Cari açık belası

İhracatı ithalatından daha fazla olan ülkelerin ekonomik yönden refah içinde yaşadıkları, enflasyon nedir bilmedikleri, gelecek ile ilgili tedirginlik yaşamadıkları, kısacası toplumlarının daha rahat hayat sürdürdüğü bir gerçek. Durum tam tersi olduğu takdirde de Türkiye gibi "cari açık" sorunu ayyuka çıkıyor. Konuyu bir şekilde kazandığından daha fazlasına harcayan bir birey gibi de düşünebiliriz.

Geçtiğimiz yıllarda rekor kıran cari açığın son aylarda düştüğüne dair müjdeli haberler geliyor. Ülkemiz için durumun tam tersi olduğu günleri de yaşamamış değiliz. 2001 ve 2019 yıllarını cari fazla vererek kapatmıştık. Yurt dışına sattığımız ürünler belli, otomotiv, hazır giyim, tekstil, beyaz eşya, tarım ve gıda ürünleri başı çekmekte. Buna karşın dışa bağımlı olduğumuz ve ithal ettiklerimizin sayısı ve maliyeti çok daha yüksek.

Petrol, doğalgaz, altın, otomotiv, elektronik aletler ayrıca ihracatımızın ham maddesini sağlayan birçok ürünü Dolar ve Euro ile dışarıdan alıyoruz. Hazır giyim ihracatınızda da merkezi yurt dışında olan markalara fason üretim yaptığımız için ülkemizden daha fazla çok uluslu şirketlere para kazandırıyoruz. Bu konuda maalesef üretimi bizim yapmamıza rağmen hala kendimize ait dünya çapında tanınan markalara sahip değiliz, ne kadar ihracatçı görünsek de biz işin hamallığını yaparken, kaymağını dünya markaları yemekte.

Yine ihraç ettiğimiz tarım ürünleri ile ilgili şöyle bir küçük örnek verelim, Rusya ve çeşitli Avrupa ülkelerine tarlada yetişen ürünleri gönderiyoruz, karşılığında ödemelerinizi genel olarak Dolar ile alıyoruz. Kilo fiyatı üzerinden tarım ürünü ihraç ederek Rusya'dan milyarlarca dolar karşılığında S400 hava savunma sistemi alıyoruz. Yine Almanya'ya bu tür ürünler ihraç ederek her yıl yüz milyonlarca dolar değerinde Alman markaları taşıyan otomobilleri ithal ediyoruz. Sattıklarımızın ve aldıklarımızın arasında fiyat farkı olarak büyük bir uçurum var. Bu örnekleri çok daha fazla hale getirmek mümkün. Durum böyle olunca da Türkiye'nin cari açığı kapanmak bilmiyor.

Ülkemizde döviz kurunun TL karşılığında yüksek olması, ihracat yaptığımız ülkelerde ekonomik durgunluk yaşanıyor olması da bu açığı çoğaltıyor. Bursa'yı baz alacak olursak Rusya ve Ukrayna'ya savaş başlamadan önce yaptığımız bebe ve çocuk giyimi ihracatı şu anda dibe vurmuş durumda, bundan dolayı bu ülkelerden gelen döviz girdisi azalırken Rusya'dan yaptığımız doğalgaz ithalatı aynı çizgide devam ediyor. Bu durumda gösteriyor ki sadece iç dinamikler değil ihracat yaptığımız ülkelerin ekonomik ve siyasal çalkantıları da bizi olumsuz etkilemekte. Cari açığı fazla olan her ülkede ekonomik büyümede düşüşe geçer, yaşanan bu durum işsizliğe, gelir düzeyinin düşmesine kısacası fakirliğe sebep olur.

ÖRNEK ALIP UYGULAMALIYIZ

İhracat kalemlerimizde büyük değişiklikler yapmamız şart. Yüksek teknoloji ürünleri, cep telefonu, bilgisayar, yazılım programları, teknolojik askeri ürünler gibi katma değeri yüksek üretim yapıp yurt dışına sattığımız takdirde cari açık yerine cari fazla vermemiz mümkün olacak. Her alanda kendi markalarımızı en üst kalitede üretip dünya çapında söz sahibi olmamız şart. Görüyoruz ki üretip ihraç ettiğimiz mallar bizi kurtarmıyor. II. Dünya Savaşı'nda Amerika'nın attığı atom bombaları ile yerle bir olan Japonya bu konuda iyi bir örnek. Özellikle otomotiv sektöründe ve diğer elektronik ürünlerde Japon kalitesini tartışmaya gerek yok, savaşta yerle bir olmuş olan ülke konumundan, dünyaya mal satan bir pozisyona gelen Japonya bunu tarım ve tekstil ürünleri ihracatı ile değil 70'li yıllardan başlayarak yüksek teknoloji ile ürettiği ürünlerle yakaladı. Buna keza Güney Kore'yi de es geçmeyelim. Yine 1950'li yıllarda yaşadığı savaşın ardından yaptığı hamlelerle iyi bir ihracatçı ülke haline gelen Güney Kore'de ekonomik refahı yakalamış durumda. Son örneğimizde daha yakından, Avrupa'nın göbeğindeki Almanya. Yine 1940'lı yıllarda II. Dünya Savaşı ile yıkılan bu ülke sanayide yaptığı çalışmaları ile büyük ihracat rakamlarına ulaşmış halkının refah seviyesini yükseltmiş başka bir ilham kaynağı. Cari açık belasından kurtulup daha iyi bir ekonomiye sahip olmak, en azından bizden sonra gelecek olan nesillere kaygısız bir hayat bırakmak için elimizi çabuk tutmamız gerekli.

SAĞLICAKLA KALIN.