Hava Durumu
Web.tv
Vitamin kullanımında son görüşler
Yazının Giriş Tarihi: 26.12.2021 18:58
Yazının Güncellenme Tarihi: 26.12.2021 18:58
Kış gelmesi ve hastalıkların artması ile vitaminlerin gereksiz yere fazla kullanılması nedeniyle vitaminleri ne zaman, kimlere ve ne miktarda kullanılması gerektiği hususlarını sizlerle paylaşmak istedim.
Vitaminler günlük yaşamımızı sürdürmek için gerekli olan maddelerdir. İnsan vücudunda yeterince üretilmediklerinden besinlerle veya özel durumlarda dışarıdan alınmaları gerekebilir.
İnsan vücudunda bir miktar A vitamini, çok düşük dozlarda D ve B3(niasin) üretilmektedir, bu nedenle takviye edici gıda ürünleri arasında ön sıralarda yer alır. A, D, E ve K vitaminleri yağda çözünen vitaminler olup enerji metabolizmasında doğrudan rol almaz ,daha çok enerji kullanımına destekleyici olurlar, vücutta yağ dokusunda depolanırlar.
Bu nedenle fazla miktarda ve lüzumsuz olarak alındıklarında hipervitaminoz (vitamin zehirlenmesi) riski vardır.
Örneğin A vitamını fazla alındığında karaciğer hasarı veya doğacak bebekte nöral (sinirsel) hasarlara yol açabilir.
***
Suda erir vitaminler, B, C, pp vitaminleridir. Suda çözünmeleri nedeniyle vücutta birikimleri yoktur, fazlası vücuttan idrarla atılır.
Bugüne kadar bilinen 13 vitamin vardır: A, C, E, D, K ve 8 adet B vitamini: Vit. B1 (Thiamin), Vit. B2 (Riboflavin), Vit. B3 (Niasin, nikotinik aait, pp vit), B5 (Pantotenik asit), B6 ( pantotenik asit) B7 (Biotin diğet adı ile H vit), B9 (Folik asit veya folat), B12 (Kobalamin)
****
SON GÖRÜŞLERDE VİTAMİN KULLANIRKEN NELERE DİKKAT ETMELİYİZ?
-Şayet dengeli besleniyorsanız, vegan veya vejetaryen değilseniz meyve, sebze, protein (hayvansal proteini kırmızı veya beyaz etler (balık, deniz ürünler,tavuk) ve tahılı (buğday,mısırçavdar ) veya kuru fasulye, mercimek, nohut gibi yiyecekler) alıyorsanız hariçten ilaç şeklinde vitamin almanız gerekmez.
Ancak özel durumlarda vitamin gereksinimi artan durumlarda kullanabilirsiniz:
1-Vejateryenler ve veganlar:
VEJATERYENLER: Kırmızı veya beyaz (tavuk, balık) yemez ancak hayvansal yan ürünleri (süt, yoğurt, peynir, ayran, kefir gibi) tüketirler. Vejatetyenler de gruplara ayrılır:
LAKTO VEJATERYENLER: Süt ve süt ürünlerini (peynir,yoğurt,ayran,kefir gibi) tüketirler,
-OVO VEJATERYENLER: Et ve süt ürünleri tüketmeyip sadece yumurta ve içinde yumurta katılmış olan gıdaları tüketirler.
-LAKTO-OVO VEJATERYENLER: Et yemezler ama hem süt ürünlerini (peynir,yoğurtayran,kefir) hem de yumurta ve içinde yumurta olan yiyecekleri tüketirler
VEGANLAR: hayvanların sömürüldüğü gerekçesi ile hem kırmızı, beyaz et, hem de bunların yan ürünleri olan süt, bal, yumurta gibi ürünleri yemezler. Hayvanlardan elde edilen yiyecek dışı maddeler (deri, kürk, kemik, jelatin, yün ve yünden yapılmış giyecekler, (kaşmir, angora gibi) kullanmazlar. Lanolin, propolis gibi hayvansal ürün içeren kozmetik ve temizlik ürünlerini de kullanmazlar. Ayrıca veganlar,hayvanların kullanıldığı eğlence biçimlerine (sirk, boğa güreşi, hayvanat bahçesi, yunus ve fok balığı gösteri çiftlikleri, at yarışları v.b.) katılmazlar. Yani veganlık, bir diğer tabirle vejateryenliğin daha katı ve genişletilmiş bir yan dalıdır.
Bu gruplara ilave olarak son yıllarda gelişen PESKATERYENLİKTE, balık ve diğer deniz ürünlerini (midye, kalamar, karides gibi) yemek serbesttir. Vejateryen ve veganları bekleyen en büyük tehlike, kötü planlanmış bir diyetle demir, çinko, D vitamini ve kalsiyum seviyelerinde ortaya çıkacak eksikliklerdir. Bu nedenle büyüme çağında olan gençler ile sporculara bu tip beslenmeleri önermiyorum.
2- Yaşlılık:
İnsan yaşlandıkça B12 ve D vitaminleri emiliminde azalma olabilir. Osteoporoz (kemik etimesi) nedeniyle kalsiyum gereksinimi artabilir. Bu nedenlerle 70 yaş sonrasında kanda B12, D vit, Kalsiyum, Magnezyum ve çinko seviyelerine 3-6 ay aralarla baktırıp eksikliği halinde dahiliye ve geriatri uzmanlarına giderek bu eksiklerini ilaç şeklinde yerine koymaları gerekir. Yine yaşlılıkta Q enzym-10 takviyeleri de antioksidan özelliği ile hücre yenilenmesi için önerilmektedir.
3-Kanser veya çöliyak, ülseratif kolit,Crohn Hast.gibi emilimi bozan bağırsak hastalığı olanlar veya bağırsak ameliyatı(kolon kanseri nedeniyle) geçirmiş kişiler özellikle düzenli olarak B 12 sevilerine baktırmalıdırlar.
4-Aşırı alkol alımı
5- Mide by-pass ameliyatı geçirenler
6-Hamileler:
Doğumsal anomalilere karşı önlem olarak hamilelik süresinde folik asit, demir, kolin ve iyodür gibi takvileri, kadın-doğum uzmanı doktorların kontrolünda almak gerekebilir. Folik asit (B9 vit) eksikliği riskine karşı bu takviye hamilelik süresince hatta Hamilelikten 3 ay önce başlanarak günde 400 microgram şeklinde kullanılabilir.
7- Yenidoğan bebeklerde doğumdan 14.gün sonra:
anne sütünde çok düşük olan D vit., başlanmalı ve bir yaşına kadar devam edilmelidir. Prematüre, 37 haftadan erken doğan bebeklerde doğum sonrası 7-10. günlerden itibaren demir damla su, D vit. veya A, C, D kombinasyonu şeklinde multivitamin preparatları, beyin gelişimini takviye etmek için çinko preparatları verilmeye başlanmalı ve bir yaşa kadar devam edilmelidir. Demir preparatlarında 2+li demir ürünleri tercih edilmelidir.
Vitaminleri doğru miktarda, doğru zamanda ve doğru şekilde kullanmadığınız takdirde yeterli yarar sağlayamazsınız...
****
VİTAMİN KULLANIRKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN SON GÖRÜŞLER:
1-Suda erir C ve B Vitaminleri kullanırken emilimin bağırsaklardan sağlanması için aç karnına ve bir bardak suyla birlikte alınız veya veriniz (su miktarı yaşa göre değişir. Bebeklerde bir kaşık su içinde verilmesi yeterlidir.)
2-Vitaminler, oligo elementler ve mineralleri mümkün olduğu kadar. Sabahları kullanın, geceye bırakmayın. Akşam yemeğinden sonra gece yatarken alınan vitaminler, gece uykusuzluğa, sinirlilik haline GOR (gastro özefageal reflu) ya neden olabilirler
3-A, D, E, K gibi yağda çözünür vitaminler, yağ ihtiva eden az miktardaki ayran, yoğurt veya yağlı yemeklerle birlikte yemek arasında alınabilir.
4- Suda ve yağda erir multivitamin preparatlarını yemek arası veya yemek sonrası kullanın. Aç karnına boş mideye multivitamin preparatı alındığında mide yağda erir vitamin grubunu emilime sokmakta zorlanır, ekşime, geğirme, gaz problemlerine neden olabilir. Bu nedenle son görüş yağda ve suda erir vitamin gruplarının ayrı ayrı alınması yönündedir.
Sağlıklı, kovid-19 ve omikron varyantsız günler diliyorum.
Vitaminler günlük yaşamımızı sürdürmek için gerekli olan maddelerdir. İnsan vücudunda yeterince üretilmediklerinden besinlerle veya özel durumlarda dışarıdan alınmaları gerekebilir.
İnsan vücudunda bir miktar A vitamini, çok düşük dozlarda D ve B3(niasin) üretilmektedir, bu nedenle takviye edici gıda ürünleri arasında ön sıralarda yer alır. A, D, E ve K vitaminleri yağda çözünen vitaminler olup enerji metabolizmasında doğrudan rol almaz ,daha çok enerji kullanımına destekleyici olurlar, vücutta yağ dokusunda depolanırlar.
Bu nedenle fazla miktarda ve lüzumsuz olarak alındıklarında hipervitaminoz (vitamin zehirlenmesi) riski vardır.
Örneğin A vitamını fazla alındığında karaciğer hasarı veya doğacak bebekte nöral (sinirsel) hasarlara yol açabilir.
***
Suda erir vitaminler, B, C, pp vitaminleridir. Suda çözünmeleri nedeniyle vücutta birikimleri yoktur, fazlası vücuttan idrarla atılır.
Bugüne kadar bilinen 13 vitamin vardır: A, C, E, D, K ve 8 adet B vitamini: Vit. B1 (Thiamin), Vit. B2 (Riboflavin), Vit. B3 (Niasin, nikotinik aait, pp vit), B5 (Pantotenik asit), B6 ( pantotenik asit) B7 (Biotin diğet adı ile H vit), B9 (Folik asit veya folat), B12 (Kobalamin)
****
SON GÖRÜŞLERDE VİTAMİN KULLANIRKEN NELERE DİKKAT ETMELİYİZ?
-Şayet dengeli besleniyorsanız, vegan veya vejetaryen değilseniz meyve, sebze, protein (hayvansal proteini kırmızı veya beyaz etler (balık, deniz ürünler,tavuk) ve tahılı (buğday,mısırçavdar ) veya kuru fasulye, mercimek, nohut gibi yiyecekler) alıyorsanız hariçten ilaç şeklinde vitamin almanız gerekmez.
Ancak özel durumlarda vitamin gereksinimi artan durumlarda kullanabilirsiniz:
1-Vejateryenler ve veganlar:
VEJATERYENLER: Kırmızı veya beyaz (tavuk, balık) yemez ancak hayvansal yan ürünleri (süt, yoğurt, peynir, ayran, kefir gibi) tüketirler. Vejatetyenler de gruplara ayrılır:
LAKTO VEJATERYENLER: Süt ve süt ürünlerini (peynir,yoğurt,ayran,kefir gibi) tüketirler,
-OVO VEJATERYENLER: Et ve süt ürünleri tüketmeyip sadece yumurta ve içinde yumurta katılmış olan gıdaları tüketirler.
-LAKTO-OVO VEJATERYENLER: Et yemezler ama hem süt ürünlerini (peynir,yoğurtayran,kefir) hem de yumurta ve içinde yumurta olan yiyecekleri tüketirler
VEGANLAR: hayvanların sömürüldüğü gerekçesi ile hem kırmızı, beyaz et, hem de bunların yan ürünleri olan süt, bal, yumurta gibi ürünleri yemezler. Hayvanlardan elde edilen yiyecek dışı maddeler (deri, kürk, kemik, jelatin, yün ve yünden yapılmış giyecekler, (kaşmir, angora gibi) kullanmazlar. Lanolin, propolis gibi hayvansal ürün içeren kozmetik ve temizlik ürünlerini de kullanmazlar. Ayrıca veganlar,hayvanların kullanıldığı eğlence biçimlerine (sirk, boğa güreşi, hayvanat bahçesi, yunus ve fok balığı gösteri çiftlikleri, at yarışları v.b.) katılmazlar. Yani veganlık, bir diğer tabirle vejateryenliğin daha katı ve genişletilmiş bir yan dalıdır.
Bu gruplara ilave olarak son yıllarda gelişen PESKATERYENLİKTE, balık ve diğer deniz ürünlerini (midye, kalamar, karides gibi) yemek serbesttir. Vejateryen ve veganları bekleyen en büyük tehlike, kötü planlanmış bir diyetle demir, çinko, D vitamini ve kalsiyum seviyelerinde ortaya çıkacak eksikliklerdir. Bu nedenle büyüme çağında olan gençler ile sporculara bu tip beslenmeleri önermiyorum.
2- Yaşlılık:
İnsan yaşlandıkça B12 ve D vitaminleri emiliminde azalma olabilir. Osteoporoz (kemik etimesi) nedeniyle kalsiyum gereksinimi artabilir. Bu nedenlerle 70 yaş sonrasında kanda B12, D vit, Kalsiyum, Magnezyum ve çinko seviyelerine 3-6 ay aralarla baktırıp eksikliği halinde dahiliye ve geriatri uzmanlarına giderek bu eksiklerini ilaç şeklinde yerine koymaları gerekir. Yine yaşlılıkta Q enzym-10 takviyeleri de antioksidan özelliği ile hücre yenilenmesi için önerilmektedir.
3-Kanser veya çöliyak, ülseratif kolit,Crohn Hast.gibi emilimi bozan bağırsak hastalığı olanlar veya bağırsak ameliyatı(kolon kanseri nedeniyle) geçirmiş kişiler özellikle düzenli olarak B 12 sevilerine baktırmalıdırlar.
4-Aşırı alkol alımı
5- Mide by-pass ameliyatı geçirenler
6-Hamileler:
Doğumsal anomalilere karşı önlem olarak hamilelik süresinde folik asit, demir, kolin ve iyodür gibi takvileri, kadın-doğum uzmanı doktorların kontrolünda almak gerekebilir. Folik asit (B9 vit) eksikliği riskine karşı bu takviye hamilelik süresince hatta Hamilelikten 3 ay önce başlanarak günde 400 microgram şeklinde kullanılabilir.
7- Yenidoğan bebeklerde doğumdan 14.gün sonra:
anne sütünde çok düşük olan D vit., başlanmalı ve bir yaşına kadar devam edilmelidir. Prematüre, 37 haftadan erken doğan bebeklerde doğum sonrası 7-10. günlerden itibaren demir damla su, D vit. veya A, C, D kombinasyonu şeklinde multivitamin preparatları, beyin gelişimini takviye etmek için çinko preparatları verilmeye başlanmalı ve bir yaşa kadar devam edilmelidir. Demir preparatlarında 2+li demir ürünleri tercih edilmelidir.
Vitaminleri doğru miktarda, doğru zamanda ve doğru şekilde kullanmadığınız takdirde yeterli yarar sağlayamazsınız...
****
VİTAMİN KULLANIRKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN SON GÖRÜŞLER:
1-Suda erir C ve B Vitaminleri kullanırken emilimin bağırsaklardan sağlanması için aç karnına ve bir bardak suyla birlikte alınız veya veriniz (su miktarı yaşa göre değişir. Bebeklerde bir kaşık su içinde verilmesi yeterlidir.)
2-Vitaminler, oligo elementler ve mineralleri mümkün olduğu kadar. Sabahları kullanın, geceye bırakmayın. Akşam yemeğinden sonra gece yatarken alınan vitaminler, gece uykusuzluğa, sinirlilik haline GOR (gastro özefageal reflu) ya neden olabilirler
3-A, D, E, K gibi yağda çözünür vitaminler, yağ ihtiva eden az miktardaki ayran, yoğurt veya yağlı yemeklerle birlikte yemek arasında alınabilir.
4- Suda ve yağda erir multivitamin preparatlarını yemek arası veya yemek sonrası kullanın. Aç karnına boş mideye multivitamin preparatı alındığında mide yağda erir vitamin grubunu emilime sokmakta zorlanır, ekşime, geğirme, gaz problemlerine neden olabilir. Bu nedenle son görüş yağda ve suda erir vitamin gruplarının ayrı ayrı alınması yönündedir.
Sağlıklı, kovid-19 ve omikron varyantsız günler diliyorum.
