Yenidoğan bebeklerinize tarama testleri yaptırın

Hekimliğin ve özellikle çocuk hekimliğinin insanlara iki hizmeti vardır: Birisi koruyucu hekimlik, diğeri tedavi edici hekimliktir.

Her ne kadar günümüzde tedavi edici hekimlik, yanlış sağlık politikaları nedeniyle ön planda gibi görülmekte ise de hekimliğin esas amacının koruyucu hekimlik olması gerekir. Bunun için çocuk doktorlarının unvanı ‘Çocuk Sağlığı Ve Hastalıkları Uzmanı’’ şeklindedir. Koruyucu hekimliğin en önemli görevleri, aşılama ve tarama testleri ile bebek ve çocukları hastalıklardan korumaya ve erken teşhis konarak gizli hastalıkların ortaya çıkarılması esasına dayanır.

Türkiye de Sağlık Bakanlığı gelişmiş olan ülkeler gibi, yenidoğan tarama programlarını ülkemizde de uygulamaya koymuştur. Yenidoğan tarama programı ile ülkemizde doğan her bebekten alınan topuk kanı ile fenilketonüri(FKÜ), biyotinidaz eksikliği (BE), Konjenital Hipotiroidi (KHT), Kistik fibrozis (KF), Konjenital Adrenal Hiperplazi (KAH) ve 9 Mayıs 2022 tarihinden itibaren Spinal Müsküler Atrofi (SMA) hastalıkları için topuktan kan alma işlemi özel ve kamu hastanelerinde uygulanarak tüm bebeklerin taramaları yapılmaktadır.

Ancak ülkemizde tüm alanlarda 20 yıldan beri İnfodemi (Hızla yayılan yanlış bilgi) ve Desenformasyon (Bilgi kirliliği) yaygın bir hastalık şeklinde toplumumuzu etkisi altına almış görünmektedir. Kulaktan kulağa gazetesi ve internet ortamındaki dolaşan yanlış bilgiler sonucu ailelerde tarama testlerine ve aşılara karşı bir direnç oluşmaya başlamıştır. Biz çocuk hekimleri ve Türkiye’de kanıta dayalı hekimlik sanatını uygulayan hekimler, bilime inanan anne ve babalar, Türk Tabipler Birliği, Türk Pediatri dernekleri, çeşitli üniversitelerimizin çocuk sağlığı ve hastalıkları bölümleri konu ile ilgili yoğun çaba göstermelerine rağmen bu durum yayılmaktadır.

Türkiye, yapılan bilimsel araştırmalar sonucunda yenidoğan bebeklerde fenilketonüri yüksekliğinde maalesef dünyada 1.sırada bulunmaktadır. Fenilketonüri kalıtsal metabolik bir hastalıktır. Anne ve babanın taşıyıcı olması halinde, özellikle akraba evliliklerinin yüksek sıklıkla görüldüğü ülkemizde topuktan kan almak suretiyle erken tanısı konmuş fenilketonüri olguları, tanıyı takip eden tedavi sonucu, bozukluk beyin hasarı yapmadan kurtarılmaktadır.

Bu bebekler hastalığa özel üretilmiş, vücutta metabolize olamayan, kanda giderek artan Fenilalanin içermeyen diyet ürünleriyle beslenerek beyinleri korunmakta ve bebek gelişiminde normal zekâya ulaşmaktadır. Hal böyle iken 20.08.2024 tarihinde Kars aile mahkemesine bir anne babanın başvurmasıyla yerel Hakim Muhammed Koç’un verdiği bir kararla topuk kanı almanın topluma ve toplum sağlığına hizmet eden bir yanının olmaması, bilirkişi görüşü almadan, konuyla ilgili bir bilgisi olmayan bir kişinin durumu kavramadan popülist bir düşünce ile verdiği bir karar günümüz hukuk ve tıp kavramlarına ters düşmektedir.

Bir hakimin bilmediği bir konuda hem de (Türk Milleti) adına karar verirken kişisel tercihlerini kullanması, bilirkişi görüşü almadan ve de bilimsel olmayan, asla kabul edilemeyen bilimdışı görüşlere dayanarak gelecek nesillerin geleceğini olumsuz etkileyecek, emsal oluşturarak pek çok çocuğun hayatını karartacak bir karar alması kabul edilemez bir insanlık suçudur.

Nitekim Türk tabipler birliğinin itirazı sonrası karar istinafa taşınmış ve üst mahkeme, çocuğun üstün yararı vurgusu yaparak bilim dışı kararı bozup dosyayı mahkemeye iade etmiştir.

Oy birliği ile alınan kararın gerekçesinde şu ifadelere yer verilmiştir:

‘’Talebin bebeğin doğduğu andan itibaren sahip olduğu hak ve menfaatleriyle doğrudan ilgisi olduğu gerekçesiyle, Soyut ve denetime elverişli olmaktan uzak gerekçelerle dosya üzerinden inceleme yapılarak yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiştir.’’

Türkiye’de hala hakimlerin bulunduğunu bebek ölümleri ile ilgili gerçeği açığa çıkaran hakim gibi çağdaş ve bilime dayalı kararlar alabilen mahkemeler ve hakimler olması hepimizi sevindirmektedir.

Sayın anne ve babalar… Bilim dışı bu şekilde ki gibi bilgi kirliliğine lütfen kulak vermeyin. Bebeklerinizin doğumundan sonra tarama testlerini yaptırın, aşılarını da aksatmayın.

KAYNAKLAR:

1-) Prof. Dr. İmran Özalp Hacettepe Üniv. Emekli Öğretim Üyesi, fenilketonüri çocukları tarama ve koruma derneği kurucu başkanı, fenilketonüri ve diğer kalıtsal metabolik hastalıklı çocuklar Vakfı (METVAK). Kurucu başkanı. ‘’Kamuoyuna açık mektup’’

Etkin sağlık dergisi sayı: 65, Sayfa: 33-38 Eylül-Ekim-Kasım sayısı. Etkin Eczacılık Derneği yayınları, 2024, İstanbul.

2-) Sözcü Gazetesi 24 Ekim Perşembe 2024 sayısı, sayfa:14 ‘’İstinaf Mahkemesi bilim dışı kararı kaldırdı.’’