Bursa'nın can damarı tekstil üretiminde gerileme devam ediyor. Avrupa'da yaşanan ekonomik daralma, Türkiye'de mevcut olan yüksek enflasyon ve buna bağlı maliyet artışları, Dolar kurunun ihracatçıyı tatmin etmeyecek seviyede olması, Bursa'da ve Türkiye genelinde tekstil üretimine darbe vuruyor. Özellikle dolar kurunun baskılanması, asgari ücret, enerji, ham madde, kira gibi giderlerin yükselmesi çok sayıda tekstil atölyesinin kapanmasına sebep oldu.
Geçmiş yıllarda tekstil sektöründe çalışacak işçi bulma sıkıntısı yaşanırken, günümüzde kapanan tekstil firmaları nedeniyle bu sektörde çalışanlar farklı alanlarda iş arayışına girdi. Kadın giyim imalatı ve bebe, çocuk giyimi üretimi yapan firmaların siparişlerinde ciddi bir daralma var. Rusya- Ukrayna savaşı öncesi bu bölgeye yapılan bebe, çocuk kıyafetleri ihracatı adeta dibe vurmuş durumda.
Asgari ücretteki artış ne kadar çalışanları tatmin etmese de, üretim maliyetlerini arttırdığı için sektörde ayrı bir sıkıntı yarattı. Ayakta kalmaya çalışan birçok tekstil firması, kar yapmaktan vazgeçerek maliyetleri karşılayabilmenin peşine düşmüş durumda. Yine geçtiğimiz dönemlerde işleri yetiştirmek için mesaiye kalan birçok işletme, artık normal mesai saatlerini dolduracak iş bulamaz durumda.
Firmaları için kredilerin neredeyse artık ulaşılamaz hale gelmesi tekstil sektöründe de iflasları art arda getiriyor. Uzun yıllardır Bursa'da binlerce kişiye istihdam sağlayan birçok tekstil firması, çok sayıda makinesini atıl durumda tutuyor. Yine geçmişte mahalle aralarında ihracat ağırlıklı faaliyet gösteren 5-10 kişinin çalıştığı birçok atölye de kapısına kilit vurdu.
Türkiye'nin tekstil ihracatı rakamlarını incelediğimizde en fazla ihracat yaptığımız ülkeler arasında İtalya, Almanya ve Amerika Birleşik Devletleri öne çıkmakta. 2024 yılında İtalya'ya olan ihracat yüzde 6,5 Almanya'ya yüzde 11 azalmış durumda. Yine 2024 Ocak Haziran döneminde dokuma kumaş ihracatı, bir önceki yıla göre yüzde 7,3 düşüş gösterdi.
Ürün grupları bazında ihracatta en büyük düşüş yüzde 12 ile örme kumaş ve yüzde 13,6 ile ev tekstilinde gözlemlendi. İstanbul, Bursa, İzmir, Gaziantep gibi illerde faaliyet gösteren büyük çaplı tekstil firmaları siparişlerini kaybetmemek için üretimlerini Mısır'a kaydırıyor.
2020 yılında ilk kez 1 milyon sınırını aşan ve 2022 yılının Ekim ayında 1 milyon 234 bine ulaşan hazır giyim ve tekstil sektöründeki istihdam son zamanlarda 300.000 kişi azaldı. Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından açıklanan ekim ayı verilerine göre 2024'ün ilk 10 ayında tekstil sektöründe 85.000 kişi işten çıkartıldı. Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği Başkanı Ramazan Kaya, "İstihdamın, hazır giyimde 600.000'in diğer tekstil bu üretiminde de 400.000'in altına düştüğünü söyleyerek, 1 milyon 350 binli rakamlardan bu seviyeye geldik, çok ciddi bir kayıp var" diyor.
Hazır giyimde fason üretimi Türkiye'de yaptıran birçok ünlü Avrupa markası, Türk üreticilerle sözleşmelerini uzatmak için atölyelerini Mısır'a taşımaları yönünde baskı yapıyor. Mısır ile ABD arasında mevcut olan serbest ticaret anlaşması ve Mısır'da bir çalışanın maliyetinin 150 Dolar olması Bursa ve Türkiye'deki tekstil sektörü kaybının en büyük sebeplerinden bazıları. Türkiye'de tekstilde çalışan bir işçinin maliyetinin 1000 Dolar olduğunu hesaba katarsak Avrupalı markaların Mısır'ı tercih etmesi haksız sayılmaz.
VİŞNE CADDESİ BOŞALIYOR
Bebe ve çocuk giyim sektöründe Bursa'nın kalbi olan Vişne Caddesi'nde yaşanan durgunluk sebebiyle çok sayıda firma showroomlarını boşaltmaya başladı. COVİD-19 salgını öncesi kiraların zirve yaptığı, dükkan bulmanın neredeyse imkansız olduğu Vişne bölgesinde kapanan iş yerleri sebebiyle eskiye göre bir sessizlik hakim. Bursa'da istihdamın önemli bir bölümünü oluşturan tekstil sektörü daha fazla kan kaybı yaşamadan gereken desteklerin bir an önce sağlanmasını bekliyor.
SAĞLICAKLA KALIN…