Hava Durumu

2. Dünya Savaşı'nın seyrini değiştiren dahi!

Yazının Giriş Tarihi: 29.06.2020 06:00
Yazının Güncellenme Tarihi: 29.06.2020 06:00

Bir kişi tek başına milyonlarca insanın kaderini değiştirebilir mi?

O kişinin adı Alan Mathison Turing.

Enigma - The Imitation Game filminde, dünyanın geleceğinde büyük rol oynayan Turing'i, oyunculuğuna hayran olduğum Benedict Cumberbatch canlandırırken, yönetmen koltuğunda Morten Tyldum oturuyor.

Nazilerin savaş stratejilerini şifrelemek için kullandıkları ve Elektrik Mühendisi Arthur Scherbius tarafından icat edilen Enigma, özellikle 2. Dünya Savaşı'nda büyük bir güç olarak kullanıldı. En büyük yanılgıları ise bu makinenin ürettiği şifrelerin kırılamaz olduğuydu...

Yıl 1939... İngiliz hükümeti Nazilerin saldırılarını engelleyebilmek için, Enigma'yı hedef alır ve şifrelerin kırılması için dünyanın en başarılı bilim insanlarından oluşan bir 'kripto analiz' birimi kurar.

Birimin başına getirilen Cambridge Üniversitesi mezunu Alan Turing, bu şifrelerin insan gücüyle kırılmasının imkânsız olduğunu anlar, çünkü Almanlar bu şifreleri ve makinenin ayarını her gün değiştiriyordu. Bu da zaten zor olan makinenin çözümünü iyiden iyiye zorlaştırıyordu.

Ve Turing Enigma'yı çözecek harika bir proje geliştirir. Ona göre, bir makinenin dilinden ancak onun gibi başka bir makine anlayabilirdi.

İcat ettiği makineye, tüberkülozdan kaybettiği çocukluk arkadaşının ismini verdi: Christopher...

****

Turing'in üstün zekâsı ve matematik yeteneği çok küçük yaşlarda keşfedilmişti. Yaşıtlarından hem zekâsının hem de mizacının farklı olması, onun arkadaşlarından soyutlanmasına ve zaman zamanda şiddet görmesine neden oluyordu. Onu anlayan, ona gerçekten sevecenlik gösteren tek arkadaşı Christopher'ı da hastalıktan kaybetmişti.

Turing'in, Christopher'la bağının ne derece farklı olduğunu ise filmin ilerleyen dakikalarında görüyoruz. Ki bu durum, onun dahi yeteneğinin önüne geçerek, insanlık dışı bir cezaya mahkûm olmasına neden olur!..

****

Projesi için gerekli olan para desteğini birim yöneticisinden göremese de bu iş için Başbakan Winston Churchill'e bir mektup iletir. İstediği bütçeyi kabul ettirir ve hemen makinenin yapımına koyulur.

Ekip arkadaşlarının "Boşuna zaman harcıyoruz. Bu makine bir işe yaramayacak!" demesine rağmen inatla gece gündüz çalışmasına devam eder.

Ve Turing, Christopher'ı bitirip, şifreleri kolaylıkla çözdüğünde imkânsız diye bir şey olamayacağını herkese ispat etmiş olur!

Kimsenin yapamadığını yapan, tasarladığı makineyle savaşın 2 yıl daha erken sona erip, yaklaşık 14 milyon kişinin hayatta kalmasını sağlayan bu süper zekâ, eşcinsel olduğu gerekçesiyle yargılanır.

Dedektif, Turing'i sorgularken aralarında şöyle bir diyalog geçer:

-Makineler de insanlar gibi düşünebilir mi Bay Turing?

-Elbette düşünebilir. Makine insandan farklıdır. Bu yüzden farklı düşünürler. İlginç olan bir şey şu; sizden farklı düşündüğü için, bu düşünmediği anlamına mı gelir? Beynimizin farklı çalıştığı, farklı düşündüğümüz anlamına geliyorsa farklı zevkler ve farklı tercihlerdeki amaç nedir peki? Bir başkası için bunu söyleyebiliyorsak neden bunu bakır ya da çelikten yapılmış beyinler için söyleyemeyelim!..

'Ahlâksızlık" yasasından hüküm giyer;  2 yıl hapis/kimyasal hadım seçeneklerinden birini seçmek zorunda kalır. Bilimsel çalışmalarını sürdürebilmek, Christopher'ı daha çok geliştirebilmek için hadımı seçen Turing, 1 yıl içinde kullanmak zorunda kaldığı yüksek dozda hormonal ilaçlar nedeniyle düşünme ve fiziksel yetilerini kaybetmeye başlar.

41 yaşındayken evinde ölü bulunur. Yanında bulunan ısırılmış elma içine siyanür enjekte ederek intihar ettiği düşünülür ve kayıtlara bu şekilde geçer. Lakin ölümü hâlâ şaibeli olarak kabul edilir.

1885-1967 yılları arasında Britanya hukuku gereği 49 bin eşcinsel erkek ahlâksızlık nedeniyle mahkûm edildi.

Kraliçe Elizabeth 2013 yılında Turing'e kraliyet affı bahşedip, eşsiz başarılarını onurlandırdı.

Çalışmaları yıllar sonra takdir gören Turing'in heykelleri İngiltere sokaklarına dikildi.

****

Bugün kullandığımız bilgisayar da dâhil birçok elektronik cihazın temellerini atan Turing'in adı, uzun yıllar boyunca gizli tutuldu. Nazilerin şifrelerinin İngiltere servisi tarafından kırılması, 50 yıldan fazla devlet sırrı olarak kaldı.

Bugün, Turing testine dayanan ve CAPTCHA adı verilen bir uygulama, internetteki kullanıcıların insan mı yoksa makine mi olduğunu anlamakta kullanılıyor.

Apple'ın logosunun da Turing'in ölüm biçimine bir atıf olarak tasarlandığına dair görüşler de mevcut.

Bilime, şu an her şeyin üstünde bir güce sahip olan teknolojiye bu kadar katkı sağlamış birinin, böyle bir yargı sürecinden geçirilmesi ve hayatının böyle acı bir şekilde sona ermesi sizce de çok büyük bir utanç değil mi?..

Yükleniyor..
En son gelişmelerden anında haberdar olmak için 'İZİN VER' butonuna tıklayınız.