Enflasyon fırsatçılığı

Tarih 27 Aralık 2021… Dönemin Maliye Bakanı Nurettin Nebati bir haber kanalında konuşuyor ve diyor ki; "Hani hep hayal edersiniz ya, şöyle bir uyusam da 6 ay sonra uyansam diye… Bir uyuyun, 6 ay sonra uyanın Türkiye'de çok farklı noktalara gideceğiz." Söyleyen Maliye Bakanı olunca söylenen de, elbette ki ülke ekonomisi ile alakalı idi. Nebati'nin gözlerindeki ışıltı, aradan çok sayıda 6 ay geçmesine rağmen hala ekonomiye olumlu şekilde yansımadı. Hükümet de böyle olacağını anladı ki, Nebati'nin koltuğuna Mehmet Şimşek'i oturttu.

Yeni Maliye Bakanı Şimşek'in görevi devraldığında tarih 4 Haziran 2023'ü gösteriyordu. Şimşek, devir teslim töreninde yaptığı açıklamada, "Şeffaflık, öngörülebilirlik ve rasyonel zemine dönme" mesajlarını vermişti. Kısacası “Benden önce yapılan yanlıştı, ben doğrusunu yapmak için görevlendirildim” demişti. Nebati'nin göz açıp kapattıran 6 aylarının sonrasında, Şimşek'in göreve gelmesinin üzerinden de dolu dolu iki yıl geçti.

“Ekonomi düzeldi, her şey yoluna girdi, aldığım maaşla rahat rahat geçinebiliyorum, verilen sözler tutuldu” diyenlerin oranını araştırmak lazım. Kendi durumumuza baktığımızda, çevreden gelen olumsuz seslere kulak verdiğimizde bu araştırma zaten dakikalar içerisinde yapılmış oluyor. TÜİK'in açıkladığı mayıs ayı enflasyon rakamları ne kadar ümit verse de, enflasyon beklenen düzeye hala inmedi.

Beklentinin gerçekleşmemesinde, elbette ki geçmişte uygulanmış olan yanlış politikalar en önemli etken. Mehmet Şimşek'in görevi devralırken yaptığı konuşma da yanlış politikaların itirafı niteliğindeydi. Maddi sıkıntılar sebebiyle ülkenin büyük bir kesimi mutsuz geçen bir kurban bayramını henüz bitirdi. Bayram öncesi içinizde Kapalı Çarşı, Uzun Çarşı, Okçular Çarşısı, Tuz Pazarı ve Bakırcılar Çarşısı'nı gezenler mutlaka vardır.

Çarşı esnafı, 5 yıl önceki alışverişi ve bayram öncesi kalabalığı mumla arar halde. Şahsi gözlemim de çarşıda bayram alışverişinin beklenenin altında gerçekleştiği. Vatandaş, alım gücünün düşmesinden, esnaf işlerin azalmasından şikâyetçi iken biraz da çuvaldızı kendimize batıralım.

ÖNCE FİYATINI SORUN

Ticarette ahlak, kar konusunda ölçüyü kaçırmamak, satıcının sadece kendini değil alıcıyı da düşünmesi çok çok önemli. Geçtiğimiz günlerde bayan giyimi üzerine imalat yapan bir arkadaşımı ziyaret ettim, işlerin nasıl gittiğini sordum.

Verdiği cevap aynen şöyle: “Benden toptan mal alan arkadaşlar, insaflı olsalar işler gayet iyi olacak. Fakat benim 250 Lira'ya toptan verdiğim bayan giyim ürünlerini, 1000 Lira ve üzeri fiyattan dükkânlarında satmaya çalışıyorlar. Kendilerine diyorum ki, 500'e-750'ye satın vatandaş alabilsin. Sürümden kazanın ama bildiklerini okumaya devam ediyorlar."

Kendisinin anlattığına enflasyonist ortamda, "enflasyon fırsatçılığı" deniyor. Lokanta ve restoranlarda da benzer durum geçerli. Aynı cadde üzerindeki lokantalar arasında bir tabak kuru fasulyeyi 100 Lira'ya satan da var, 3 çeşit tabildot yemeğini 120 Lira'ya satan da…

Karşılaştırma yaptığımızda ortalama olarak kiraları ve çalıştırdıkları personel sayısı aynı. Üç çeşidi 120 Lira'ya satan sürümden kazanırken, bir çeşidi 100 Lira'dan satan enflasyon fırsatçılığı yapmakta. Uygulanan ekonominin adı "Serbest Piyasa Ekonomisi" olunca da devletin fiyatlara müdahale etme yetkisi bulunmamakta. Cebimizdeki para az ve olanın da değeri yok. Bu durumda yapmamız gereken, enflasyon fırsatçılığı yapan lokanta, mağaza, market her ne olursa olsun buralardan ve bu markalardan alışveriş yapmamak. Mutlaka alacağımız, yiyeceğimiz içeceğimiz her ürünün baştan fiyatını soralım, eğer değerinin üzerindeyse arkamıza bile bakmadan tavrımızı koyarak o dükkandan çıkalım. Toplum olarak birlik ve beraberlik halinde bu şekli ile "Pasif protesto" hakkımızı kullanalım. Umursamaz olursak, birileri haksız yere cebimizden aldıkları paralarla zengin olurken, orta tabaka günden güne yok olup, fakir tabaka haline gelmeye devam edecek.

KALIN SAĞLICAKLA