlar'dan 4 ay sonra, 29 yaşındaki Flo-Jo şok bir açıklama ile atletizmi bıraktığını duyurur.

Bu açıklamanın, tüm atletlerin uyması gereken  zorunlu ve habersiz Dünya Doping Ajansı tarafından doping testlerine tabi tutulacağı haberinden sonraya denk gelmesi, Flo-Jo hakkındaki doping iddialarının daha da yüksek sesle telaffuz edilmesine neden olur.

Amerikan Olimpiyat Komitesi'nde "performans artırıcı maddeleri kontrolle" görevli Dr. Wade Exum, 2003 yılındaki bir itirafında "Aralarında Carl Lewis'in de bulunduğu 100'den fazla atletin 1988 Olimpiyatları'ndan önce yapılan doping testlerinde pozitif çıktığını, ancak bunun Uluslararası Olimpiyat Komitesi'nden (IOC) gizlendiğini ifade etmişti.

***

Flo-Jo atletizmi bıraktıktan sonra kıyafet tasarımı ile uğraştı. Birkaç romantik roman ve bir dizi çocuk kitabı yazdı.

Fitness'a merak sardı, fitness videoları yayınladı ve kasetlerinde oyunculuk yaptı. Renkli ve spotların altındaki şaşalı yaşamından sonra bu uğraşlar onu tatmin etmedi ki, 1996'da atletizme geri dönmeye çalışırken  bir uçak yolculuğu sırasında şiddetli bir epilepsi (sara) nöbeti geçirdi.

1998 yılında, 38 yaşında, gece uyurken geçirdiği bir epilepsi atağı ile ani bir şekilde hayatını kaybetti.

Ölümünden sonra eşi Al Joyner, steroid kullanıp kullanmadığının tespiti için özellikle test yapılmasını istedi.

Fakat test yapmak için Flo-Jo'nun vucudunda yeterli idrar olmaması nedeniyle test yapılamadı ama ölüm raporunda "elde edilen bilgilerle ölümünün, performans artırıcı maddeler yüzünden olmadığı" vurgulandı.

Al Joyner bu rapordan sonra "Karım son testinden de başarı ile geçti ve her zaman dediğimiz gibi hiçbir şey bulunmadı. Lütfen artık, eşimin huzur içinde yatmasına izin verin" dedi.

***

Flo Jo'nun rekoru kırdığı 1988 yılından günümüze kadar geçen 33 yıl içinde, 100 metre bayanlarda, tarihteki en iyi 3 derece hâlâ, Florence Griffith-Joyner'e ait.

Buna karşın aynı süreçte dünya erkekler 100 metre rekoru tam 15 kere kırıldı.

Atletizm tarihinde 100 metreyi 10.70'in altında koşabilen bayanlarda sadece 3 atlet var:

Flo-Jo (ABD) 10.49, Indianapolis, 16.7.1988, Flo-Jo (ABD) Indianapolis, 10.61,17.7.1988, Flo-Jo (ABD), 10.62, Seul, 24.9.1988,

Cermelita Jeter (ABD) Dünya Şampiyonu, 10.64, Shanghai,20.9.2009,

Marion Jones (ABD), 10.65, Johannnesburg, 12.9.1998 (Marion Jones dopingli olduğunu bizzat itiraf etti)

200 metrede, Flo-Jo'nun 21.34'lük  Dünya rekoruna günümüze kadarki 33 yıllık süreç içinde, 21.80'nin altına inerek yaklaşabilen sadece 2 bayan atlet var:

Marion Jones (ABD), 21.64,(dopingli olduğunu itiraf etti),

Veronica Campbell-Brown (Jamaika) 21.74, 2004 Atina ve 2008 Pekin Olimpiyatları (200 ve 4x100'de iki altın madalyalı Karayipler'in Altın Kızı)

***

Yoksul bir Amerikan kasabasından gelip 4 Olimpiyat'a iştirak eden heptatlonda iki altın, bir gümüş, uzun atlamada bir altın, iki bronz toplam 6 madalya, 2'si heptatlon, ikisi uzun atlamada dört dünya şampiyonluğu olan ve 1988 Seul Olimpiyatları'nda heptatlonda elde ettiği 7 bin 291 puanlık dünya rekoru 33 yıldır kırılamayan Jackie Joyner-Kersee de Flo-Jo ile aynı kaderi paylaşan bir atletti.

O da 28 Temmuz 1999'da 37 yaşında iken hayatını kaybetti. Garip bir tesadüf diyebilirsiniz ama kocası olan Bop Kersee aynı zamanda Flo-Jo'nun da antrenörü idi.

Flo-Jo'nun kocası ve Bop Kersee'den sonra antrenörü olan Al Joyner de Jackie Joyner Kersee'nin ağabeyi idi(!)

***

Sonuçta herkes her şeyi bilir ama kimse sesini çıkarmaz, herkes görür ama görmezden gelir, herkes duyar ama işitmedim rolüne yatar. Yani üç maymunu oynarlar!

Doğu Bloku ülkelerinin ve bazı Batı ülkesi sporcularının rekorlarının "kirli" ve "şüpheli" olduğunu herkes görür ama görmezden gelir.

Biz de bu rekorları, aksine somut bir belge ve bilgi ortaya çıkıncaya kadar geçerli sayıp yeni ilah ve ilahelerin bunları kırmasını bekleyeceğiz.

GÜNÜN SÖZLERİ:

"Kimyager imbiğinden temiz rekor elde etmek mümkün değildir" Turgay Renklikurt, Eğitimci, yazar.

"Bazı atletler ilaç kullanır, yakalanan 'kirli sporcu', yakalanmayan 'temiz sporcu, başarılı sporcu' olur" Dr. Murat Kaçar.

KAYNAKLAR:

1-Atletizm, Boyut Kitapları, İstanbul, 2003 sayfa: 135, 169, 177-79.

2-Olimpiyatlar, Derleyen: Cüneyt Koryürek, 2003,

3-Atinadan Atina'ya (1896-1996) Lütfü Can Üstel, Morpa Yayınları, İstanbul, 2005, sayfa: 129-31,

4-Türkiye Milli Olimpiyat Komitesi'nin 100. Yılı, 1908-2008. Altuğ İstanbulluoğulları, TMOK Yayınları, İstanbul, 2008, sayfa: 178-80, 191-92

5-Atletin sesi, Ağustos 2009, sayı: 222, "Doping sorunu" Turgay Renklikurt, eğitimci, yazar, sayfa: 20.

6- Flo-Jo'nun kırılamayan rekorları, Aykut Çelikbaş, Koşu gazetesi, 6 Haziran 2012.

7-Sokrates dergisi, Caner Eler, sayı: 69, Aralık 2020.