Türk atletizminin bilgi bankası ve hafızası

'Atletin Sesi' dergisi ve Tekil kardeşler

Türk Atletizm tarihinde düzenli yazılı belge olarak rahmetli Neriman Tekil'in çıkardığı "Atletin Sesi" dergisinin çok önemli ve tarihsel bir yeri vardır.

Atletizmle ilgili olarak Atletin Sesi dergisi kadar uzun süreli bir periyodik yayın yoktur. 1962 yılında yayın hayatına giren ve aralıklarla 209. sayıya kadar devam eden Atletin Sesi dergisi, bugün Türk atletizmi ile ilgili kaynak araştıran her yazarın ilk başvuracağı kaynak kitapların birinci sırasında yer alır.

ATLETİN SESİ DERGİSİNİN TARİHÇESİ

Atletin Sesi ilk defa 1953 yılında İnönü Stadı'nda yapılan Türkiye-Mısır atletizm yarışmalarının ilk günü için, o tarihte 190 liraya alınan ispirtolu bir teksir makinesi ile 300 adet olarak basılmış ve şeref tribünündeki misafirlerle basın mensuplarına dağıtılmıştı. O tarihte İstanbul Atletizm Ajanı olan Neriman Tekil, her birinci gelen atletin bir karikatürünü ünlü karikatürist Semih Balcıoğlu'na çizdirmiş, yarışlar öncesi üç kişiye her yarışın analizini yaptırmış, yarışma günlerinde de üç kişi, koşular, atma ve atlamalar hakkında ayrı ayrı bilgi ve yorumlar yazıp teksir makinesi ile çoğaltmışlardı.

Neriman Tekil 1962 yılının Ağustos ayında Atletin Sesi dergisinin 1. sayısını 2 yaprak yani 4 sayfa olarak çıkarmaya başladı.

Gazetenin ilk yazar kadrosu: Dr. Sırrı Alıçlı, Mahir Aras, Erdoğan Arıpınar, M. Ali Aybar, Aydın Bakanoğlu, Cem Başar(Atina), Sacit Demircan, Fethi Dinçer, Necdet Erdem, Bülent Ergün, Jerfi Fıratlı, Bülent Gencer, Adil Giray, Ali Ferit Gören, Sergis Güzeleser, Sadık Hitay, Rıza Maksut İşman, Kerim Kanok, Esat Kazancı, Doğan Koloğlu, Şevki Koru, Naili Moran, İzzet Mühürdaroğlu, Dr. Nurettin Otmar Savcı, Nazif Oturgan, Edip Özbayer, Haluk San, Ruhi Sarıalp, Teoman Sipaher, Şevket Soley, Muzaffer Soysal, Taki Stihopulos, Muvakkar Ekrem Talu, Necmi Tanyolaç, Kamuran Tekil, Muzaffer Tekil, Neriman Tekil, Nazmi Tüfekçi, Orhan Türel, Semih Türkdoğan, Samim Var, Abdülkadir Yücelman ve Alp Zirek idi.

***

Atletin Sesi dergisinin ilk sayısında sahibi ve mesul müdürü Neriman Tekil gazetenin çıkış amacını şu cümlelerle açıklıyordu "Günlük gazetelerimiz bugün, atletizme gerektiği kadar yer verememekte veya verse de sadece neticeleri ile yetinip teknik hususlara temas edememektedir.

Diğer taraftan, gazetelerin tamamına yakınının spor sahifelerinde büyük puntolarla sahifeye yayılmış ve böylece ağzını açmış futbol yazı ve bahisleri bilhassa memleketimizde zayıf ve cılız kalmış olan atletizmi yutmaktadır. Çeyrek asırdan beri sadece atletizm yazılarına yer veren bir gazeteye ihtiyaç duyulmaktadır. Bu itibarla, Atletin Sesi gazetesi, memleketimizin kalburüstü atletizm yazar ve otoritelerini sinesinde toplamış ve şimdilik ayda bir defa da olsa mahdut imkânları ile bütün atletizmseverlere hitap etmek üzere neşir hayatına atılmıştır."

***

Atletin Sesi gazetesinin ilk sayısı 30 Ağustos 1962 tarihinde 1. hamur gazete kâğıdına 27x40 cm ebadında 2 yaprak: 4 sayfa olarak yayın hayatına başlamıştır. Mayıs 1963, 10. sayıdan itibaren 3 yaprak: 6 sayfaya çıkan Atletin Sesi, Haziran 1964'te 23. sayıdan itibaren 4 yaprak: 8 sayfa yayınlanmış, Ocak 1865, 30.cu sayıdan itibaren 19x26 ebadında 20 sayfa ve dergi olarak çıkmaya başlamıştır.

12 yıl boyunca 133. sayıya kadar gelen ve 1979-80,80-81, 82 ve 83 yıllarında toplam 4 defa almanak halinde çıkan Atletin Sesi 133. sayıdan sonra kapanmış, 1984 yılında Los Angeles Olimpiyatları ile birlikte tekrar 4 renkli kapak içinde 13x19 ebadında 36 sayfalık dergi olarak 27. sayıya kadar yayın hayatına devam etmiştir.

1986 yılından itibaren Neriman Tekil, kardeşi Kamuran Tekil'in vefatı ile boşlukta kalan Fenerbahçe Spor dergisini üstlenerek, Atletin Sesi dergisini Fenerbahçe Spor dergisi ile birleştirip içinde özel sayfalar şeklinde yayınlamaya devam etmiştir. Atletin Sesi, Şubat 1991'de 133/28 sayısı olarak 20-27 ebadında 16 sayfa kuşe kâğıda basılı tekrar bağımsız bir dergi olarak yayınına devam etmiş, Mart 1991'den Ağustos 98'e kadar yaklaşık 200 sayı olarak gelmiştir.

1998'de kapanan dergi, Kasım 2007'de Atletin Sesi adı altında sayı 201'den başlayarak, eski milli atlet İlhan Ağırbaş ve Tanju Bağırgan'ın öncülüğünde Spor Yayınevi ve Kitapevi tarafından tekrar yayınlanmaya başladı ise de Ekim 2009'a kadar 224. sayıya çıktı ve bu tarihte yayın hayatına son verdi..........

TÜRK SPOR TARİHİNDE TEKİL KARDEŞLER:

Tekil kardeşler 5 erkek kardeştir. Babaları Nazmi Bey, anneleri Ayşe Makbule Hanım'dır. Anne hep bir kız çocuğu hayali içinde olduğundan çocukları doğmadan onlara kız çocuk isimleri hazırlamış, fakat o zamanlar ultrasound cihazı ile çocuğun cinsiyetini tayin teknolojisi olmadığından Tekil kardeşler doğmadan önce konan isimlerle yaşamlarını sürdürmüşlerdir.

Doğum tarihlerine göre Tekil kardeşler:

1-Füruzan Tekil (Doğum: 1914, vefat: 28 Temmuz 1994, 80 yaşında, atlet),

2-Süleyman Tekil (Doğum: 1916, vefat: 1 Ağustos 1992, 76 yaşında, futbolcu)

3-Neriman Tekil (Doğum: 1918, vefat: 28 Mayıs 2007, 89 yaşında, atlet),

4-Kamuran Tekil (doğum: 3 Haziran 1923, vefat: 2 Haziran 1986, 63 yaşında, atlet)

5-Prof. Dr. Fahiman Tekil (Doğum:1929, vefat: 2000, 71 yaşında, Hukuk Profesörü, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi öğretim Üyesi)

***

FÜRUZAN TEKİL BİYOGRAFİSİ:

15 yaşında atletizme başladı. İstanbul Fransız Saint Benoit Lisesi mezunu, 3 defa milli formayı giydi. 1937 8. Balkan Oyunları'nda, Bükreş'te 4. olan 4x100 metre bayrak yarışında (43.6), 4. olan 4x400 metre bayrak yarışında (3.45) ve 3. olan Balkan bayrak takımında (3.28.1) yer aldı.

Kırdığı Türkiye rekoru: 4x400 m bayrak (Galip Darılmaz, Füruzan Tekil, İbrahim Avcıoğlu, Recep Koşar,) 3.36.4, İstanbul 5.9.1937.

Atletizmi bıraktıktan sonra 1938'de spor yazarlığına başlayıp 1961-72 yılları arasında Zafer gazetesi başyazarlığını yaptı. Fenerbahçe kurucu heyet üyeliğinde bulundu. Helsinki 1952 Olimpiyatları'na katılan Türk sporcularının kafile başkanlığını yaptı. 1950-57 yıllarında Demokrat Parti'den 9 ve 10. dönem milletvekili seçilerek Meclis'te yer aldı. 7 17 Aralık 1976-1 Temmuz 1977 tarihlerinde Türkiye Futbol Federasyonu Başkanlığı yaptı.

Basılı eserleri:

Atletizmde Koşular, 1942,

Türk Demokrasisi ve Demirel, 1965,

Politika Asları 1974,

İnönü ve Menderes Kavgası, 1991.

***

SÜLEYMAN TEKİL BİYOGRAFİSİ:

Saint Benoit Lisesi, Galatasaray Lisesi ve Gazetecilik Yüksekokulu mezunudur. 1932 yılında 16 yaşında Fenerbahçe'de futbola başladı. Aynı yıl Fenerbahçe genç takımı, Galatasaray'ı 3-0 yenerek İstanbul Şampiyonu olurken maçın 3 golünü de atan Süleyman Tekil maçta kulübünün takım kaptanı idi. Maçın bitiminde soyunma odasına genç şampiyonları kutlamak için inen Fenerbahçe Kulübü kurucu üyelerinden Galip Kulaksızoğlu, Süleyman Tekil'in yanına gelerek "Kulüp Başkanı Şükrü Saracoğlu seni görmek istiyor, çabuk giyin" dedi.

16 yıl süre ile Fenerbahçe kulübü başkanlığında bulunup eski Maliye, Adliye, Dışişleri, Başbakanlık ve Meclis Başkanlığı yapan Şükrü Saracoğlu tribünde Süleyman Tekil'i görünce yanında oturan Muvaffak Menemencioğlu, Hayri Celal Atamer ve Zeki Rıza Sporel'e dönerek "Pek de ufak tefekmiş, halbuki sahada daha iri görünüyor. Demek ki sahada futbol oynarken devleşiyor bu genç" deyip sonra gence dönerek "Aferin iyi oynadınız, güzel goller attın, bundan sonra çok çalış" dedi.

Süleyman Tekil 1932-34 yıllarında Fenerbahçe 1. küme takımında sağ iç ve sağ açık oynadı.

1935 başlarında Süleyman Tekil mektebinde okuduğu Galatasaray'a transfer oldu. 1936'dan 1941'e kadar Galatasaray 1. takımında oynadı.

Galatasaray tarihinin unutulmaz 15 maçından birisi de 30 Haziran 1940 tarihinde Süleyman Tekil'in Galatasaray forması ile yer aldığı Galatasaray-Beşiktaş maçıdır. Şampiyonluk için yarışan iki takımın, tribünleri tıklım tıklım dolu olup birçok seyircinin dışarıda kaldığı maçta Şeref Stadı'nda karşı karşıya geldiler. Maçın ilk yarısı 13. dakikada Beşiktaş'tan Hayati'nin, 42. dakikada Galatasaray'dan Gündüz Kılıç'ın attığı gollerle 1-1 berabere bitti. İkinci yarı başlar başlamaz fırtına gibi esmeye başlayan Galatasaray, 49 ve 54. dakikalarda Süleyman Tekil'in 2 golü ile rahatlayıp sahaya tamamen hâkim oldu. Bu maçta devleşen "Baba" Gündüz 57, 74 ve 75. dakikalarda attığı 3 golle farkı iyice açtı. Beşiktaş bu gollere 60. dakikada Şeref'in golü ile cevap verdi ise de Süleyman Tekil 77. dakikada kendisinin 3., takımının 7. golünü atıp Beşiktaş'ın moral olarak çökmesine neden oldu. Galatasaray, 88. dakikada Cemil'in 89. dakikada Gündüz Kılıç'ın 5., takımının 9. golünü atması ile maçı 9-2 kazanıp perdeyi kapattı.

Yıllarca konuşulan bu maçta Galatasaray ve Beşiktaş takımlarının kadroları şöyle idi:

Galatasaray Takımı: Osman İncili, Faruk Barlas, Saim Satıroğlu, Eşfak Aykaç, Envet Alparslan, Musa Sezer, Süleyman Tekil, Cemil Gürgen, Gündüz Kılıç, Selahattin Almay, Serafim Madenli...

Beşiktaş Takımı: M. Ali Tanman, Ahmet, Taci Erce, Cihat, Hakkı Yeten (Baba Hakkı), Hüseyin Saygun, Rauf Alpaslan, Hayati Yazgan, Nazım, Şeref Görkey, Eşref Bilgiç.

Maçın son dakikalarında Beşiktaş'tan önce "Çengel" Hüseyin, sonra "Baba" Hakkı takıma kızarak sahayı terk ettiler.

Maçın golleri: Galatasaray: Gündüz Kılıç 5 gol, Süleyman Tekil 3 gol, Cemil Gürgen 1 gol, Beşiktaş: Hayati Yazgan 1 gol, Şeref Görkey 1 gol...

Not: Beşiktaş bu mağlubiyetine rağmen 1939-1944 yılları arasında üst üste aralıksız 5 yıl milli küme şampiyonu, Galatasaray da ikinci olmuştu. Beşiktaş'ın 'belalı'sı Gündüz Kılıç, Beşiktaş'a en çok gol atan tüm zamanların Galatasaraylı sporcular listesinde toplam 20 golle birinci, 7 golle Süleyman Tekil 9. sırada yer almaktadır.

***

Süleyman Tekil'in unutulmaz maçlarından birisi de 1939 yılındaki Galatasaray - Ankara Demirspor milli küme şampiyonluk maçıdır.

Not: 1937 yılında ilk defa yapılan milli küme maçları İstanbul, Ankara ve İzmir Amatör Futbol Ligi'nde derece almış takımlar arasında yapılmış ve 11 yıl devam etmiştir. Bu süre içinde Galatasaray, toplam 131 maç yapmış, 79 galibiyet, 25 yenilgi, 27 beraberlik almış, attığı 309 gole karşı 154 gol yemiş ve sadece 1 defa Süleyman Tekil'in de kadroda olduğu takımla 1939 yılında şampiyon olabilmiştir.

1939 yılında İstanbul'dan Beşiktaş, Fenerbahçe, Galatasaray, Vefa; Ankara'dan Demirspor ve Ankaragücü; İzmir'den Doğanspor ve Ateş kulüpleri katılmıştır.

İstanbul Fenerbahçe Stadı'nda 23 Temmuz 1939'da oynanan Milli Küme şampiyonluğunun ilk karşılaşmasında Demirspor, Hakkı'nın attığı golle birinci devreyi 1-0 önde kapattı. Maçın bitimine 12 dakika kala Ankara Demirspor takımının kalecisi ve kaptanı 'Uzun' Necdet Erdem, Galatasaray santrforu "Katır" Cemil'in üzerine yürüyüp yumrukladı. Maçın hakemi Dr. Tarık Özerengin sahadan ihraç etmek istediği kaleci Necdet ile girdiği kısa diyalog sırasında futbolcu tarafından yumruklanıp gözü ve dişi darbe aldı. Özerengin güvenlik kuvvetlerini sahaya çağırıp kaleci Necdet'i sahadan attı ve maçı 78. dakikada Ankara Demirspor aleyhine tatil etti.

Bu olaydan sonra Futbol Federasyonu, Ankara'da yapılması gereken ikinci maçı da iptal edip Galatasaray'ı şampiyon ilan etti. Bu şekilde 11 yıllık süreç içinde milli küme maçlarında tek şampiyonluğunu alan Galatasaray bu hadiseli maça şu kadro ile çıkmıştı: Osman İncili, Faruk Barlas, Adnan İncirmen, Musa Sezer, Yusuf Bahadır, Ekrem Kapman, Necdet Cici, Selahattin Almay, Cemil Gürgen, Boduri, Süleyman Tekil.

1941 yılında İstanbulspor'a geçip 1944 yılına kadar Sarı Siyahlı formayı giyen Tekil, İstanbulspor'da oynadığı 31 maçta 17 gol attı. 1940-55 yıllarında çeşitli gazetelerde spor ve köşe yazarlığı yaptı.

1955-62 arası Avrupa Konseyi basın ataşesi, 1862-75 yılları arasında Denizcilik Bankası İşletme Müdürlüğü, Genel Müdür danışmanlığı görevlerinde bulundu.

GA Spor mecmuasını çıkardı. Galatasaray Kulübü'nün 2079 sicil no'lu Divan Üyesidir. 1975 yılında emekliye ayrıldı. Evli, 3 çocuğu oldu.

Basılı yayınları:

Deliler Gülüyor,

60. Yıl GS Kulübü Tarihi 1966,

Çakıl Taşları,

Galatasaray (Dünden Bugüne, 1905-1982) Denklem Matbaası, 1983 Horoz Ahmet...

Devamı yarın...