İran’dan UAEA raporuna sert tepki

İran, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’nın Tahran’ın son 3 aylık nükleer faaliyetlerine ilişkin yayınladığı raporuna sert tepki gösterdi. Dışişleri Bakanlığı ile İran Atom Enerjisi Kurumu tarafından yapılan ortak açıklamada, söz konusu raporun "taraflı ve siyasi baskılarla hazırlanmış" olduğu belirtildi. Açıklamada, ABD, İngiltere, Fransa ve Almanya’nın Kapsamlı Ortak Eylem Planı'nı (KOEP) ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) 2231 sayılı kararındaki yükümlülüklerini defalarca ihlal ettiği, buna rağmen İran’ın Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması (NPT) kapsamındaki yükümlülüklerine bağlı kaldığı vurgulandı.
Açıklamada, Tahran yönetiminin, Kasım 2024’teki UAEA Yönetim Kurulu toplantısında İran’a karşı sunulan karar taslağının "siyasi ve haksız" olduğunu belirttiği, bu adımın birçok üye ülke tarafından desteklenmediği hatırlatıldı. Ayrıca, UAEA’nın tarafsızlığını koruma ilkesine aykırı hareket edildiği vurgulandı.

İş birliği görmezden gelindi
Açıklamada, UAEA Başkanı Rafael Grossi ve Ajans’ın üst düzey yetkililerinin son dönemde Tahran’a gerçekleştirdiği ziyaretler çerçevesinde yürütülen iş birliğinin raporda yeterince yansıtılmadığı belirtildi. Ayrıca İran’ın, Ajans’a ilgili sahalara erişim, numune alma, bilgi ve kapsamlı açıklamalar sunarak gerekli iş birliğini sağladığı, ancak buna rağmen raporda İsrail tarafından sağlanan sahte belgelere dayandırıldığı ve geçmişe dayanan asılsız suçlamaların tekrarlandığı ifade edildi.

"Denetçi atamaları İran’ın hakkıdır"
Söz konusu raporda yer alan İran’ın denetçi atamalarına ilişkin eleştirilerin de reddedildiği açıklamada, UAEA’nın halihazırda 125 denetçisinin bulunduğu, bazı denetçilerin iptalinin ise İran'ın tamamen yasal bir egemenlik hakkı olduğu kaydedildi.

"İddialar meşru değil"
Açıklamada, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’nın İran’ın gönüllü nükleer taahhütlerini, bağlayıcı yükümlülük gibi göstermeye çalıştığı da belirtilirken, Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşması’na (NPT) taraf olmayan ve nükleer silaha sahip olduğu bilinen İsrail’in verdiği bilgilere dayanarak hazırlanan söz konusu raporun, Ajans’ın profesyonel doğrulama ilkeleriyle açıkça çeliştiği bildirildi.

İran’dan uyarı
Söz konusu raporun UAEA’nın tarafsızlık ilkesine aykırı olduğu, UAEA Başkanı Grossi’nin görev kapsamını aşarak siyasi baskılara boyun eğdiği ifade edilen açıklamada, İran’ın barışçıl nükleer programının Ajans denetimi altında sürdüğü, nükleer silahların ise İran’ın savunma doktrininde yer almadığı vurgulandı.
Son olarak açıklamada, bazı ülkelerin bu raporu kötüye kullanmaları durumunda İran’ın meşru hak ve çıkarlarını korumak adına buna "uygun karşılık" vereceği ve sorumluluğun tamamen bu ülkelere ait olacağı belirtildi.

UAEA'dan İran uyarısı
UAEA, İran’ın son 3 aylık nükleer faaliyetlerine ilişkin yayımladığı raporunda, İran’ın yüzde 60 oranında zenginleştirilmiş uranyumunun nükleer silah üretimi için gerekli olan yüzde 90 seviyesine oldukça yakın olduğu ve daha da zenginleştirilmesi halinde bir atom bombası yapımında kullanılabileceği ifade edilmişti.