ABD'nin ünlü bombardıman uçağı B-52'nin de yer aldığı filonun uçuşu dünyayı sarstı, CNN International 12 saat boyunca tek bir ülkenin hedef alındığını duyurdu. İşte son dakika haberinin ayrıntıları...
Son çeyrek yüzyılın en büyük gözdağına girişen ABD ve NATO, Rusya'nın Soğuk Savaş'ı geri getiren hamlesiyle bu kez 100 savaş uçağını birden Vladimir Putin'e karşı havalandırdı.
Amerikan CNN International, ünlü bombardıman uçağı B-52'nin kokpitinden görüntülerle neredeyse tüm Avrupa'yı kapsayan Müttefik Gökyüzü operasyonunu dünyaya duyurdu.
CNN'nin uluslararası diplomasi editörü Nic Robertson, İskoçya semalarında yaklaşık 9 bin metre yükseklikte seyreden B-52'nin yakıt ikmali yapıp İspanya'ya geri döndüğünü bildiriyor.
Bombardıman jetine İngiliz Typhoon savaş uçakları eşlik ederken, 22 NATO üyesinin yer aldığı operasyon aynı anda Doğu Avrupa, Karadeniz ve Baltık Denizi üstüne yayıldı.
ABD ve İngiltere'nin yanı sıra Türkiye, Fransa, Almanya, Yunanistan, İtalya, İspanya, Belçika, Bulgaristan, Kanada, Macaristan, Hırvatistan, Çekya, Danimarka, Hollanda, Norveç, Polonya, Slovakya ve Romanya operasyona katıldı.
B-52 jetleri Türk hava sahasından geçerken yanında Türkiye'ye ait iki F-16 savaş uçağı vardı, çarpıcı fotoğraflar ABD ordusunun resmi internet sitesinden yayınlandı.
İLK BULUŞMADAN GÜNLER ÖNCE...
CNN International, 12 saat boyunca süren uçuşların ABD Başkanı Joe Biden ve Rusya lideri Putin'in ilk yüz yüze buluşmasından günler önce gerçekleştiğini vurguluyor.
Defender Europe 2021 tatbikatı sürerken, Rusya ilk kez Suriye'deki Hmeymim Hava Üssü'ne Tu-22M bombardıman jetleri indirdi ve savaş uçakları tüm Akdeniz boyunca uçtu.
Son aylarda ABD jetlerinin tüm Avrupa boyunca sık sık Rus savaş uçaklarıyla karşı karşıya geldiğini hatırlatan CNN, Akdeniz kıyısındaki Rus varlığının ise ABD, NATO ve İsrail için yeni bir tehdit olduğunu kaydediyor.
ABD, Biden'ın başkanlık koltuğuna oturmasıyla birlikte devasa bombardıman uçaklarını Avrupa, Kuzey Kutbu ve Ortadoğu semalarında daha sık devriyeye çıkarmaya başladı.
B-1B Lancer'lar ilk kez Norveç'e iniş yaptı, B-1B'lerin İskandinavya'ya sevk edileceğini ilk kez haberleştiren CNN, Biden'ın Rusya'ya açık bir şekilde mesaj verdiğini bildirdi.
Ortadoğu semalarında ise ABD'den havalanan B-52'ler daha fazla görünür hale geldi, hatta ünlü bombardıman uçağı Ege Denizi'nin üstünde bile iki kez uçtu.
KOMUTA TÜRK ASKERİNDE
Bir aydır Rusya'yı diken üstünde tutan NATO tatbikatı Defender Europe 2021'in Romanya'daki en büyük bölümüne Türkiye komuta ediyor, Moskova'nın karşı hamlesi dünyayı şaşkınlığa uğrattı. ABD'nin başını çektiği 26 NATO ülkesinin 16 ülkede sergilediği savaş oyununda ilk tehlikeli yakınlaşma Mayıs ayı başında gerçekleşti, bir ABD insansız hava aracı Rus ordusuna ait savaş gemisine yaklaştı.
Aynı günlerde ABD'nin Estonya'da Rusya sınırına 100 kilometre mesafedeki Tapa üssünden füzeler ateşlemesi gerilimi zirveye çıkardı ve beklendiği gibi Moskova küplere bindi.
Kremlin'e yakın medya füzelerin doğrudan Rusya'ya karşı fırlatıldığını yazarken, on binlerce askerin yer aldığı son çeyrek asrın en büyük tatbikatı bir ay boyunca binlerce kilometrelik bir alana yayıldı.
1356 TÜRK ASKERİ VAR
Gövde gösterisinin Steadfast Defender 2021 bölümü için Türk ordu birlikleri Mayıs ayı başında yola çıktı, 1356 askerin yanı sıra 214 aracın yer aldığı kafile Romanya'ya ulaştı.
Romanya Cincu'da icra edilen ve 15 ülkenin yer aldığı Defender Europe'un son bölümünde komuta Türkiye'de; ABD ordusunun resmi fotoğraf hesabından çok sayıda kare yayınlandı.
NATO'DAN NET MESAJ
NATO, Türk askerinin çok önemli bir rol oynadığı tatbikat için hedefin Rusya olmadığını söylüyor. NATO Genel Sekreter Vekili Mircea Geoana, "Romanya'dan net bir mesaj göndermek istiyoruz" deyip ekledi:
"Steadfast Defender 2021 NATO'nun bu yılki en büyük tatbikatı. Uzun zaman önce planlandı. Bu tatbikat, doğrudan hiçbir ülkeye karşılık değil, savunma amacıyla yapılıyor. NATO olarak müttefikler ve topraklarını her türlü tehdide karşı korumaya hazırız."
NATO yöneticisinin Moskova'ya da çağrısı vardı: "Bu tatbikat, Rusya'ya doğrudan yanıt olarak planlanmadı. Rusya, ne yaptığımızı yakından izliyor. Biz caydırıcılık ve savunma konusunda ittifak bölgesini korumada kararlıyız. Bu kadar büyük alanda intikal yeteneğine sahibiz."
RUSYA İLAN ETTİ
Rusya ise, beklendiği gibi NATO'dan farklı düşünüyor. Moskova en yetkili ağızdan karşı hamlesini Pazartesi günü duyurdu, Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu'nun sözleri dünya çapında yankı buldu.
Putin'in sağ kolu olan Bakan Şoygu, NATO'nun faaliyetlerine karşılık olarak bu yıl sonuna kadar batı sınırlarına 20'ye yakın yeni askeri birimini konuşlandıracaklarını resmen ilan etti.
Savunma Bakanı Şoygu, "Batılı meslektaşlarımızın eylemleri dünyadaki güvenlik sistemini yerle bir ediyor ve bu bizi buna karşı koymak için birtakım önlemler almaya mecbur bırakıyor" ifadesini kullandı.
Ülkesine karşı tehdidin büyüdüğünü savunan Şoygu, NATO ülkelerinin, Rusya sınırları yakınında stratejik uçakları ile uçuşlarının sıklığını, kruz füzeleri taşıyan savaş gemilerinin varlığını ve askeri tatbikatlarının sayısını artırdığını söyledi.
NATO'nun Rusya sınırlarında artan askeri eylemlerine ilişkin birtakım istatistikler de paylaşan Sergey Şoygu, ABD ordusunun stratejik bombardıman uçakları ile Avrupa üstündeki uçuşlarını son yedi yıl içerisinde 14 kat artırdığını aktardı.
PUTİN'İN TUZAĞI
Halihazırda NATO görevi çerçevesinde Karadeniz'e doğru yol alacak İngiliz savaş gemileri Akdeniz'e giriş yapmış durumda ve Rusya söz konusu gemilerin bölgede seyretmesine karşı.
Rusya lideri Vladimir Putin, 2014 yılında el koyduğu Kırım çevresinde Ukrayna ve Batılı ülkelere Nisan ayında büyük bir gözdağı verdi, birçok savaş gemisini de Defender Europe 21 tatbikatına karşılık Karadeniz'de bıraktı.
Rus basınında çıkan haberlere göre, 80 bin Rus askeri Ukrayna sınırına tekrar konuşlandırıldı. Üst düzey Savunma Bakanlığı yetkilileri, bu rakamı Kırım'ın 2014'te Moskova tarafından ilhak edilmesinden bu yana en büyük yığınak olarak tanımladı.
Rusya lideri Vladimir Putin, 2014 yılında el koyduğu Kırım çevresinde Ukrayna ve Batılı ülkelere geçtiğimiz ay büyük bir gözdağı verdi, birçok savaş gemisini de Defender Europe 21 tatbikatına karşılık Karadeniz'de bıraktı.
Rus basınında çıkan haberlere göre, 80 bin Rus askeri Ukrayna sınırına tekrar konuşlandırıldı. Üst düzey Savunma Bakanlığı yetkilileri, bu rakamı Kırım'ın 2014'te Moskova tarafından ilhak edilmesinden bu yana en büyük yığınak olarak tanımladı.
ABD özel harekat kuvvetlerinin Avrupa'daki eski komutanı ve şu anda NATO Özel Harekat danışmanı olan emekli Tümgeneral Michael S. Repass, "Bölgede oldukça ölümcül bir güç tuttular ve yalnızca bazı kuvvetleri geri çektiler" dedi.
Rusya'nın Baltık Denizi kıyısında, ABD gemileri için hazırladığı bir tuzak olduğu biliniyordu. Rus medyasında çıkan haberlere göre Moskove, ABD gemilerini Baltık Denizi sularında çok ciddi bir tuzağa çekiyor. St.Petersburg'a yaklaşan Amerikan savaş gemileri Rus filosu, askeri uçakları ve kıyı füze sistemleri tarafından kuşatılıp sıkıştırılabilir.
Kırım çevresinde onlarca savaş uçağı bırakan Rusya, Estonya'ya konuşlandırılan F-35'lerden rahatsızlığını da gizlememişti. Savunma Bakanı Sergey Şoygu, askerlerine NATO'nun vereceği gözdağı için "Derhal müdahalede bulunmaya hazır olun" demişti.
Rus medyası, Estonya'ya konuşlandırılan F-35'lere karşılık 18 adet Su-30 ve Su-35 jetini Rusya lideri Vladimir Putin'in Doğu Avrupa'daki tek değerli müttefiki Aleksandr Lukaşenko'nun ülkesi Belarus'a gönderildiğini yazmıştı.
TEK BİR GEMİ İÇİN KARADENİZ'İ KAPATTILAR
Ukrayna sınırına yığdığı devasa orduyu çeken ancak Kırım çevresinde onlarca savaş uçağı bırakan Rusya lideri Vladimir Putin, yeni adımını Nisan ayının son haftasında Karadeniz'de resmen gösterdi. Rus ordusu tek bir savaş gemisi için Karadeniz'in bazı bölgelerini kapattı, Moskva füze gemisinin Kırım açıklarında yaptığı atışın görüntülerini resmi medya yayınladı.
Sivastopol limanından Karadeniz'e açılan Moskva gemisinden özel görüntüleri ekrana getiren ordu televizyonu Zvezda, güvenlik için hem deniz hem de hava sahasının kapatıldığını yazdı.
Kırım'a konuşlandırılan onlarca Rus Su-27 ve Su-35 jetinin görüntüleri, hafta içinde yayınlanmıştı. Video kaydı, Rusya lideri Vladimir Putin'in yaklaşık 40 savaş uçağını Kırım Yarımadası'ndan çekmediğini gösteriyor.
Rusya'nın resmi olarak söz etmediği bir başka konu, Ukrayna ve Kırım sınırlarında büyük miktarda akaryakıt, mühimmat ve diğer malzemelerin bırakıldığı gerçeği. Yerel medyaya yansıyan haberlere göre, Rusya'nın birlikleri Ukrayna sınırından çekmesine rağmen Pogonovo askeri üssündeki silahlar ve ekipmanlar olduğu gibi kalacak.
ABD DIŞİŞLERİ BAKANI KİEV'E GELİYOR
Ukrayna'ya açık şekilde destek veren ABD ise, Dışişleri Bakanı Antony Blinken'ı Mayıs ayında Kiev'e gönderiyor. CNN International, Blinken'ın ziyaretini Ukraynalı kaynaklarına dayandırdı.
PUTİN GÖZDAĞI VERDİ
Rus ordusu, Nisan ayı içerisinde Kırım çevresinde şimdiye kadarki en büyük gövde gösterisine imza attı. Rusya lideri Vladimir Putin'in Kırım ve Ukrayna sınırına bir ordu yığmasıyla neredeyse Karadeniz üzerinde şimşek yüklü bulutlar çarpışıyordu.
Gövde gösterisinde 10 bini aşkın askerin yanı sıra 40'ı aşkın savaş gemisi ve 200'den fazla jet vardı. Savunma Bakanlığı'nın resmi televizyonu Zvezda, Karadeniz'e doğru ateşlenen füze yağmurunu ekrana getirdi. Kırım'daki dev tatbikatta ayrıca Rus ordusuna ait savaş gemileri çıkarma yaptı, fırlatılan füzeler Karadeniz üstündeki hedefleri yerle bir etti.
TUZAK ORDUSU
Rusya, Ukrayna geriliminin ortasında 'Batı'yı kandırmak' için şişirilebilir tanklar, füzeler ve savaş uçaklarından oluşan bir 'tuzak ordusu' konuşlandırdı. Süper gücün 'şişme ordu'su, ülke çapında askeri tatbikatlarda kullanıldı.
Putin'in dakikalar içinde şişebilen tuzakları, bu hafta başkent Moskova yakınlarındaki ormanda görüldü. Ordudan yapılan açıklamada, "Şişirilebilir ekipman, kullanılan özel malzemeler sayesinde orjinaliyle neredeyse aynı görünüyor" denildi.
Zvezda'nın yayınladığı kayıtta, 'Rus ordusunun en sıra dışı teçhizatıyla donanmış' 45. mühendis-kamuflaj alayı yer aldı. Ormanda bulunan bir hava sahasındaki cephaneliklerin içinde, uçaksavar füze görünümü altında bir MiG-31 ve Su-27 jetlerine benzeyen şeyler de var.
Rusya Savunma Bakanlığı "Tanklar, havacılık ve hava savunma sistemleri Moskova bölgesine taşındı, böylece 'düşman' sadece gizli bir hava alanı bulmakla kalmayıp aynı zamanda uydu görüntülerini de elde etme şansına sahip oldu. "
Şişme ordunun arkasındaki devlet bağlantılı şirket olan Rusbal, düşmanı kandırmanın maliyetinin gerçek silah satın almanın bir parçası olduğunu söylüyor.
SON 50 YILIN EN BÜYÜĞÜ
Ukrayna'nın doğusunda Mart ayı sonunda ateşkesin havaya uçmasıyla tırmanan gerilimin hemen ardından, yeryüzünün en büyük yüzölçümüne sahip ülkesi Rusya yarım milyon askerini harekete geçirdi. Rusya'daki Echo Moscow radyosuna konuşan uzmanlar, Vladimir Putin'in son 50 yılın en büyük askeri sevkiyatı için emir verdiğini ve cephe hattındaki hareketliliğin Soğuk Savaş'ın en gerilimli dönemlerini hatırlattığını söylüyor.
Rus askeri analist Pavel Felgenhauer, kendisine yöneltilen 'Rusya savaşın eşiğinde mi?' sorusunu 'Neredeyse' kelimesiyle yanıtlayıp devam etti: "Tüm ordu topyekun seferberlik halinde, Pasifik'ten Baltık Denizi'ne kadar. Bütün birlikler. Bu 1973 veya 1962'den bu yana olmadı."
Rus nüfus ve Rusya yanlılarının ağırlıkta olduğu Donbas bölgesinde (Donetsk ve Lugansk) tek taraflı bağımsızlık ilan edilmesinin ardından, Rusya yanlısı ayrılıkçılar ile Ukrayna ordusu arasında çatışmalar 2014'ten bu yana aralıklı olarak devam ediyor.
Son haftalarda Rusya yanlısı ayrılıkçılarla Ukrayna ordusu arasındaki çatışmalar yoğunlaşırken, Moskova'nın sınırın diğer tarafındaki askeri varlığını artırması iki ülke arasında sıcak çatışmaya yönelik endişeleri doruk noktasına çıkardı.
Donbas krizinin çözümüne ilişkin müzakereleri Rusya, Ukrayna ve Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'ndan (AGİT) oluşan Üçlü Temas Grubu yürütüyor. Taraflar arasındaki en son kapsamlı ateşkes, Temmuz 2020'de sağlanmıştı.
Ukrayna Parlamentosu, yedi yıl önce Kırım'ın ilhakı ve Donbas'taki gelişmeler sonrası Rusya'yı 'saldırgan' ülke olarak nitelendiren yasayı onaylamıştı. Vladimir Zelenskiy de, iki hafta önce Kırım'ın kurtarılmayı amaçlayan Askeri Güvenlik Stratejisi'ni onaylamıştı.